18 maart. Net binnen: Paul van Ostaijen overleden

2014   Nadat de overgrote meerderheid van de bevolking zich in een referendum voor terugkeer naar Rusland heeft uitgesproken, wordt de Krim weer van Oekraïne losgemaakt en bij de Russische federatie gevoegd. Vele westerse commentatoren spreken van een ‘annexatie’, maar vergeten het referendum te vermelden. En vooral het feit dat de Krim slechts sinds 1954 deel uitmaakte van Oekraïne. In dat jaar werd de Krim met zijn twee miljoen inwoners door de Sovjet-partijleider Chroesjtsjov, opvolger van Stalin, aan Oekraïne cadeau gedaan, zomaar, zonder referendum.

1990   Twaalf schilderijen, waaronder een van Rembrandt, met samen met een waarde van € 100 miljoen, worden gestolen uit het Isabella Stewart Gardner Museum in Boston (Massachusetts) door twee dieven die zich voordoen als politieagenten. Het is de grootste kunstroof in de Amerikaanse geschiedenis, de schilderijen zijn nooit teruggevonden.

1990   De Partei des Demokratischen Sozialismus (PDS) – de nieuwe naam voor de communistische partij in de DDR – haalt in haar thuisland nog 16,4% van de stemmen bij de eerste verkiezingen na de val van de muur tussen Oost- en West-Duitsland. De uitslag is de aanzet voor de hereniging van Duitsland, die eind 1990 plaatsvindt.

1989   In de Egyptische piramide van Cheops, waarvan men dacht alles gezien te hebben, wordt nog een 4400 jaar oude mummie gevonden.

1967   Een grote milieuramp, de eerste grote olievervuiling op zee: de onder Liberiaanse vlag varende supertanker Torrey Canyon loopt vast op Pollard’s Rock in het Seven Stones rif tussen de Scillyeilanden en Land’s End, Cornwall. 120 000 ton, dat is 100 miljoen liter ruwe olie, stroomt in zee en besmeurt de kusten van Groot-Brittannië en Frankrijk. Op deze plaatsen sterft het zeeleven vrij snel door de stroperige massa. Omdat het de eerste ramp is van deze omvang, is er nog weinig ervaring in de bestrijding van de gevolgen en wordt er driftig geëxperimenteerd met tientallen chemische oplosmiddelen die het middel erger maken dan de kwaal: ook in dieper gelegen delen van de zee sterven dieren en planten.

André Waterkeyn (1917-2005)

1958   Het Atomium in Brussel wordt voltooid. Het monument is te vinden in het Heizelpark en werd tijdens de Wereldtentoonstelling onthuld. De ontwerper was de Vlaamse ingenieur André Waterkeyn (1917-2005), een alumnus van de KULeuven. Vrijwel iedereen kent het monument. Minder bekend is wat de negen bollen, die ieder een doorsnee van achttien meter hebben, precies voorstellen. Het gaat om een elementair ijzerkristal, maar dan 150 miljard keer vergroot.

Het gebouw is bekleed met roestvrij staal en staat hiermee symbool voor dit metaal dat eind vijftiger jaren sterk in opkomst was. Het Atomium is maar liefst 102 meter hoog, wat niet opvalt door de brede ruimte waarin het pronkt.

1928   In het sanatorium Le Vallon van Miavoye-Anthée (Namen) wordt Paul van Ostaijen (32) geveld door tuberculose. Hij was een avant-gardeschrijver, expressionistisch dichter en criticus, daarnaast overtuigd Vlaming en Heel-Nederlander. Zijn graf bevindt zich op het erepark van het Antwerpse Schoonselhof. Zijn vader was een Nederlandse loodgieter uit het Noord-Brabantse Steenbergen, zijn moeder een Limburgse die elkaar in Antwerpen troffen. Paul werd geboren in de Lange Leemstraat. Hij maakt naam als Vlaams expressionist en later dadaïst met werken als Vogelvrij, Bezette stad, Diergaarde voor kinderen van nu, Het bordeel van Ika Loch, enz. Bekende gedichten van hem zijn onder meer Huldegedicht aan Singer, Rijke Armoede van de Trekharmonica, Alpejagerslied, Boem Paukeslag, Avondgeluiden, Melopee en Marc groet ‘s morgens de dingen.

