19 juli. Net binnen: Joris van Severen geboren

Elk jaar   Start van de Vierdaagse van Nijmegen 2022, officieel de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Het is het grootste meerdaagse wandelsportevenement ter wereld, begonnen in 1904. Elk jaar doen er deelnemers uit circa tachtig landen mee, onder wie een groot aantal militairen. De Vierdaagse kent drie afstanden: 30, 40 en 50 kilometer per dag.

Er is een inschrijflimiet voor de Nijmeegse Vierdaagse van 47 000 deelnemers. Inschrijven kan jaarlijks vanaf de eerste week van februari. Bij overschrijding van de inschrijflimiet worden sommige individueel ingeschreven deelnemers uitgeloot. Oorspronkelijk waren de deelnemers vooral soldaten, maar het aantal burgers steeg van jaar tot jaar. In 1919 slaagt een eerste vrouw erin met succes de Vierdaagse te voltooien: Nellie van Stockum-Metelerkamp uit Amersfoort. Het aantal deelnemende landen in de Vierdaagse stijgt van 7 à 8 tot 60 in 2004.

1999   Op maandagochtend 19 juli 1999 is volgens de Verenigde Naties de wereldbevolking de 6 miljard overschreden. Waarschijnlijk zullen we eind 2022 de 8 miljard passeren, met een jaarlijkse toename van 83 miljoen. Elke dag komen er circa 227 000 mensen bij. De verhoudingsgewijs grootste stijging zien we in Afrika.

Frederik van der Meer (1904-1994)

1994   Overlijden in Lent (Gelderland) van Frederik van der Meer (89), Nederlands kunsthistoricus, literator en katholiek priester. Hij ontving de P.C. Hooftprijs 1963. Zijn Atlas van de westerse beschaving (1951) en Atlas van de oudchristelijke wereld (1958) zijn in diverse talen vertaald en worden internationaal nog steeds als standaardwerken beschouwd en door zowel studenten als docenten veel gebruikt.

1973   Decreet op het taalgebruik in het bedrijfsleven. Bedrijven met een exploitatiezetel in het homogeen Nederlandse taalgebied moeten voor alle sociale betrekkingen tussen werkgevers en werknemers uitsluitend het Nederlands gebruiken. Die regel geldt eveneens voor akten en een aantal documenten van de ondernemingen.

Dat wil zeggen dat de rechter stukken of handelingen die in een verkeerde taal zijn opgesteld ambtshalve nietig moet verklaren. Ze worden geacht nooit te hebben bestaan en de rechter mag er geen rekening mee houden. De rechter moet ambtshalve de vervanging van de betrokken stukken door Nederlandse documenten bevelen.

Anna Enquist (°1945)

1945   Geboorte in Amsterdam van Anna Enquist, pseudoniem van Christa Widlund-Broer, Nederlandse schrijfster, dichteres en psychoanalytica. Bekende romans van haar zijn Contrapunt, Het geheim, Het meesterstuk, De verdovers, Kwartet, Kwetsuur, Daer een seigneur zijn handen wast. Haar dichtbundels: Soldatenliederen, Jachtscènes, De tussentijd, Nieuws van nergens, Hoor de stad. Van 2014 tot 2016 was ze stadsdichter van Amsterdam. Omwille van haar pseudoniem en haar echte naam wordt ze vaak als een Zweedse aanzien. Ze is echter een Nederlandse, getrouwd met de Zweedse cellist Bengt Widlund.

1943   Britse en Amerikaanse vliegtuigen bombarderen burgerdoelwitten in de stad Rome, waarbij 6922 slachtoffers vallen. De San Lorenzo-basiliek wordt volledig verwoest.

1894   Geboorte te Wakken van Joris van Severen, een politicus uit de tussenoorlogse periode die jongere en oudere generaties blijft fascineren. Deze West-Vlaamse notariszoon leert aan het IJzerfront de sociale werkelijkheid kennen in al zijn rauwheid. Duizenden boerenzonen en arbeiderskinderen creperen in de loopgraven. In meerderheid Franstalige officieren jagen ze de dood in.

Joris van Severen wordt een overtuigd antimilitarist en juicht de bolsjewistische revolutie in Rusland toe. Hij sluit zich aan bij de geheime Frontbeweging van de Vlaamse soldaten.

