24 november. Net binnen: Lode Craeybeckx geboren, Vlaams én socialist, in die volgorde

2006   In Turkije wordt een man tot levenslang veroordeeld in een eerwraak-zaak. Hij heeft zijn 28-jarige dochter vermoord, omdat zij haar echtgenoot had verlaten voor een ander.

Anton Pieck (1895-1987) bij een van zijn creaties in de Efteling

1987   Overlijden in Overveen (Noord-Holland) van Anton Pieck (92), Nederlands kunstschilder, tekenaar, graficus en ontwerper van het oorspronkelijke sprookjespark De Efteling in Kaatsheuvel.

1965   In Congo pleegt Mobutu (1930-1997) een nieuwe staatsgreep. Hij verdrijft Tsjombe en Kasavubu van de macht en roept zichzelf uit tot president.

1964   Start van operatie Red Dragon. Onder leiding van kolonel Charles Laurent worden 320 paracommando’s gedropt boven Stanleystad, het huidige Kisangani. Ze redden zoveel mogelijk blanke gijzelaars van de opstandige Simba’s. Bij die revolte in Oost-Congo komen tienduizenden mensen om het leven.

1963   In Dallas wordt de vermoedelijke moordenaar van president Kennedy, Lee Harvey Oswald, als hij onder politiebegeleiding het gerechtshof verlaat, doodgeschoten door nachtclubeigenaar Jack Ruby. Het incident is live op televisie te zien.

1944   De Verenigde Staten voeren hun eerste bombardement op de burgerbevolking van Tokio uit.

1897   Geboorte in Antwerpen van Lode Craeybeckx, Vlaams socialistisch politicus. Hij beëindigt zijn humaniora op het ogenblik dat in 1916, tijdens de Duitse bezetting, de Gentse universiteit vernederlandst wordt. Hij studeert er Germaanse talen en klassieke filologie – voor korte tijd, zijn hoofd is er niet bij. Hij werpt zich met hart en ziel in de Vlaamse Beweging en wordt in 1918 lid van de Gentse, activistische Vlaams-Nationale Partij. Dat kost hem na de oorlog een veroordeling tot vijf jaar gevangenis. Hij komt na twee jaar en twee maanden vrij, maar is voor twintig jaar zijn politieke rechten kwijt. In de gevangenis deelt hij de cel met Lodewijk Dosfel en leert hij zijn toekomstige echtgenote Irma Lauwers kennen, die als lid van het Martelarenfonds de gevangenen bezocht.

In 1925 wordt Lode Craeybeckx redacteur Buitenland bij de socialistische Volksgazet. Hij is intussen lid van de Belgische Werkliedenpartij (BWP), waarschijnlijk onder de invloed van het sociale idealisme van Frederik van Eeden. In 1928 behaalt hij voor de Centrale Examencommissie het doctoraat in de rechten en in 1931 start hij een advocatenpraktijk. Maar de politiek roept harder. Craeybeckx wordt in 1932 gemeenteraadslid en van 1933 tot 1937 burgemeester van Deurne. Van 1932 tot 1968 zetelt hij als socialistisch Kamerlid voor Antwerpen. Meer bekendheid geniet hij als burgemeester van Antwerpen, een mandaat dat hij uitoefende van 1947 tot zijn dood in 1976.

Als burgemeester van Antwerpen groeit hij boven de stad uit en wordt hij een van de meest gezaghebbende politici in Vlaanderen. Hij zet zich in voor een definitieve wettelijke vastlegging van de taalgrens, de afgrendeling van de Brusselse expansie en de bescherming van de taalrechten van de Brusselse Vlamingen. Hij kant zich herhaaldelijk en bijzonder scherp tegen de verfransingspolitiek van de burgemeesters van de 19 Brusselse gemeenten, ook als dat socialistische partijgenoten zijn.

Charles Darwin (1809-1882)

1859   De Engelse bioloog Charles Darwin publiceert The Origin of Species. Hierin doet hij zijn beroemde evolutietheorie uit de doeken. De volledige titel van zijn boek luidt On The Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life (Over de oorsprong van soorten door middel van natuurlijke selectie, of het behoud van begunstigde rassen in de strijd om het bestaan).

