20 januari. Net binnen: Joris van Severen verkozen in het parlement

—

Elk jaar   In Spaans Baskenland trommeloptocht van San Sebastian, Donostia in het Baskisch, vandaar de dubbele naam Tamborrada de San Sebastián/ Donostiako Danborrada. Om middernacht begint het festival met het hijsen van de stadsvlag door de burgemeester op de Plaza de la Constitución in de oude stad. Verschillende drumgroepen beginnen de mars van San Sebastian uit 1861 te spelen.

Ongeveer honderd groepen, variërend van 20 tot 100 drummers, marcheren op door de verschillende wijken van de stad. Deelnemers zijn verdeeld in twee groepen: eerst de drummers (mannen zowel als vrouwen) en dan de koks en waterdraagsters. De drummers dragen kleurrijke militaire uniformen uit de Napoleontische tijd. De koks en waterdraagsters maken muziek op vaten en emmers. Sinds 1961 hebben kinderen ’s morgens hun eigen drumoptocht door de straten van San Sebastian/Donostia. Op deze manier wil de stad de eeuwenoude traditie aan de jonge generatie doorgeven.

Het festival duurt 24 uur en eindigt om middernacht, wanneer iedereen weer bijeenkomt op Plaza de la Constitución en de stadsvlag wordt neergelaten.

Het festival vindt zijn oorsprong aan het einde van de 18de eeuw. De Baskische bevolking van San Sebastian/Donostia bespotte de in de stad gestationeerde soldaten door met emmers en ander materiaal de marcherende militairen na te doen tijdens hun dagelijkse parade.

Yvonne Habets (1948-2007)

2007   Overlijden in Utrecht van Yvonne Habets (58), Nederlands journaliste en televisiepresentatrice. Ze was een van de eerste vrouwelijke televisiejournalisten van Nederland en stond bekend om haar durf. Zo was zij in 1979 de enige westerse journalist die de Amerikaanse ambassade in Teheran binnen durfde om verslag te doen van de gijzeling van het ambassadepersoneel.

2000   Overlijden in Altamonte Springs (Florida) van de Oostenrijks-Amerikaanse actrice en vooral uitvindster Hedy Lamarr, geboren Hedwig Kieler. Ze volgt een acteursopleiding bij Max Reinhardt in Berlijn en had op haar zeventiende haar eerste filmrol, in de Duitse film Geld auf der Straße (1930). In 1933 verscheen ze als eerste vrouw naakt in een speelfilm, in de Tsjechische film Extase. Ze was gedurende tien minuten naakt te zien, eerst badend in een meertje en daarna door een bos rennend. De film werd in veel landen verboden of op zijn minst zwaar gecensureerd, omdat er een seksscène in voorkwam, overigens fake, waarin vrijwel alleen haar in extase verkerende gezicht was te zien. Het was de eerste maal dat een vrouwelijk orgasme werd uitgebeeld in een niet-pornografische film.

In 1933 trouwt ze met de Weense wapenfabrikant Fritz Mandl die, hoewel Joods zoals zijzelf, nauwe contacten heeft met Adolf Hitler. De jaloerse Mandl verliest zijn vrouw geen moment uit het oog en verbiedt haar filmcarrière. Ze haat haar man en de nazikringen waarin hij verkeert en vlucht in 1937, eerst naar Londen, dan naar de VS waar ze haar filmcarrière voortzet. Haar grootste commerciële succes was haar rol als Delilah in Samson and Delilah van Cecil B. DeMille (1949). In 1958 speelt ze haar laatste film, The Female Animal.

Hedy Lamarr (1914-2000)

Naast haar filmcarrière bedenkt Lamarr ook een methode waarmee radiocommunicatie door middel van frequentieverspringing ongevoelig gemaakt kan worden voor storingen van buitenaf. In samenwerking met componist George Antheil weet ze dit tot een bruikbare methode uit te werken voor het besturen van torpedo’s vanuit een op grote hoogte vliegend observatievliegtuig. Ze noemen hun uitvinding Secret Communications System en krijgen een patent. Het ontwerp stond aan de basis van frequency hopping spread spectrum; een techniek die tegenwoordig wordt toegepast in vrijwel alle draadloze digitale communicatietechniek, zoals GPS, UMTS, Bluetooth en zelfs in Wifi.

