15 november. Historische dag: Congo nu officieel kolonie van België

1993   Overlijden in Saint Brieuc van de Bretoense auteur Yves-Alexandre Jouanard, beter bekend onder zijn schrijversnaam Alain Guel (L’homme de pierre, 1965). Hij is een medestrijder van de bekende Bretoense nationalisten Olier Mordrel en Yann Fouéré. In 1931 richt hij met Glenmor en Xavier Grall het autonomistische blad La Nation bretonne op.

1988   De Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) proclameert de Palestijnse staat en erkent het bestaan van Israël.

1986   Overlijden te Antwerpen van de Dominicaan pater Albrecht Boucquillon, inspirator en aalmoezenier van talrijke naoorlogse Vlaams-nationale en Heel-Nederlandse jeugdinitiatieven. In 1945 krijgt de dan 30-jarige Boucquillon de opdracht de jeugd uit middens die door de repressie waren getroffen binnen de katholieke schaapstal te houden. Maar hij interpreteerde die missie op zijn manier.

Hij sticht mee het Sint-Arnoutvendel (1946) en het Jeugdverbond der Lage Landen. Daarna wordt hij aalmoezenier van het Antwerpse Marnix van Sint-Aldegondevendel (een fusie tussen Willem van Saeftinghe en het Sint-Arnoutvendel) en in 1957 van het Verbond van Blauwvoetvendels (VBV) en van verschillende afdelingen van de Blauwe Gidsen. Onder zijn impuls wordt in 1964 de Blauwvoetfederatie opgericht waarin ook meisjesgroepen worden opgenomen. Hij word ook de ideologische drijfkracht achter het tijdschrift Open (1963-1973), orgaan van het VBV, daarna van de Blauwvoetfederatie.

1976   In Quebec, Franstalig Canada, boekt de Parti Quebecois een geweldige overwinning met 41% van de uitgebrachte stemmen. Haar voorman, René Lévesque, wordt premier van de deelstaat. In Ottawa verklaart Pierre Elliott Trudeau: ‘De onafhankelijkheid van Quebec zou een misdaad tegen de mensheid zijn’.

1976   Overlijden in Neuilly-sur-Seine van de Franse acteur Jean Gabin, pseudoniem voor Jean-Alexis Moncorgé.

1950   Eerste publicatie van De Brusselse Post, ‘maandblad voor Vlamingen te Brussel en elders’, uitgegeven als orgaan van het Vlaams Komitee voor Brussel (VKB) op initiatief van Jozef Clottens en Leo van Hoorick. Het blad onderging diverse wijzigingen, maar blijft nog steeds een essentieel instrument in de dagelijkse belangenverdediging van de Vlamingen in de hoofdstad.

Frida Lyngstad, van Abba.

1945   Geboorte in Bjørkåsen, nabij Narvik (Noorwegen) van Anni-Frid Lyngstad, bekend als ‘Frida’, zangeres van de Zweedse groep ABBA.

1936   Eerste nummer van Volk en Staat, Vlaams-nationaal dagblad (1936-1944), opvolger van De Schelde. Begin 1937 escaleert het conflict tussen het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) en de krant omdat de gematigde en katholieke vleugel van het VNV het niet neemt dat Volk en Staat het Duitse regime kritiekloos steunt in zijn krachtmeting met de Kerk. Hoofdredacteur Herman van Puymbrouck wordt einde 1937 vervangen door Antoon Mermans die veel dichter bij de VNV-leiding staat. Daarop verschijnt een artikel waarin de VNV-leider Staf de Clercq verklaart dat Volk en Staat van dan af als een partijdagblad kan worden beschouwd. Bij de Duitse inval op 10 mei 1940 wordt Antoon Mermans opgepakt door de Belgische Staatsveiligheid en in gevangenschap naar Frankrijk gevoerd. De hoofdredactie kwam daardoor geregeld in conflict met de Duitse censuur, ook omdat het verbod op Heel-Nederlandse propaganda wordt overtreden. Redacteur Hector de Bruyne vloog in mei 1943 zelfs enkele weken achter de tralies omdat hij zelfstandigheid had durven eisen voor kleine staten.

