19 februari. Historische dag: wet Renault bekrachtigd vanwege Frans wangedrag

Louis Schweitzer (°1942)

1998   Bekrachtiging van de ‘Wet Renault’: voortaan is begeleiding nodig van een collectief ontslag bij een bedrijfssluiting. De wet vindt haar oorsprong in de geheel onverwachte sluiting van de Renault-fabriek in Vilvoorde op 27 februari 1997. Toen gingen 3100 werkplaatsen verloren. De sociale regels bij collectief ontslag waren daarbij genegeerd. De fabriek en 5300 afgewerkte Renault Méganes werden gedurende maanden bezet door de werknemers om ze als inzet te gebruiken bij onderhandelingen. Tegen de Franse Renault-topman Louis Schweitzer werden verschillende rechtszaken aangespannen omdat hij bij de sluiting de Belgische arbeidswetten had overtreden. Hij werd hiervoor in 1998 veroordeeld door de correctionele rechtbank van Brussel tot een boete van 10 miljoen Belgische frank. Twee vakbonden en elf werknemers kregen als burgerlijke partij elk 1 symbolische frank.

Door de nieuwe ‘Wet Renault’ moet een voornemen tot collectief ontslag vooraf worden meegedeeld aan de overheid en moet hier vervolgens over onderhandeld worden. Ook is het nu mogelijk om toegekende staatssteun terug te eisen.

Willem H. van den Berge (1905-1987)

1987   Overlijden in Leidschendam (Zuid-Holland) van Willem H. van den Berge (82), precies op zijn verjaardag. Hij was geboren op het eiland Tholen (Zeeland), op 19 februari 1905. Deze jurist en partijloze politicus was jarenlang een stille kracht achter alle vormen van toenadering tussen Vlaanderen en Nederland. Na zijn doctoraat treedt hij in dienst bij de fiscus, waar hij opklimt tot directeur-generaal. Hij wordt van 1953 tot 1956 en van 1959 tot 1965 partijloos staatssecretaris van Financiën voor belastingzaken. Hiermee was hij de eerste staatssecretaris die dit ambt op het Ministerie van Financiën bekleedde. In de tussenliggende periode was hij ‘regeringscommissaris belastingen’.

Van 1965 tot 1980 is hij lid van de Raad van State, wat hem niet belet van 1968 tot 1975 voorzitter van het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) te zijn. Als door de grondwetsherziening van 1970 de culturele autonomie van Vlaanderen vorm krijgt, wijst hij onmiddellijk op de nieuwe kansen voor de Vlaams-Nederlandse samenwerking. Op verzoek van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap wordt de ANV-visie samengevat in de Nota betreffende de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen. Een nieuwe aanpak: versnelde integratie van de Nederlandse cultuurgemeenschap. Die wordt ruim verspreid en vormt mede de aanzet tot de oprichting van de Nederlandse Taalunie in 1980.

1986   De Sovjet-Unie lanceert het Mir ruimtestation.

1983   In Rotterdam (Zuid-Holland) wordt het scheepsbouwbedrijf Rijn-Schelde-Verolme (RSV) failliet verklaard: 30 000 scheepsbouwers komen op straat te staan. Aan het concern was jarenlang staatssteun verleend van in totaal (omgerekend) zo’n 1,2 miljard euro. Na een parlementaire enquête worden harde conclusies getrokken: het debacle is veroorzaakt door falend management, onvoldoende controle en zwalkend kabinetsbeleid, en opeenvolgende regeringen hebben de Tweede Kamer misleid.

Katja Schuurman (°1975)

1975   Geboorte in Bunnik (Utrecht) van actrice, presentatrice en zangeres Katja Schuurman. Bekend van films als No trains, no planes, Costa! (ook TV-serie), Oesters van Nam Kee, Bad, enz. Op televisie was ze onder meer te zien als Jessica Harmsen in de soap Goede tijden slechte tijden en Nadja in All Stars. Ze zong in het meidentrio Linda, Roos en Jessica de nummers Ademnood, Alles of niets, 1999x, enz. Solo: Maar nu heb ik er één, Wereldmeid, Lover or friend. Ze was van 2006 tot 2015 getrouwd met acteur Thijs Römer.