Lamarr wordt in 1953 Amerikaans staatsburger, maar beschouwt de VS als ‘een gevangenis, een onbewoond eiland’. Ze trouwt in totaal zesmaal. Lamarr overlijdt op 85-jarige leeftijd. Volgens haar laatste wens wordt haar as verstrooid in het Wienerwald bij Wenen. Ze heeft een gedenksteen op het Zentralfriedhof.

In Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland wordt de jaarlijkse Dag van de Uitvinders ter ere van Lamarr op haar geboortedag 9 november gehouden. De kwantumtelescoop op het dak van de Universiteit Wenen werd in 2014 naar Hedy Lamarr genoemd. En in 2019 kreeg zelfs een planetoïde de naam Lamarr.

1996   Palestijnse verkiezingen in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever: PLO-voorman Yasser Arafat (1929-2004) wordt de eerste democratisch gekozen Palestijnse leider, met 88,1 procent van de stemmen.

1981   De laatste 52 gijzelaars in de Amerikaanse ambassade in Teheran, Iran worden na 444 dagen vrijgelaten door ayatollah Khomeini, in ruil voor acht miljard dollar die de VS overmaken op een Iraanse rekening bij de Bank of England.

1921   Parlementaire verkiezingen in België. In Oost-Vlaanderen wordt het kartel tussen de Frontpartij en de Daensisten, dat twee jaar eerder drie zetels opleverde, niet voortgezet. De Vlaams-nationalisten verliezen een zetel. Joris van Severen komt voor het eerst in het parlement. Hij blijft een van de meest markante politieke figuren in onze politiek tot hij op 20 mei 1940 in Abbeville door Fransen wordt vermoord. Zie mijn biografie van hem.

1831   Het Belgische probleem: vanaf 4 november af vergaderen de vijf grote mogendheden, Oostenrijk, Pruisen, Rusland, Engeland en Frankrijk, in Londen om over de toekomst van de Nederlanden te beslissen. Zij erkenden de onafhankelijkheid van België en geven het de grenzen van 1790. Het ‘Nationaal Congres’ in Brussel verwerpt deze territoriale regeling, omdat het Zeeuws-Vlaanderen, geheel de provincie Limburg en ook het groothertogdom Luxemburg voor België opeist.

1792   Eerste Franse bezetting van onze gewesten. Oprichting in Parijs van een ‘Comité révolutionnaire des Belges et des Liégeois réunis’ en van ‘Légions armées’ in Givet (Franse Ardennen) en Rijsel (Frans-Vlaanderen). Wil je er meer over weten? Lees dan hier mijn uitgebreid artikel.

1790   Frans-Vlaanderen gaat voor een groot deel op in het kunstmatige ‘Département du Nord’, opgericht door de revolutionaire Constituante. Officieel bestaat de naam Vlaanderen niet meer in Frankrijk. De oude provinciale indeling van Frankrijk wordt volledig weggeveegd.

1782   Geboorte in Rolde (Drenthe) van de Nederlandse tuinarchitect Lucas Pieters Roodbaard, de eerste die zijn beroep zo noemde. Hij maakt meer dan 50 ontwerpen voor parken en tuinen in steden en voor diverse landgoederen in Friesland. Hij overlijdt in 1851 in Leeuwarden en ligt begraven op de door hemzelf ontworpen Stadsbegraafplaats van de Friese hoofdstad.

1654   Geboorte in Duinkerke (Frans-Vlaanderen) van de dichter Michiel de Swaen, heelmeester en belangrijkste rederijker van de Zuidelijke Nederlanden.

1646    De Franse eerste minister kardinaal Mazarin stuurt een brief aan de Franse gevolmachtigde bij de vredesbesprekingen te Münster waarin hij de wens uitdrukt dat de Nederlanden veroverd zouden worden en bij Frankrijk aangehecht.

1265   Eerste zitting van het Engelse parlement in het Palace of Westminster.