Na de Tweede Wereldoorlog worden de medewerkers van Volk en Staat in één proces voor de rechter gedaagd. De belangrijkste redacteurs worden door het krijgshof in Antwerpen ter dood of tot een lange celstraf veroordeeld, maar niemand wordt geëxecuteerd.

1917   Overlijden in Parijs van de Franse socioloog Emile Durkheim, een van de belangrijkste sociologen van de 20ste eeuw.

1908   Na vroeger bij testament door Leopold II aan België te zijn afgestaan, wordt Congo nu officieel een Belgische kolonie. ‘Het geografische bekken van de Congostroom’ was door de (koloniale) Conferentie van Berlijn, die plaats vond tussen 15 november 1884 en 26 februari 1885, toegewezen aan koning Leopold II van België. Congo stond dus onder het persoonlijke bewind van de Leopold II. Van 1885 tot 1908 was het ‘de Onafhankelijke Congostaat’ of ‘Congo Vrijstaat’.

1907   Geboorte in Jettingen van graaf Claus Schenk von Stauffenberg, Duits kolonel die op 20 juli 1944 een mislukte aanslag pleegde op Adolf Hitler.

Hendrik Burger (1864-1957)

1864   Geboorte in Delft van Hendrik Burger, van 1931 tot 1941 voorzitter van De Dietse Bond. Deze arts, gespecialiseerd in keel-, neus- en oorheelkunde, is van 1905 tot 1935 hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Hij behoort tot de nuchtere Heel-Nederlanders die constant en rechtlijnig voor hun ideaal ijveren, zonder er andere ideologieën mee te vermengen.

1864   In de laatste weken van de Amerikaanse Burgeroorlog bereiken de Unionisten, onder bevel van generaal William Tecumseh Sherman, de staat Georgia. Na 107 dagen belegering wordt de stad Atlanta platgebrand ondanks de aanwezigheid duizenden gewonde soldaten. Sherman voerde ook wreedaardige campagnes uit tegen de Indianen. Precies zoals bij de Zuidelijken probeerde hij hen te breken door hun levensmiddelenbevoorrading en infrastructuur aan te vallen in plaats van hun soldaten.

In de Tweede Wereldoorlog noemen de Amerikanen een type pantserwagen naar hem, de Shermantank.

1844   Zestien vooraanstaande Roeselarenaars stichten De Vriendschap, een Vlaamsgezinde letterkundige vereniging. Op hun wekelijkse vergaderingen geven de leden lezingen voor elkaar. In 1870 sluit De Vriendschap zich aan bij West-Vlaamse Bond voor Taal en Volk. De Vriendschap steunt volop zijn initiatieven voor de vernederlandsing van het onderwijs, het bestuur en het gerecht en zet daarvoor ook eigen acties op. Ze wordt de drijvende kracht van het Vlaamse leven in Roeselare en organiseert vanaf 1892 de Guldensporenvieringen.

Na de Eerste Wereldoorlog oefent De Vriendschap druk uit op politici om de Gentse universiteit te vernederlandsen en om de activisten vrij te laten. In februari 1924 organiseert De Vriendschap haar eigen amnestiemeeting, wat haar in aanvaring brengt met de Katholieke Burgersbond.

1813   Na het terugtrekken van de Franse bezetters, betoogt in Amsterdam een enorme massa door de straten met kreten als ‘Oranje boven!’ en ‘Weg met de Franzosen!’ De hereniging van de Nederlanden is in aantocht.

1787   Overlijden in Wenen van de Duitse componist Christoph Willibald Gluck, een van de belangrijkste operacomponisten van zijn tijd.