In het geteisterde Vlaanderen van na 1918 zoekt van Severen naar orde en zingeving. Hij wordt Vlaams-nationaal volksvertegenwoordiger voor de Frontpartij. Maar de praktijk van het parlementaire stelsel stelt hem grondig teleur.

Hij sticht het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) die als een elitebeweging het volk moet voorgaan. Op weg naar waardigheid en zelfbewustzijn in een Heel-Nederlands staatsverband. Geen geweld, maar strenge zelfdiscipline is het motto. Overtuigen door het voorbeeld te geven.

Later verbreedt hij zijn Heel-Nederlandse visie tot wat we nu Benelux noemen. Zeg maar het Koninkrijk der Nederlanden zoals het bestond voor ‘de rampzalige scheiding van 1830’, naar de woorden van de gewezen socialistische partijvoorzitter Louis Tobback. In vele politieke partijen verafschuwen ze van Severen openlijk, maar binnenskamers wordt vaak met veel respect over hem gesproken.

Van Severen zit op één lijn met koning Leopold III en diens pogingen om voor België een Tweede Wereldoorlog alsnog te vermijden. Op 10 mei 1940 wordt hij, zonder enige veroordeling of wat dan ook, aangehouden door de Belgische Staatsveiligheid. Die draagt hem en tientallen anderen wederrechtelijk over aan de Franse militaire overheid. Op 20 mei worden Joris van Severen en eenentwintig van zijn lotgenoten in Abbeville vermoord. Zie hierover Vandaag van 20 mei.

1870   Met een oorlogsverklaring van Frankrijk aan Pruisen start de Frans-Duitse oorlog. Die zal leiden tot de Eerste Wereldoorlog. Die de voorbode is van de Tweede Wereldoorlog…

1843   Tewaterlating in Bristol van het eerste, volledig metalen stoomschip, de SS Great Britain. Het was toen een zeer futuristisch schip. Het is bewaard gebleven en ligt nu in Bristol als museumschip.

Edgar Degas (1834-1917)

1834   Geboorte in Parijs van de Franse schilder, tekenaar, dichter en beeldhouwer Edgar Degas, artiestennaam van Hilaire Germain Edgar de Gas. Hij was een eigenzinnige impressionist en realist. Mede als gevolg van zijn slechter geworden gezichtsvermogen – hij leed aan een oogziekte – werkte hij zijn laatste levensjaren vooral als beeldhouwer.

1814   Geboorte in Hartford (Connecticut) van Samuel Colt, Amerikaans uitvinder en zakenman. De naam ‘colt’ is wereldwijd bekend als aanduiding van een populair revolvertype. Hij overlijdt in 1862 op zijn 47ste. Hij is een van die mensen waarvan de naam een productnaam werd met meer bekendheid dan de persoon zelf.

1807   De Britse regering beslist eenzijdig dat ze het eiland Helgoland gaat bezetten, gelegen in de Duitse Bocht. Helgoland ligt relatief ver (circa 55 km) uit de kust in de Noordzee. Het behoorde tot het hertogdom Holstein, nu tot de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein.

1793   Een decreet van de Franse Nationale Conventie, ondertekend door de jakobijnse minister Danton, bepaalt dat ‘de bisschoppen die rechtstreeks of onrechtstreeks om ’t even welk hindernis zouden opwerpen voor het huwelijk van priesters zullen worden gedeporteerd en vervangen’.

1597   Anna van den Hoven, een doopsgezind dienstmeisje, wordt in Brussel terechtgesteld. Deze executie wegens geloofsovertuiging is in de Nederlanden de laatste van dien aard.

711   Slag bij de Rio Guadalete in de Zuid-Spaanse provincie Cádiz. De Visigoten onder leiding van hun koning Roderik worden door de Arabieren verslagen na een veldslag die zeven dagen duurt. Roderik sneuvelt, maar dwingt blijvend respect af. Zijn naam wordt in de Spaanssprekende wereld zeer populair: Rodrigo, Rodriguez… De Arabische aanvoerder Tariq ibn Ziyad geeft zijn naam aan Gibraltar: gabal Tariq, de ‘berg van Tariq’. Kort daarna maakt deze zich meester van Toledo. Einde van het Visigotische koninkrijk.