30 april. Net binnen: Cyriel Verschaeve geboren

Monica Seles (°1973)

1993   Tenniskampioene Monica Seles wordt, tijdens een kwartfinalepartij tegen Magdalena Maleeva op een tennistoernooi in Hamburg, met een mes in de schouder gestoken door Günther Parche. Deze 38-jarige Duitser was een fan van Steffi Graf die niet kon verkroppen dat Seles nummer 1 van de wereld zou blijven.

1990   Overlijden in Göttingen (Nedersaksen) van de Duitse archeoloog Herbert Jankuhn (84), voormalig professor aan de universiteiten van Kiel, Rostock en Göttingen. Zijn boek over de unieke Vikingsite van Haithabu (Schleswig-Holstein) beleefde tussen 1937 en 1986 maar liefst acht opeenvolgende drukken.

1980   Zes moslimterroristen maken zich meester van de Iraanse ambassade in Londen. Tegen de zesde dag van het beleg raken ze gefrustreerd door het gebrek aan vooruitgang bij het voldoen aan hun eisen. Ze doden een gijzelaar en gooien zijn lichaam de ambassade uit. De Special Air Service (SAS) slaagt erin vanaf het dak door de ramen naar binnen te dringen. Tijdens de 17 minuten durende inval redden ze op één na alle overgebleven gijzelaars en doden ze vijf van de zes terroristen. De enige overgebleven terrorist zit 27 jaar in Britse gevangenissen.

1975   Einde van de Vietnamoorlog, gisteren van het Amerikaanse luik, vandaag van het Vietnamese. Nadat op 29 april de laatste Amerikanen uit Saigon waren gevlucht, geeft Zuid-Vietnam zich onvoorwaardelijk over aan de communistische Vietcong. Het presidentieel paleis is bestormd en president Duong Van Minh (1916-2001) gearresteerd achter zijn bureau. Duong Van Minh, een generaal, was pas twee dagen in functie. President Nguyen Van Thieu en vicepresident Tran Van Huong waren gevlucht en hadden de macht aan hem overgedragen. Saigon wordt herdoopt in Ho Chi Minhstad.

1919   Terwijl in München de marxistische Raadsrepubliek zijn laatste dagen beleeft, worden zeven leden van de esoterische en proto-fascistische Thule Gesellschaft, die door de opstandelingen waren gegijzeld, afgeslacht op de binnenplaats van het Luitpoldlyceum. Onder hen zijn de jonge, drieëndertigjarige gravin Hella von Westarp, de beeldhouwer Walter Nauhaus, prins Gustav von Thurn und Taxis en de ridder Friedrich Wilhelm von Seidlitz, achterkleinzoon van een generaal van Frederik de Grote.

1907   De Duitse schrijver en kunsthistoricus Julius Langbehn sterft in Rosenheim (Beieren), 56 jaar oud. Hij is vooral bekend onder de bijnaam ‘Rembrandtduitser’ (Rembrandtdeutsche), vanwege het werk dat hij in januari 1890 anoniem publiceerde: Rembrandt als Erzieher (Rembrandt als opvoeder). Het boek kende een onverwacht succes, niet minder dan dertig opeenvolgende edities in drie jaar tijd. Langbehn pleitte voor een organische, solidaire samenleving en hekelde de rationalistische manier van denken. Hij wordt beschouwd als een van de grondleggers van de Duitse nationale beweging, nam deel aan de activiteiten van de artistieke groep van Worpswede en was een van de voornaamste medewerkers van het tijdschrift Der Kunstwart.

1883   Overlijden in Parijs van de Franse kunstschilder Édouard Manet (51), een brugfiguur in de overgang van realisme naar impressionisme.

1874   Geboorte in Ardooie van priester Cyriel Verschaeve, dichter en geestelijk leider van de Vlaamse Beweging. Hij is de auteur van de plechtige eed die elk jaar tijdens de IJzerbedevaart naar Diksmuide wordt afgelegd ter nagedachtenis aan de soldaten die sneuvelden in 1914-1918: ‘Wij zweren u, Vlaanderen, trouw, trouw tot der dood’.

