17 februari. Historische dag: doorbraak Vlaamse Leeuw als volkslied van Vlaanderen

Elk jaar   In Vlaanderen Dikketruiendag, in Nederland Warmetruiendag, waarom een verschillende benaming voor hetzelfde gebeuren weet niemand. Wordt gehouden op of rond 16 februari, de verjaardag van het Kyotoprotocol uit 2005. In 2022 hebben we de 18de editie van deze dag op donderdag 17 februari.

Dikke/Warmetruiendag roept elk jaar iedereen in Vlaanderen en Nederland op om aandacht te geven aan klimaatverandering. De campagne mikt vooral op eenvoudige maar structurele maatregelen die het hele jaar kunnen worden toegepast. Dikke/Warmetruiendag focust op het onderwijs, gemeenten en bedrijven.

Jiddu Krishnamurti (1895-1986)

1986   Overlijden in Ojai (Californië) van Jiddu Krishnamurti (90). Hij wordt gezien als een van de belangrijkste religieuze leraren aller tijden. Bijna zestig jaar lang reisde hij over de wereld en gaf hij lezingen om mensen te wijzen op de noodzaak persoonlijk te groeien door zelfkennis. Vooral de gevoelens en emoties in het dagelijkse leven spelen volgens Krishnamurti daarbij de belangrijkste rol en deze gevoelens en emoties kunnen alleen onderzocht worden binnen relaties met anderen.

Tijdens zijn leven heeft Krishnamurti vele boeken geschreven over spiritualiteit, waarbij hij bij geen enkele bestaande stroming wenste te worden ingedeeld.

1950   De Provincie Groningen neemt een eigen vlag aan, naar een persoonlijk ontwerp van gedeputeerde Jan Tuin (1900-72), de latere burgemeester van Groningen.

1946   Een aantal prominente Nederlanders, onder hen de dichter en letterkundige Garmt Stuiveling, stichten het Humanistisch Verbond. In België wordt het Humanistisch Verbond opgericht in 1951.

Ruth Rendell (1930-2015)

1930   Geboorte in Londen van de Engelse romanschrijfster Ruth Rendell, voluit Ruth Barbara Grasemann, baroness Rendell of Babergh). Ze groeide op in South Woodford, Essex, en werd de geestelijk moeder van ‘inspecteur Reginald Wexford’. Van haar hand zijn onder meer The crocodile bird, Kissing the gunner’s daughter, The keys to the street, Road rage, enz. Onder pseudoniem Barbara Vine: Going wrong, The children of men, The night is too long. Ze zat in het House of Lords namens de Labour Party en overleed in 2015.

1925   Geboorte in Berlijn van Fritz Behrendt, Duits-Joods politiek cartoonist. Hij emigreert in 1937 naar Nederland. Daar tekent hij voor onder andere NRC, Vrij Nederland, Het Parool en De Telegraaf. Voor zijn komst naar Nederland was hij in 1947 commandant van een internationale jeugdbrigade in het Joegoslavië van Tito. En hij zat in 1949-50 in Oost-Berlijn in de gevangenis vanwege ‘Titoïstische activiteiten’. Hij overlijdt in 2008.

Dr. Eduard Stadtler (1886-1945)

1886   Geboorte in Hagenau (Elzas), van Eduard Stadtler, Duits politicus en publicist. In 1918 richt hij de Antibolsjewistische Liga op. Daarna geeft hij Das Gewissen uit, een jongconservatief tijdschrift binnen de Conservatieve Revolutie. In 1932-1933 is hij lid van de Reichstag, eerst in de conservatieve fractie van de Deutschnationale Volkspartei (DNVP), daarna in de NSDAP-fractie, maar voelt zich bij geen van beide thuis. Van 1936 tot 1939 staat hij onder toezicht van de Gestapo, worden zijn boeken verboden en zijn uitgeverij opgedoekt.

