17 februari. Net binnen: Lodewijk De Raet geboren, wijst Vlaanderen weg naar economische zelfstandigheid

2008   Kosovo roept eenzijdig zijn onafhankelijkheid uit van Servië.

1994   In het Belgisch Staatsblad verschijnt de gecoördineerde grondwet die bepaalt: België is een federale staat samengesteld uit drie Gemeenschappen en drie Gewesten (artikel 1, 2 en 3). Het Vlaamse Gewest omvat de provincies Antwerpen, Limburg, Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen. Tot 31 december 1994 wordt de provincie Brabant als eenheid behouden, daarna wordt ze gesplitst in Vlaams-Brabant en Waals-Brabant.

1924   Johnny Weissmuller verbetert in Miami zijn eigen wereldrecord op de 100 meter vrije slag tot 57,4 seconden. Ook het oude record (58,6 seconden) stond sinds 9 juli 1922 op naam van deze Amerikaanse zwemmer en latere filmster (Tarzan). Hij werd geboren als Peter Johann Weiβmüller in Freidorf (Oostenrijk-Hongarije, nu Roemenië).

1920   In de Kamer interpelleren Franstalige volksvertegenwoordigers over de ‘activistische en orangistische drijverijen’ die maar blijven voortduren.

Adolf Quetelet (1796-1874)

1874   Overlijden in Brussel van de Gentenaar Adolf Quetelet (77), Vlaams astronoom, wiskundige, statisticus, wetenschapshistoricus en socioloog. Eerst geeft hij wiskunde, grammatica en tekenles aan een school in Oudenaarde. Dan doctoreert hij (1819) in de wiskunde aan de door koning Willem I van de Nederlanden in 1817 opgerichte universiteit van Gent. Kort daarna is hij de initiatiefnemer en eerste directeur van de Koninklijke Sterrenwacht in Ukkel. In februari 1820 wordt hij door Willem I benoemd tot lid van de Koninklijke Academie van Brussel. Adolf Quetelet wordt directeur en in 1834 secretaris voor het leven bij deze instelling.

Quetelet is een van de eersten die wiskundige en statistische methoden in de sociale wetenschappen toepast. Zijn doel was de statistische regels te begrijpen die ten grondslag lagen aan deze fenomenen, bijvoorbeeld criminaliteitscijfers, huwelijkssluitingen en zelfmoordpercentages. In 1846 zet hij in België een moderne volkstelling op, die meer deed dan alleen mensen tellen. De stiel had hij geleerd door mee te werken aan de volkstelling van 1830 in de Nederlanden, nog net voor de afscheiding van het Zuiden.

Op taalvlak doet Quetelet in 1846 onthutsende vaststellingen. Zo telt men in de stad Lier niet meer dan 25 Franstaligen, maar ze hebben wel alle posten in handen.

Quetelet is ook bekend vanwege zijn introductie van de body mass index, ook wel Queteletindex genoemd. In 1841 neemt hij het initiatief voor de oprichting van de Hoge Raad voor de Statistiek, het eerste grote openbare statistische instituut ter wereld. Quetelets invloedrijkste boek was Sur l’homme et le développement de ses facultés, ou Essai de physique sociale (1835). In 1842 verschenen een Nederlandse en een Engelse uitgave.

De stad Gent heeft een Lambert Queteletstraat. Het gaat wel degelijk over dezelfde persoon. Hij had drie voornamen, Lambert Adolphe Jacques, roepnaam Adolf. In 1970 werd een maankrater naar hem genoemd.

1870   Geboorte in Brussel van Lodewijk de Raet, Vlaams voorman, ingenieur en econoom. Tijdens zijn jeugd is De Raet zeer actief in het Vlaamsgezinde verenigingsleven te Brussel. Samen met August Vermeylen geeft hij het geïllustreerde magazine Jong Vlaanderen uit. Nadien wordt hij redactielid van het literaire tijdschrift Vlaanderen. In 1892 stapt hij in de politiek en is hij betrokken bij de oprichting van de Vlaamse Volkspartij die echter met weinig succes deelneemt aan de verkiezingen van 1892 en 1894.

