2 mei. Net binnen: Leonardo da Vinci overleden

Francisco Goya, Tres de Mayo, 1808

Elk jaar   In Spanje Dag van Madrid (Fiesta de la Comunidad de Madrid) die herinnert aan de ‘Dos de Mayo’ volksopstand op 2 mei 1808 tegen de bezettingstroepen van Joseph Bonaparte. Napoleon had aangekondigd dat hij zijn broer ‘koning van Spanje’ zou maken. De opstand wordt ‘s anderdaags in bloed gesmoord door Napoleons zwager Joachim Murat. De Spaanse schilder Francisco Goya, ooggetuige van de slachting, legt de verschrikking vast met zijn beroemd doek Tres de Mayo. De opstand in Madrid markeert het begin van de Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1808-1814).

Maja Plisetskaja (1925-2015), hier in Het Zwanenmeer

2015   Overlijden in München van Maja Plisetskaja (89), Russische balletcoryfee. Ze was een van de grootste ballerina’s van de vorige eeuw en danste meer dan vijftig jaar in vrijwel alle klassieke stukken. Ze stamde uit een vooraanstaande Russisch-Joodse familie. Haar vader was de diplomaat en ingenieur Michail Plisetski (1899-1938), haar moeder de actrice Rachel Messerer (1902-1993).

In 1932 verhuist het gezin naar Spitsbergen waar de vader de Russische kolenwinning moest organiseren. Dankzij zijn goede contacten met de Engelsen van het gemengde bedrijf Groemant slaagt Plisetski erin de kolenwinning goed te doen draaien. Terug in Moskou wordt Plisetski voor zijn werkzaamheden eerst onderscheiden, maar dan op 30 april 1937 aangehouden. Zijn vrouw weigert tegen hem te getuigen en wordt veroordeeld tot verbanning naar Kazachstan. Plisetski zelf wordt op 8 januari 1938 geëxecuteerd als volksvijand.

Dochter Maja Plisetskaja wordt vanaf 1937 opgevoed door haar grootvader en haar tante, de ballerina en choreografe Sulamif Messerer. Als achttienjarige treedt ze toe tot het Bolsjoj Ballet, waar ze tot haar 61ste blijft. Haar stervende zwaan uit Het Zwanenmeer (vanaf 1947) geldt volgens velen als de beste uit de geschiedenis. In haar veelomvattende carrière danst ze verder onder meer in Don Quijote (vanaf 1951) en Anna Karenina (1972), een compositie van Rodion Sjtsjedrin. Ze ging in tegen de strenge balletregels van de Sovjet-Unie, door vormen van erotiek en moderne choreografie aan het traditionele ballet toe te voegen.

Na haar Bolsjoj-periode werkt ze nog een tijdje als directrice van de opera van Rome. Ze was getrouwd met componist Rodion Sjtsjedrin en woonde afwisselend in München en Moskou.

2011   Overlijden van de moslimterrorist Osama bin Laden (54), leider van Al Qaida (‘De Basis’). Hij wordt in zijn schuilplaats, een villa in Abbottabad (Pakistan), door Amerikaanse militairen gedood met een schot door het hoofd. Deze multimiljonair had zijn terreurorganisatie in 1988 opgericht. Hij werd verantwoordelijk gehouden voor talloze terroristische aanslagen, waaronder de vliegtuigaanslagen op het World Trade Center in New York en het Pentagon in Washington in 2001.

2006   Door de Internationale Unie voor Natuurbescherming (IUCN) wordt de ijsbeer erkend als bedreigde diersoort.

1990   Tijdens een ontmoeting in Kaapstad komen de Zuid-Afrikaanse president Frederik Willem de Klerk en Nelson Mandela overeen de Apartheid vreedzaam af te schaffen.

1989   Als eerste Oostblokland begint Hongarije met de sloop van het IJzeren Gordijn aan de grens met Oostenrijk. Het IJzeren Gordijn was in 1945 een fictieve grens dwars door Europa die het westerse deel scheidde van het communistische Oostblok. Later werd het een echte grens met muren, mijnenvelden en prikkeldraad. De hervormingen in de Sovjet-Unie betekenen het einde van het gehele communisme in

Corneel Heymans (1892-1968)

Oost-Europa. Het jaar 1989 was een echt revolutiejaar, waarin in een paar maanden veel landen afrekenden met hun communistische staatsinrichting. Slechts vijftien jaar later, op 1 mei 2004, treden bijna alle voormalige Oostbloklanden toe tot de Europese Unie.