Deze Vlaams-nationalist en priester – moeilijk te zeggen wat van de twee bij hem voorrang had – was dichter, toneelauteur en kunstcriticus. Als kapelaan te Alveringem komt hij tijdens de Eerste Wereldoorlog achter het IJzerfront terecht, waar hij de vertrouwensman wordt van de geheime Frontbeweging. Zijn omvangrijk literair werk in de traditie van de Duitse romantiek leverde hem de Staatsprijs voor toneelletterkunde op in 1920 en 1936. Samen met René de Clercq (postuum) en Stijn Streuvels ontvangt hij in 1936 de Rembrandt-Prijs van de universiteit Hamburg.

Na de Duitse overwinning in 1940 gelooft Verschaeve in de vervulling van zijn levensdroom, een zelfstandig Vlaanderen. In augustus 1940 schrijft hij Het Uur van Vlaanderen, dat van zijn bereidheid tot collaboratie getuigt. Enkele maanden later wordt hij voorzitter van de Vlaamse Cultuurraad, uiteraard onder toezicht van de Duitse bezetter. Meer en meer geraakte hij verstrikt in extreme collaboratie, bewogen door zijn ‘visioen van een Germaans beleefd christendom’ (Kurt Ravyts). Zijn gesprekspartner is onder meer Heinrich Himmler zelf. Vruchteloos, uiteraard.

Wikimedia Commons/David Monniaux

Soldaten van het Vreemdelingenlegioen

Hij schrijft onvermoeibaar verder en krijgt eredoctoraten van de universiteiten van Jena en Keulen. Hij overlijdt in 1949 in ballingschap te Sollbad-Hall (Oostenrijk). Zijn ‘grote maar controversiële betekenis voor de Vlaamse Beweging’ (Romain Vanlandschoot) is nog steeds moeilijk in te schatten. Tweemaal wordt zijn verzameld werk uitgegeven, eenmaal voor en een eenmaal na de Tweede Wereldoorlog. Van 1970 tot 1994 verschijnt Verschaeviana, een jaarboek uitgegeven door het Jozef Lootensfonds, dat een ernstige poging onderneemt om het leven en streven van de kapelaan van Alveringem kritisch te onderzoeken en in beeld te brengen.

1869   Stichting in Gent van de radicale krant La propagande libérale onder het motto ‘L’éducation doit triompher de la superstition, comme la lumière dissipe les ténèbres’ (‘Onderwijs moet zegevieren over bijgeloof, zoals het licht de duisternis verdrijft’). Het blad keert zich niet alleen tegen de katholieke kerk of het christendom, maar tegen elke vorm van religie.

1863   In de Mexicaanse stad Camerone, ten noordoosten van Puebla, verzetten 64 soldaten van het Eerste Regiment van het Franse Vreemdelingenlegioen zich negen uur lang voordat ze bezwijken voor de aanvallen van een leger van 2000 Mexicanen. De verjaardag van hun heldhaftige dood wordt nog elk jaar gevierd door het Vreemdelingenlegioen.

1836   Een maand na de Gemeentewet keurt de Kamer de Provinciewet goed. De provinciale autonomie, die door de Franse bezetting (1795-1815) was afgeschaft, wordt niet in eer hersteld. We krijgen een Belgische eenheidsstaat in de geest van het Franse jakobinisme.

1803   Zonder het parlement te raadplegen, dat er waarschijnlijk tegen zou zijn geweest, verkoopt de Franse regering Louisiana aan de Verenigde Staten voor een bedrag van 15 miljoen dollar – ‘een koopje’, aldus Frans buitenlandminister Talleyrand.

Het Edict van Nantes (1598)

1598   Ondertekening van het Edict van Nantes. Het wordt afgekondigd door de Franse koning Henri IV die op een tolerante manier de toestand van de Franse protestanten wil regelen. Deze zijn vanaf nu vrij om hun geloof te belijden en hun eredienst te beoefenen waar het eerder was toegestaan, behalve aan het hof en in Parijs, evenals in twee steden of dorpen per baljuwschap. De protestanten krijgen ook juridische, politieke en militaire garanties. Voorlopig einde van de godsdienstoorlogen in Frankrijk.

1221   Paus Honorius III (Cencio Savelli) publiceert de bulle Ad nostram noveritis audientiam. Die dwingt Joden om een onderscheidend embleem op hun kleding te dragen en verbiedt hen om een openbaar ambt te bekleden.

311   De Romeinse keizer Galerius vaardigt een edict uit dat christenen de toestemming geeft hun religie uit te oefenen zonder ervoor te worden vervolgd.