Hoe hij in 1945 aan zijn einde kwam, blijft mysterieus. Volgens de enen kwam hij om in het concentratiekamp Sachsenhausen, volgens anderen in het Sovjetkamp ‘NKVD special camp Nr. 7’. Volgens nog anderen werd hij in Sachsenhausen opgehaald door Sovjetmilitairen en om de hoek doodgestoken. Hoe dan ook, ze lustten hem allemaal rauw, de nazi’s en de communisten zowel als de conventionele democraten. Van de vele boeken die Stadtler schreef staan er een twintigtal op Google. Zeker interessant is zijn werk uit 1917 over het verschil tussen de Franse en Duitse opvatting over de staat: Französisches Revolutionsideal und neudeutsche Staatsidee (Frans revolutie-ideaal en nieuwe Duitse staatsgedachte). In Plauen (Saksen) is een straat naar Eduard Stadtler genoemd.

1867   Het Suezkanaal is afgewerkt. Het vormt een verbinding tussen de Middellandse Zee en de Rode Zee, en vormt de scheiding tussen Afrika en Azië. Nog dezelfde dag vaart het eerste schip door het 163 km. lange kanaal. De reis neemt ongeveer twee dagen in beslag. Het Suezkanaal zou pas officieel worden geopend op 17 november 1869 met een stoet schepen, voorop dat van de laatste Franse keizerin Eugénie de Montijo, de echtgenote van Napoleon III.

1848   Doorbraak vanDe Vlaamse Leeuwals nationaal lied van Vlaanderen. Het lied is in 1847 in Gent ontstaan in de kring van de toneelgroep Broedermin en Taelyver, op tekst van Hippoliet van Peene en muziek van Karel Miry. De doorbraak kwam op 17 februari 1848, toen het publiek, diep onder de indruk van de Februariomwenteling in Parijs en bevreesd voor een nieuwe Franse annexatie, de uitvoering ervan vroeg in de nieuwe Vlaamse Minard-schouwburg te Gent. Sedertdien is het lied geleidelijk doorgedrongen naar andere steden en gewesten en sedert 1902, bij 700 jaar Guldensporenviering, algemeen aanvaard als Vlaams nationaal lied.

1817   Oprichting van de Rijksuniversiteit Gent door koning Willem I der Nederlanden.

1795   Antoine Lecocq uit Baulis wordt in Brussel door de Fransen gefusilleerd omwille van zijn deelname aan de opstand van de plattelandsbevolking tegen de Franse bezetter.

1791   Eerst uitvoering van de 93ste symfonie van Joseph Haydn, de eerste van zijn 12-delige Londense symfonieënreeks.

1753   17 februari wordt in Zweden gevolgd door 1 maart als het land overstapt van de Juliaanse kalender op de Gregoriaanse kalender. In Zeeland en de Zuidelijke Nederlanden was die overstap al in 1582 gemaakt. Saoedi-Arabië volgde in 2016.

1612   Overlijden in Amsterdam van de cartograaf Judocus Hondius (Joost de Hondt). Hij kreeg ook grote bekendheid als uitgever van de atlassen van Mercator. Hondius was een West-Vlaming, geboren in Wakken op 4 oktober 1563. De schrijver André Demedts was van vaderszijde een verre nazaat van Judocus Hondius.

1444   Geboorte in Baflo (Groningen) van de humanist, filosoof en organist Rudolf Agricola (eigenlijk Roelof Huysman). Zijn vader Hendrik wordt kort na de geboorte benoemd tot abt van het klooster Selwerd. Rudolf Agricola studeert in Erfurt, Keulen, Leuven, Pavia en Ferrara. Hij is van 1480 tot 1484 secretaris van de stad Groningen en wordt zowat de eerste Nederlandse humanist van Europese faam. Vandaar zijn bijnaam ‘Het licht uit het Noorden’.

Agricola was een veelgevraagd man: op bezoek in Brussel bij keizer Maximiliaan I, krijgt hij het aanbod opvoeder van diens kinderen te worden. Hij dankt beleefd. In Antwerpen stelt men hem voor rector van de Latijnse school te worden. Ook liever niet. En de universiteit Leuven biedt hem de leerstoel ‘poetica’ aan. Zeer vereerd, maar hij doet het evenmin. Hij is wellicht nog te jong, houdt van reizen, muziek en boksen. Toch wordt hij uiteindelijk hoogleraar in Heidelberg, maar overlijdt er in 1485, op zijn 41ste.

1384   In Rijsel (Frans-Vlaanderen), Blijde Intrede van Filips de Stoute, graaf van Vlaanderen.