Darwin beschreef in het boek hoe nieuwe diersoorten ontstaan. Hij stelde dat de verschillende soorten niet onveranderlijk zijn en ook niet door een God worden gecreëerd. De verschillende soorten zijn volgens hem in de loop van miljoenen jaren geëvolueerd. Dieren, zo ontdekte Darwin, pasten zich aan veranderende omstandigheden in hun omgeving aan: het principe van natuurlijke selectie. Soorten die zich aanpassen, overleven.

De bioloog had zijn ideeën opgedaan tijdens zijn bezoek aan de Galapagoseilanden in 1835, terwijl hij met het schip de HMS Beagle de wereld rondtrok. De eilandengroep, die tientallen eilanden omvat en zich over honderden kilometers uitstrekt, vormt een ideale omgeving voor natuurlijk selectie. Darwin ontdekte onder meer dat de vinken die op de verschillende eilanden leefden op subtiele wijze van elkaar verschilden. Deze veranderingen, zo ontdekte de bioloog, waren ontstaan doordat de vogels zich hadden aangepast aan de biotopen van de betreffende eilanden.

Dit revolutionaire boek was meteen een verkoopsucces. De eerste oplage van The Origin of Species (1250 exemplaren) was binnen een dag uitverkocht. Reeds in 1860 verscheen een Nederlandse vertaling van het werk van Darwin, van de hand van T.C. Winkler, de conservator van het Teylers Museum in Haarlem.

1854   De Franse historicus Charles de Montalembert stuurt Edmond de Coussemaker, die een jaar eerder het Vlaams Comité van Frankrijk heeft opgericht, een brief waarin hij hem aanmoedigt in zijn strijd voor de verdediging van de Vlaamse vrijheden en de Nederlandse taal.

Abel Janszoon Tasman (1603-1659)

1642   Vertrokken vanuit Batavia, in dienst van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), ontdekt op deze dag de Nederlandse zeevaarder en ontdekkingsreiziger Abel Tasman een reusachtig eiland. Hij noemt het ‘Van Diemensland’, naar zijn opdrachtgever Antonio van Diemen (1593-1645), de gouverneur-generaal van Nederlands-Indië. Een week lang lukte het Abel Tasman en zijn mannen niet aan wal te gaan vanwege stormachtig weer en de rotsige kusten. Pas op 1 december 1642 zouden ze een baai vinden om aan te leggen en zien ze sporen van menselijke aanwezigheid. Abel Tasman vaart door naar de westkust van het huidige Nieuw-Zeeland, dat hij ‘Statenland’ doopt.

In 1856 wordt de naam van het ‘Van Diemensland’ gewijzigd in Tasmanië. Abel Janszoon Tasman was geboren in Lutjegast (Groningen) in 1603. Hij overleed te Batavia (nu Jakarta, Indonesië) in 1659. In 1953 liet de regering van Tasmanië (Australië) er tegen de kerk een gedenkplaat aanbrengen. In Nieuw-Zeeland werd een nationaal park naar Abel Tasman genoemd.

1590   Overlijden in Westhove (Zeeland) van Pierre Loyseleur de Villiers van Westhove. Hij wordt begraven in de Sint-Pieterskerk te Middelburg. Loyseleur was in Rijsel (Frans-Vlaanderen) geboren rond 1530, studeerde rechten en werd advocaat bij het Parlement te Parijs. Vervolgens ging hij te Genève theologie studeren. Na de Bartholomeusnacht week hij uit naar Engeland, werd predikant in Londen en in verschillende Waalse gemeenten in Engeland. In Oxford gaf hij voordrachten over rechten en doctoreert er in de theologie.

In 1577 kwam hij in vaste dienst bij Willem van Oranje en was bekend als ‘Des Prinsen Raedt en Hofprediker’. Hij was een van de belangrijkste raadgevers en vertrouweling van Oranje. In 1580 schrijft hij de Apologie, de beroemde verdediging van Willem van Oranje tegen de ban die de Spaanse koning Filip II over hem had uitgesproken. Zijn naam wordt ook genoemd, in concurrentie met Marnix van Sint Aldegonde, als auteur van het Wilhelmus.