Eveneens in 1892 schrijft hij de verhandeling Hoger onderwijs voor het volk waarin hij aangeeft dat het Vlaamse volk moet kunnen beschikken over Nederlandstalige hogescholen en technische scholen om te wedijveren met andere volkeren. De Raet zet zich in voor de vernederlandsing van de Rijksuniversiteit van Gent. Hij prent de Vlaamsgezinden het belang van de economie in voor een doorbraak van de Vlaamse Beweging.

Wanneer Ernest Solvay in 1902 het Institut de Sociologie opricht aan de Brusselse universiteit wordt De Raet – intussen afgestudeerd als ingenieur en economist – een van de medewerkers. Hij verdiept er zich in de landbouwvraagstukken. In 1907 maakt hij deel uit van de Nederlands-Belgische commissie voor toenadering onder het voorzitterschap van Theo Heemskerk en Auguste Beernaert.

Tussen 1907 en 1914 komt er een tweede Vlaamse Hogeschoolcommissie tot stand waarvan De Raet voorzitter wordt. Hij pleit er voor een algemene en radicale vernederlandsing van de Gentse universiteit. De Raet zet een grote propagandacampagne op en op 31 maart 1911 wordt het door hem geschreven wetsvoorstel voor het gebruik van het Nederlands aan de Gentse universiteit door Frans van Cauwelaert (katholiek), Louis Franck (liberaal) en Camille Huysmans (socialist) neergelegd in het Belgisch parlement. Lodewijk de Raet overlijdt in 1914, op de leeftijd van 44, erg onverwacht.

Door zijn inzet was de vernederlandsing van het hoger onderwijs het eerste programmapunt geworden van de Vlaamse Beweging. Door zijn economische visie op de Vlaamse ontvoogding lag De Raet aan de basis van de oprichting, door Lieven Gevaert, van het Vlaams Handelsverbond in 1908. Dit was de voorloper van het Vlaams Economisch Verbond (VEV).

Heinrich Heine (1797-1856)

In 1952 werd de pluralistische Stichting Lodewijk de Raet opgericht, die actief is op het gebied van de volwasseneneducatie.

1869   De Russische scheikundige Dmitri Mendelejev (1834-1907) heeft een lumineus idee en stelt het periodiek systeem samen.

1856   Overlijden in Parijs van de Heinrich Heine (58), Duits romantisch dichter met Joodse ouders. Hij woont en werkt vanaf 1831 in Parijs. Werken: Die Lorelei, Im wunderschönen Monat Mai, Nacht liegt auf den fremden Wegen, Reisebilder, Der Salon, Atta Troll – Ein Sommernachtstraum, Deutschland, ein Wintermärchen, enz. Naar hem is in 1988 de Heinrich Heine-Universiteit genoemd in zijn geboortestad Düsseldorf. Hij ligt begraven in Montmartre, Parijs.

Molière (1622-1673)

1673   Overlijden in Parijs van de Franse toneelschrijver en acteur Molière, geboren Jean-Baptiste Poquelin. Hij overlijdt op 51-jarige leeftijd op het podium tijdens een voorstelling van zijn laatste komedie, Le malade imaginaire, waarin hij zelf de hoofdrol vertolkte. Andere werken: Le Misanthrope, Tartuffe, L’avare, L’École des maris, L’école des femmes, Dom Juan, enz. Hij ligt begraven op Père Lachaise. Postuum werd hij opgenomen in de Académie française.

1453   In Rijsel (Frans-Vlaanderen), de Fazantengelofte. Op dit beroemde feestmaal bevestigt Filips de Goede, graaf van Vlaanderen en hertog van Bourgondië, zijn besluit tot deelname aan een kruisvaart.

1236   In Kamerijk (Cambrai) verzamelen de bisschoppen van Frans-Vlaanderen en wijde omgeving rond de brandstapel: de dominicaan Robert le Bougre, grootinquisiteur, laat er een twintigtal kathaarse ‘ketters’ levend verbranden.

1014   Een gigantische stormvloed resulteert in wat zeer waarschijnlijk de eerste doorbraak is geweest van de vrijwel gesloten kustlijn van de Lage Landen. De kroniek van de abdij van Quedlinburg maakt melding van duizenden doden. De storm treft eerst de Engelse kust, waar het zeewater ver het land binnendringt. In de avond treft de stormvloed Vlaanderen en Zeeland.