16 april. Historische dag: Belgische aanspraken op Nederlands grondgebied geweigerd door geallieerden

1973   Extreemlinkse terreuraanval in een volkse buitenwijk van Rome, in het huis van een leider van de MSI-Destra nazionale. De twee kinderen van laatstgenoemde, zeven en zestien jaar oud, worden levend verbrand.

1973   Het Franse episcopaat publiceert een pastoraal document over het Jodendom, waarin het zich ondubbelzinnig uitspreekt voor Israël in het Joods-Arabische conflict.

Yasunari Kawabata (1899-1972)

1972   De Japanse schrijver Yasunari Kawabata, Nobelprijs voor literatuur in 1968, pleegt zelfmoord in Zushi, in de buurt van Yokosuka. De auteur van Doornroosje (1961) stond dicht bij de conservatieve revolutionair Yukio Mishima (1925-1970). Zie over hem Vandaag van 14 januari 2023.

1963   Oprichting bij wet van het Rijksfonds voor Sociale Reclassering van Mindervaliden waardoor deze doelgroep voortaan de mogelijkheid krijgt op een volledig en continu revalidatieproces. Dezelfde wet maakt de promotie mogelijk van de Centra voor medische revalidatie (CMR) en centra voor gespecialiseerde voorlichting omtrent beroepskeuze, opleidingscentra en beschutte werkplaatsen.

1945   De Duitse pakketboot Goya, omgevormd tot een hospitaalschip, probeert de haven van Kopenhagen te bereiken met meer dan 6100 gewonden en vluchtelingen aan boord. Hij wordt in de Oostzee getorpedeerd door een Sovjet-onderzeeër. Slechts 165 mensen overleven de ramp.

1941   Theodore Nathan Kaufman, president van de American Peace Society, publiceert in New York een boek met de titel Germany Must Perish. Hij stelt voor om de ‘Duitse kwestie’ definitief op te lossen door, zodra de vijandelijkheden zijn beëindigd, over te gaan tot de massale sterilisatie van alle mannen en alle vrouwen van Duitsland tot de leeftijd van zestig.

1919   De Geallieerde Raad (de ‘Grote Vier’) maakt bekend dat van de door België geëiste Nederlandse gebiedsafstand en compensaties geen sprake kan zijn. Belgicistische, en passant ook anti-Vlaamse elementen, georganiseerd in een Comité de Politique nationale, hadden tijdens de Eerste Wereldoorlog van een groter België gedroomd. Nochtans had Nederland in de oorlog zijn neutraliteit weten te bewaren. Eind 1918 wordt een campagne tot annexatie van Nederlands Limburg en Zeeuws-Vlaanderen op het getouw gezet. In de Belgische regering steunt vooral de minister van Buitenlandse Zaken Paul Hymans de eisen van de annexionisten, die door Vlaamsgezinden en socialisten fel werden bestreden. Hymans legt op 11 februari 1919 de Belgische eisen aan de Grote Vier voor: absolute soevereiniteit over de Westerschelde en servituten op Zeeuws-Vlaanderen en Limburg. De Nederlandse regering weigert de overdracht van soevereiniteit zelfs maar ter discussie te stellen. In het Verdrag van Versailles van 28 juli 1919 krijgt België geen enkele territoriale uitbreiding ten nadele van Nederland.

1856   Geboorte in Brugge van Jan Huyghe, Vlaams uitgever. Na zijn humaniora aan het Sint- Barbaracollege in Gent wordt hij verslaggever bij de Gentse katholieke krant Le Bien Public. In 1883 verhuist hij naar Brussel en wordt er drukker en uitgever van het weekblad De Vlaming. Het succes hiervan doet hem besluiten tot de oprichting van een dagblad. ‘Als inwijkeling in de hoofdstad had hij de nood van de Vlaamse bevolking onder een Franstalige politieke en industriële bovenlaag begrepen en geconstateerd dat een Vlaamse volkskrant broodnodig was’ (Gaston Durnez). Die volkskrant moest naar zijn mening strijdend katholiek zijn en een rol spelen in de in 1879 ontstane bitsige schoolstrijd tussen vrijzinnigen en klerikalen.