Politiek gezien was Van Ostaijen dubbel geëngageerd. Enerzijds was hij een strijdvaardige Vlaams-nationalist, anderzijds was hij een linkse revolutionair met grote sympathie voor de Spartakusbund van Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht. Diezelfde dubbele betrokkenheid vindt men die jaren terug bij onder meer Roza de Guchtenaere, Cesar Couvreur, Boudewijn Maes en de jonge Joris van Severen. Ze zijn typische vertegenwoordigers van de nationaal- revolutionaire strekking in de Conservatieve Revolutie (Armin Mohler).

In januari 1918 wordt Paul van Ostaijen veroordeeld tot drie maanden gevangenis en een geldboete wegens het uitfluiten van de franskiljonse kardinaal Mercier. Hij schrijft anoniem voor de activistische Vlaamse Courant, maar zijn inzet gaat veel verder: hij wordt opgenomen in de eerste kern van de activistische Vlaamse Rijkswacht. Hij krijgt de functie van kapitein-adjudant en zou de leiding nemen van de administratie van het korps. Dat is echter niet publiek bekend. En dus komt hij er na de Eerste Wereldoorlog vanaf met een veroordeling tot een gevangenisstraf van acht maanden en een geldboete van vijfhonderd frank. Hij is dan al het land uit en verblijft in Berlijn. Na zijn terugkeer uit ballingschap in mei 1921 kreeg van Ostaijen ‘bestuurlijke amnestie’ waardoor zijn gevangenisstraf werd opgeheven.

Mahatma Gandhi (1869-1948)

1922   In India, toen een Britse kolonie, wordt de nationalist en pacifist Mahatma Gandhi (1869-1948) veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf voor burgerlijke ongehoorzaamheid. Hij zal hiervan twee jaar uitzitten.

1844   Geboorte in Tichvin, nabij Sint-Petersburg, van Nikolaj Rimski-Korsakov, Russisch marineofficier, componist, muziek­pedagoog en dirigent.

1590   Geboorte in Antwerpen van Willem Bolognino, Zuid-Nederlands priester, auteur en censor. Hij studeert wijsbegeerte aan de universiteit van Leuven. Na zijn studies doceert hij enkele jaren filosofie aan het college ‘De Valk’ in Leuven. In 1618 wordt hij onderpastoor in het Brabantse dorp Nederheilissem, van oorsprong een Nederlandstalig dorp dat in zijn tijd tot het arrondissement Leuven behoorde. In 1621 wordt hij aangesteld als kapelaan van de Onze-Lieve-Vrouwkapel in Sint-Lenaerts (Antwerpen). Ondertussen rondt hij ook zijn studie theologie aan de Leuvense universiteit af.

In 1627 wordt hij tot priester van de Sint-Joriskerk in Antwerpen benoemd. Hij schrijft anti-calvinistische pamfletten en houdt zich ook bezig met de religieuze opvoeding van de katholieke jongeren uit zijn parochie, meer bepaald door het schrijven van religieus geïnspireerde toneelstukken die zij dan opvoeren. Zo schrijft hij het toneelstuk De Ghenoechsaemheyt van Godt, ende de onghenoechsaemheyt van de Werelt (1640), dat wordt opgevoerd door ‘de ionckheydt van de parochie van S. Ioris tot Antwerpen’.

In 1642 wordt Willem gepromoveerd tot kanunnik van de Antwerpse kathedraal en geeft, uitzonderlijk voor die tijd, een spellingsboekje uit: Nieuwe noodelicke ortographie (1657). Op latere leeftijd wordt hij nog censor of boekenkeurder. Die had als opdracht een manuscript na te lezen en te controleren of er niets in stond dat in strijd was met de katholieke leer. Pas daarna mocht het gepubliceerd worden.

In 1655 wordt Willem Bolognino getroffen door een zware geestesziekte. Hij bleef nog verder schrijven, maar sterft uiteindelijk volledig krankzinnig geworden 1669 in zijn geboortestad op de leeftijd van 79.

1241    De stad Krakau (Schlesien, nu Polen) wordt door de Mongolen verwoest.

1229    Keizer Frederik II roept zichzelf uit tot koning van Jeruzalem tijdens de Zesde Kruistocht.