1986   Radioactieve wolken, een gevolg van de ontploffing van de kerncentrale van Tsjernobyl in Oekraïne, bereiken Benelux.

1951   Oprichting van het Algemeen Vlaams Oud-Hoogstudentenverbond opgericht. Het bestuur bestond onder meer uit Nobelprijswinnaar Corneel Heymans (voorzitter), Jules Spincemaille (ondervoorzitter), Frans van der Elst (secretaris) en Edward Brieven (penningmeester). In november 1960 werd het AVOHV herdoopt tot het Verbond der Vlaamse Academici (VVA) dat, zoals voorheen, als vereniging van intellectuelen, in belangrijke politieke aangelegenheden een tolk wil zijn van de Vlaamse gemeenschap.

De Siegessäule in Berlijn

1945   Onvoorwaardelijke overgave van de resterende Duitse troepen in Berlijn. Ook de Duitse troepen in Italië geven zich over. Toch ondernemen de geallieerden die dag nog een bombardement op de stad Kiel (Schleswig-Holstein): een honderdtal Mosquito jachtbommenwerpers werpen er 254 ton explosieven op die voornamelijk burgers treffen.

Sovjetsoldaten hangen de rode vlag aan het Rijksdaggebouw in Berlijn. Poolse strijdkrachten hijsen hun wit-rode vlag op de Pruisische Siegessäule (overwinningszuil). Na de oorlog wordt door de geallieerden gesproken over het al dan niet afbreken van de zuil. De Fransen pleiten voor het afbreken van de zuil, de Engelsen en Amerikanen zijn tegen, en de Russen onthouden zich. De Siegessäule staat er nog altijd.

1937   Belgicistische ‘Fraternellen’ (oudstrijders) houden een massale anti-amnestie betoging in Brussel, als steun aan het liberale verzet tegen het amnestievoorstel van de regering. Op 4 november 1936 had de regering een wetsontwerp ingediend dat voor burgers onvoorwaardelijke en voor militairen gedeeltelijke amnestie voorzag.

1914   In Antwerpen richten de Vlaamse katholieke politici Frans Van Cauwelaert, Alfons van de Perre en Arnold Hendrix de krant De Standaard op. Vanwege de Eerste Wereldoorlog duurt het tot 4 december 1918 voordat de krant ook echt van de persen rolt. De oplage stijgt begin jaren 1920 naar 12.000 exemplaren. Als in 1940 de oorlog uitbreekt, probeert de krant het sluw te spelen: het publiceren van De Standaard wordt gestaakt, maar tegelijk wordt een nieuw dagblad uitgebracht, Het Algemeen Nieuws. Na de oorlog krijgt De Standaard een publicatieverbod voor twee jaar wegens collaboratie. Men richt snel een nieuwe uitgeverij op, De Gids N.V., en die geeft dan vanaf november 1944 de krant De Nieuwe Standaard uit.

1668   Ondertekening van de Vrede van Aken waardoor Dowaai, Orchies, Rijsel, Armentiers en Sint-Winoksbergen door Frankrijk worden geannexeerd. Hiermee komt een einde aan de Devolutieoorlog, de poging van de Franse koning Lodewijk XIV om de Zuidelijke Nederlanden compleet aan te hechten bij Frankrijk.

1519   Overlijden in Amboise aan de Loire van Leonardo da Vinci. Deze beroemde ingezetene van Firenze was zowel schilder als architect, uitvinder, schrijver, filosoof, natuurkundige, anatoom, beeldhouwer en zelfs componist. Tot vandaag geldt hij als een Europees genie en voorbeeld van de homo universalis in de Renaissance. Hij schilderde de Mona Lisa en ontwierp de ‘ornithopter’, een vliegmachine. Minder bekend is zijn controversiële relatie met de katholieke leer. Nochtans noteerde zijn biograaf Giorgio Vasari: ‘Leonardo had zo’n ketters gemoed dat hij tot geen enkele kerk behoorde. Hij geloofde dat het wellicht beter is om filosoof dan om christen te zijn’.

1204   Boudewijn, graaf van Vlaanderen en Henegouwen, wordt in de Hagia Sophia in Constantinopel door de kruisvaarders tot keizer verkozen.