28 november. Net binnen: Thatcher stopt als premier

Elk jaar   Een lawine van nationale feestdagen, zowat overal ter wereld: Panama, Kosovo, Tsjaad, Congo én Congo-Brazzaville, Mauritanië, Burundi, Albanië en Argentinië.

Mark Elchardus (°1949)

1946   Geboorte in Sint-Truiden van Mark Elchardus, Vlaams emeritus-hoogleraar sociologie aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). In het najaar van 2021 verscheen van zijn hand het boek Reset. Over identiteit, gemeenschap en democratie, volgens journalist Rik van Cauwelaert een van de belangrijkste politieke boeken van de afgelopen decennia. De kritiek van Louis Tobback werd door velen als aanbeveling begrepen.

1990   Margaret Thatcher treedt af als premier van het Verenigd Koninkrijk. Dit na rellen in heel Groot-Brittannië over de invoering van de zogenaamde poll tax, een inkomensonafhankelijke belasting van liberale inspiratie. Heel haar leven zal Thatcher trouwens een eerder liberale dan conservatieve lijn volgen. De Conservatieve Partij ziet het door de invoering van die belasting niet meer zo zitten in de premier en verschillende conservatieven dagen haar uit om het leiderschap. Thatcher besluit dan dat aftreden eervoller is dan ontslagen worden. Tijdens haar laatste kabinetszitting neemt Thatcher met tranen in de ogen afscheid.

Margaret Thatcher was rond het eind van de jaren veertig al actief voor de conservatieven in Kent. In 1959 wordt ze namens de Tory’s lid van het Britse Lagerhuis en als Edward Heath in 1970 premier wordt, benoemt hij Thatcher tot minister van onderwijs en wetenschap. Ze is de enige vrouw in het kabinet. Een van haar eerste maatregelen als minister is het afschaffen van gratis schoolmelk. Dit komt haar op veel kritiek te staan en levert haar de schertsende bijnaam ‘Thatcher Thatcher, Milk Snatcher’ op.

Ten gevolge van de conservatieve verkiezingsnederlaag in 1974 wint ze tegen Edward Heath het leiderschap van de Conservatieve Partij en van 1975 tot 1979 leidt ze hierna de oppositie.

Na de verkiezingen van 1979 wordt Thatcher premier. Zowel in 1983 als in 1987 wordt ze herkozen. De vrouw die bekend wordt onder de naam Iron Lady (IJzeren Dame) regeert in totaal elf jaar, zes maanden en zesentwintig dagen. Daarmee werd ze de langstzittende Britse premier sinds 1827, toen de Earl of Liverpool aftrad.

Jocelyn Bell (°1943)

1967   Ontdekking van de eerste pulsar en daarmee van de eerste neutronenster, door de astrofysica Jocelyn Bell (°1943). Maar het is haar scriptiebegeleider Antony Hewish, die voor deze ontdekking samen met Martin Ryle een Nobelprijs krijgt.

1964   Lancering van Mariner 4, het eerste ruimtetuig dat langs Mars vliegt.

1963   Cape Canaveral, de ruimtevaartbasis in Florida, wordt hernoemd tot Cape Kennedy.

1947   Geboorte in Neuilly sur Seine nabij Parijs van de Franse chansonnier, componist en producer Michel Berger, artiestennaam van Michel-Jean Hamburger. Bekende chansons van hem zijn onder meer: Résiste, Message personnel, La groupie du pianiste, Le paradis blanc, Evidemment, Cézanne peint, Le blues du businessman, Premier rencontre. Van 1976 tot zijn dood was hij getrouwd met zangeres France Gall (1947-2018). Hij overleed in 1992 aan een hartaanval tijdens een partijtje tennis.