Op 14 augustus 1885 laat Huyghe een proefnummer verschijnen van zijn Het Nieuws van den Dag, ‘dagblad aan eenen cent’. In een inleidend stuk werd verwezen naar de overheersende positie van de ‘staatstaal’, het Frans: ‘Brussel, de oude Vlaamse stad, wordt door Walen en Fransen overkraaid’. De enkele Vlaamse kranten uit de provincie kunnen de concurrentie met de Brusselse Franstalige bladen niet aan, waardoor ‘geheel de werkende klas van het nieuws verstoken’ blijft.

Het Nieuws van den Dag was het eerste Nederlandstalige dagblad dat in Brussel werd opgericht sinds Vlaemsch België, dat in 1844 na amper elf maanden bestaan was verdwenen. De krant wil zich niet tot de hoofdstad beperken, maar ‘spreken tot geheel het Vlaamse volk’. Terwijl De Vlaming als weekblad bleef bestaan, richtte Huyghe ook meteen Het Nieuws van de Beurs op, een stoutmoedige onderneming, aangezien de financieel-economische wereld volledig in handen van Franstaligen was. Het beursblad heeft het toch vijftien jaar volgehouden.

Dankzij onder meer een uitgebreide plaatselijke berichtgeving werd Het Nieuws van den Dag spoedig zeer populair. Jarenlang is het de voornaamste concurrent van het in 1888 opgerichte liberale en vrijzinnige Het Laatste Nieuws van Julius Hoste (1848-1933). Huyghe, die ondertussen in Leuven studeert en in 1894 promoveert tot doctor in de rechten, weet van geen ophouden en wordt ook actief medestichter van de Vereniging van Katholieke Dagbladuitgevers. In 1903 vestigt hij zijn zaak in een nieuw opgerichte drukkerij aan de Zandstraat, jarenlang ‘de Fleet Street’ van Brussel. Na het overlijden van Jan Huyghe in 1906 – hij was pas 49 – nam zijn weduwe, Maria de Myttenaere, de leiding van de onderneming over. Zij bleef aan het roer tot haar dood in 1932.

1893   Geboorte in Berlijn van de Duitse schrijver, dichter en historicus Friedrich Franz von Unruh. Ernstig gewond tijdens de Eerste Wereldoorlog verzette hij zich tegen liberale ideeën en publiceerde in 1931 een van de eerste conservatieve kritieken op de Hitler-beweging.

1842   Na het ontslag van de minister van Oorlog, generaal Felix de Liem (1792-1875), vormt premier Jean-Baptiste Nothomb een nieuw kabinet. De Liem zelf was pas enkele maanden op post nadat zijn voorganger, generaal Gerard Buzen (1782-1842) zelfmoord had gepleegd wegens persoonlijke aanvallen op hem. De volgende minister van Oorlog is generaal Pierre Dupont (1795-1878). Zijn voorgangers zaten geprangd

Ernest Solvay (1838-1922)

tussen de zogenaamde ‘oorlogsdreiging’ uit Nederland, die in de Frantalige pers zorgvuldig werd onderhouden, de onmogelijkheid om met het kleine Belgische leger daar (eventueel) iets tegen te doen en de onwenselijkheid (uit het zicht van koning Leopold I en zijn getrouwen) om alsmaar beroep te doen op Franse hulp en interventies, wegens het Franse annexatiegevaar. Dupont heeft de oplossing gevonden: hij leunt achterover en doet niets.

1838   Geboorte in Roosbeek, nu Rebecq-Rognon in Waals-Brabant, van Ernest Solvay, beroemd scheikundige en grootindustrieel, bekend om zijn organisatietalent en zijn sociale inzet. Hij ontdekte het procedé om natriumcarbonaat (sodazout) te maken en ontwikkelde dan de industriële bereiding van soda. Hij is de oprichter van een groot chemieconcern, werd daardoor schatrijk, huisvriend van koning Albert I en liberaal senator.

Rurik (830-879)

1828   Overlijden in Bordeaux van Goya, voluit Francisco Goya y Lucientes, Spaans kunstschilder.

879   Overlijden in Novgorod van de Vikingleider Rurik (Rørik), stichter van het Russische Rijk. Zijn lichaam wordt verbrand volgens heidense rituelen. Zijn negen jaar oude zoon Igor volgde hem op onder de voogdij van de regent Oleg, die de eenwording van de ‘Rus’ van Kiev zal voltooien.