De Amerikaanse vlag op het Japanse eiland Iwo Jima

1945   Begin van de Slag om Iwo Jima. Er landen op deze dag zo’n 30 000 Amerikaanse mariniers op het Japanse eiland. Voor de geallieerden is dit dorre vulkanische eiland van groot belang. De Japanners gebruiken het eiland namelijk onder meer als radarwachtpost en als basis voor jachtvliegtuigen. Als de Amerikanen het eiland veroveren krijgen ze de beschikking over drie op het eiland gelegen vliegvelden. Vanaf daar kunnen dan belangrijke Japanse doelwitten worden gebombardeerd.

Iwo Jima, met een oppervlakte van iets meer dan twintig vierkante kilometer (dat is minder dan 10% van een Vlaamse provincie), wordt verdedigd door 22 000 Japanners. Het eiland ligt vol met mijnen en voor de Amerikaanse mariniers is er vlak na de landing nauwelijks ergens beschutting te vinden. Iwo Jima wordt centimeter voor centimeter veroverd. Na drie dagen hijsen mariniers op de berg Suribachi de Amerikaanse vlag. Fotograaf Joe Rosenthal maakt er een van de beroemdste foto’s van de Tweede Wereldoorlog.

Pas op 26 maart 1945 is het eiland volledig in Amerikaanse handen, ten kostte van zevenduizend Amerikaans levens. Aan Japanse zijde sneuvelden 21 570 soldaten. Bijna allemaal.

Luc Vandeweghe, alias E. Troch (1914-1985)

1914   Geboorte in Oostende van Luc Vandeweghe, journalist en historicus, beter bekend onder zijn auteursnaam sinds 1945: E.Troch. Als flamingant werd Vandeweghe gevormd in de katholieke Vlaamse studentenbeweging. Hij verzamelde de diploma’s van licentiaat in de thomistische wijsbegeerte en moderne geschiedenis en van rijksarchivaris. Hij is van 1940 tot 1945 leraar aan het Koninklijk Atheneum in Mechelen en wordt lid van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). Daarom wordt hij na de oorlog uit zijn functie van leraar ontslagen. Vandeweghe werkt hij mee aan het Vlaamse anti- repressieweekblad Rommelpot.

Van oktober 1945 tot oktober 1950 is hij redacteur buitenland van het dagblad De Nieuwe Standaard. Zijn stukken ondertekent hij sinds 1945 met E. Troch. In oktober 1950 wordt hij chef buitenland van het herrezen dagblad De Standaard en in januari 1960 directeur van de redactie, wat hij bleef tot bij het faillissement van de nv De Standaard in 1976. Dat veroorzaakt ook zijn vroegtijdig pensioen. Als De Standaard opnieuw wordt gepubliceerd door de Vlaamse Uitgeversmaatschappij van André Leysen werkt Luc Vandeweghe mee als kolomschrijver over buitenlandse politiek, tot februari 1979.

Vandeweghe publiceerde ook over internationale geschiedenis en politiek in tijdschriften als De Maand en het Tijdschrift voor Diplomatie (van Mark Grammens) en werkte voor de BRT. De vrijzinnig geworden Vandeweghe ‘was een der eersten in Vlaanderen om, in heldere politieke analyses, over de Oost-West-tegenstellingen te schrijven in de geest van co-existentie. Ten tijde van de koude oorlog werd hij vanwege die opvattingen het doelwit van scherpe anticommunistische aanvallen’ schreef Gaston Durnez over hem. Vele Vlamingen hadden toen nog niet door dat scepticisme tegenover de Amerikaanse buitenlandse politiek niet gelijkstaat met een pro-communistische gezindheid. Mark Grammens zal het hun uitleggen.

Hoe dan ook, onder de redactionele leiding van Luc Vandeweghe beleefden De Standaard en verwante bladen in de jaren 1960 een grote ontwikkeling. Hij overlijdt in 1985 op de leeftijd van 71.

1899   Bij een treinbotsing in het station Vorst-Zuid (Brussel) komen 30 mensen om het leven.

1878   De Amerikaanse uitvinder Thomas Edison (1847-1931) verwerft een octrooi op een apparaat dat opgenomen muziek weergeeft: de fonograaf. Het wordt de voorloper van de grammofoon en de platenspeler. Het apparaat produceert geluid van een rol via een naald en een grote trechter. Later zou uitvinder Emile Berliner (1851-1929) de fonograafrol van Edison vervangen door een platte plaat met groeven in spiraalvorm.