1942   Ook een record: een brand in nachtclub Coconut Grove (Boston, VS) kost 492 mensen het leven.

1931   Geboorte in Goes (Zeeland) van de journalist en schrijver Rinus Ferdinandusse. Bijnaam: ‘de Godfather van het Misdaadgenre’. Bekende werken van hem zijn Naakt over de schutting, Zij droeg die nacht een paars corset, En het hoofd werd op tafel gezet, Dovemansoren, Een hand om in te bijten. Hij was betrokken bij het geruchtmakende satirische tv-programma: Zoishettoevalligooknog’seenkeer (VARA, 1963-1966). Ferdinandusse was van 1969 tot 1996 hoofdredacteur van het weekblad Vrij Nederland. Begonnen was hij als tekstschrijver en cabaretier en van 1954 tot 1965 was hij leider van het Haags Studentencabaret. Hij overleed op 23 juli van dit jaar op zijn 91ste.

1919   De eerste vrouw wordt in het Britse parlement gekozen: Lady Astor (1897-1964), geboren Nancy Witcher Langhorne. Als vertegenwoordiger van de Conservatieve Partij wordt ze werd massaal gesteund door vrouwelijke kiezers. Ze zetelt in het Lagerhuis van 1919 tot 1945 en zet zich vooral in voor de rechten van de vrouw en voor de kinderbescherming. Dat werd haar niet altijd in dank afgenomen. Een beroemde conversatie met Churchill: ‘Winston, als jij mijn man was, zou ik gif in je koffie doen.’ Churchill: ‘Mevrouw, als ik uw man was, dronk ik het op’.

1903   Vijf Oostendse vissers komen om het leven wanneer ze een verlaten schip, een bark genaamd Stanley, op zee betreden. Wanneer dit schip plotseling zinkt verdrinken zij.

Jan Baptist Wannyn (1867-1949)

1867   Geboorte in Gent van Jan B. Wannyn, Vlaams-nationaal politicus. Hij was al op 18-jarige leeftijd onderwijzer en werd daarna regent en leraar aan de Gentse Nijverheidsschool. Wannyn had ook een eigen handels- en taalinstituut, de English Club in de Savaanstraat. De gebouwen waren eigendom van zijn echtgenote, Valentine E. Stevens.

In 1888 was Wannyn medestichter van het Taalverbond. Hij leverde wel eens bijdragen voor het Gentse socialistische dagblad Vooruit maar voelde zich toch beter thuis in liberaal-flamingantische kringen. Hij was een vooraanstaand lid van de Gentse Snellaertkring.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog trad Wannyn tot de activistische Jong-Vlaamse Beweging en profileerde zich als zeer actief propagandist. Hij was een begaafd volksredenaar en voerde het woord op talrijke meetings. Dat deed hij ook, samen met onder meer René de Clercq en Richard de Cneudt op de meeting in de Alhambra in Brussel op 11 november 1917, waar de Belgische regering van Le Havre vervallen en Vlaanderen onafhankelijk werd verklaard.

Jan Wannyn sticht het Gentse strijdblad De Vlaamse Smeder (april 1918) en een Nationalistische Bond die, onder zijn persoonlijke leiding, in juni 1918 meer dan 4000 leden telt. Dat voert tot een bittere concurrentiestrijd met de Vlaams-Nationale Partij.

Na de Duitse nederlaag wijkt Wannyn met zijn gezin uit naar Nederland. Hij wordt bij verstek ter dood veroordeeld. In Nederland wordt hij leraar Franse, Duitse en Engelse handelscorrespondentie aan het Pontinstituut te Rotterdam. In 1920 is hij medestichter van de kring Flandria, tot steun aan uitgeweken activisten. Van Nederland uit financierde hij mede de oprichting van het radicale Vlaams-nationale strijdblad De Noorderklok. Te Aken wordt in september 1931 op zijn initiatief een vergadering van oud-activisten belegd om een nieuwe actie voor amnestie te stimuleren waar hij de volgende jaren veel energie insteekt. Zijn gedicht Gent draagt René de Clercq op aan Wannyn. En Lieven Duvosel bedacht hem met zijn strijdlied De Vlaamse Smeder. Hij overlijdt in 1949 te Rotterdam op zijn 81ste.

Wannyn was de vader van Dr. Jan-Pieter Wannyn (1908-2007), arts, burgemeester van Nevele (Oost-Vlaanderen) en Volksunie-volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Gent-Eeklo.

1660   De Royal Society, de Britse academie voor wetenschappen, wordt opgericht na een voordracht van de architect Christopher Wren.