30 december. Net binnen: Adolphe Max geboren, levenslang strijder tegen de Vlaamse Beweging

1999   Ex-Beatle George Harrison (1943-2001) en zijn vrouw Olivia worden thuis in Henley-on-Thames (Oxfordshire) door een inbreker met een mes verwond. George wordt in zijn long gestoken. Olivia slaat de inbreker op zijn hoofd met een tafellamp. De indringer is Michael Abram (33) uit Liverpool, die een hekel had aan The Beatles.

1975   Goedkeuring van de wet die het aantal Belgische gemeenten reduceert van 2359 tot 596. In 1983 zal dit aantal nog verder dalen tot 589 door de fusie van de zeven voorsteden met Antwerpen. Nu heeft België 581 gemeenten. Ter vergelijking: Nederland heeft er 344.

1924   De Amerikaanse astronoom en kosmoloog Edwin Hubble levert het bewijs voor het bestaan van sterrenstelsels buiten onze melkweg.

1911   De Chinese nationalist dr. Sun Yat-sen (1866-1925) wordt gekozen tot eerste president van de republiek China. Zijn werk The three principles of the people (1912) krijgt wereldwijde aandacht. Die drie principes zijn: volksnationalisme, volksinspraak en volkswelvaart. Het boek wordt nog regelmatig herdrukt.

Marie Gevers (1883-1975)

1883   Geboorte in Edegem van de Vlaamse schrijfster Marie Gevers die vooral in het Frans publiceerde over het plattelandsleven in Vlaanderen. Ze was bevriend met Emile Verhaeren, die haar tot schrijven aanzette. Stammend uit een patriciërsfamilie schreef ze in een sierlijk Frans, ‘dat toch zo Vlaams was’ (Octave Mirbeau). Haar eerste boek La Comtesse des digues betekende voor haar de doorbraak in Frankrijk. Volgens de Franse criticus Charles Vildrac was Marie Gevers ‘de tous les poètes flamands (…) celui qui possède au plus haut degré le sentiment de la nature et l’amour du terroir’. Marie Gevers vertaalde ook Nederlandse literaire werken in het Frans, onder meer Hollands Glorie van Jan de Hartog.

1869   Geboorte in Brussel van de latere Brusselse burgemeester Adolphe Max. Deze jurist ziet in de Vlaamse Beweging een groot gevaar voor de machtspositie van de Franstalige minderheid in België en doet er alles aan om het status quo te handhaven. Als voorzitter van de liberale fractie in de Kamer slaagt hij erin vele Vlaamsgezinde voorstellen te blokkeren. Zo dwarsboomt hij de vernederlandsing van de universiteit van Gent, de goedkeuring van de taalwetten in de jaren 1930, de amnestievoorstellen na de Eerste Wereldoorlog en alles waarvan hij denkt dat het de hegemonie van de Franse taal bedreigt. Een van zijn laatste anti-Vlaamse daden was het verbieden van een voor 31 maart 1935 geplande betoging in Brussel van onder meer het Verbond der Vlaamse Oud-strijders, het Davidsfonds en de Vlaamse Toeristenbond.

De stad Brussel eert hem met een monument op de Heizel en een straatnaam, de Adolphe Maxlaan.

Kamiel van Caeneghem (1860-1944)

1860   Geboorte in Huise (Oost-Vlaanderen) van Kamiel van Caeneghem, Vlaams onderwijzer. Bij het uitbreken van de schoolstrijd in 1879 breekt hij zijn studie aan de Vlaamsgezinde Bisschoppelijke Normaalschool van Sint-Niklaas af, om als ongediplomeerd onderwijzer les te geven in een vrije jongensschool in Eine bij Oudenaarde. In 1885 haalt hij alsnog zijn onderwijzersdiploma voor een Centrale Examencommissie. Als hem het lidmaatschap van de Algemene Belgische Onderwijzersbond geweigerd wordt, sticht hij in 1887 de kring God en Recht als katholieke onderwijzersgilde van het Oudenaardse. Hij ziet het veel ruimer en wordt stichter-voorzitter van het Oostvlaamsch Verbond van Christene Onderwijzers (1893). Een jaar later richt hij het nationaal Christen Onderwijzersverbond (COV) op, dat nu nog bestaat.

Met collega’s geeft hij vanaf 1888 een maandblad voor folklore uit, Volk en Taal, en sticht hij in 1889 de Katholieke Vlaamse Bond van Oudenaarde als flamingantische strijdorganisatie. Van daaruit streeft hij naar de vorming van een federatie van katholieke Vlaamse strijdorganisaties. Dit wordt dan in april 1891 de Vlaamse Katholieke Landsbond, waarvan Van Caeneghem als secretaris de drijvende kracht is.

Wellicht meer dan wie ook bewerkte Van Caeneghem de verstrengeling van de Vlaamse Beweging met de beginnende christendemocratie, en maakte hij daardoor hun beider doorbraak na de Eerste Wereldoorlog mogelijk, stelt Lode Wils. Maar zijn Vlaamse Katholieke Landsbond sterft een stille dood door de scheuring na de uitstoting van de daensisten uit de katholieke zuil. Wel was Van Caeneghem nog de bezieler van de Boerenkrijg-herdenking van 1898. In februari 1900 werd hij benoemd tot kantonnaal schoolinspecteur voor het lager onderwijs en als rijksambtenaar verloor hij zijn politieke bewegingsvrijheid. In 1917 wordt Kamiel van Caeneghem door het activistisch bestuur tot hoofdinspecteur in Gent benoemd. Hij komt er na de oorlog vanaf met een voortijdige pensionering. Hij overlijdt in 1944 op zijn 83ste.

Herdenkingspostzegel Gadsden Purchase

1853   De Verenigde Staten kopen voor een bedrag van 10 miljoen dollar een groot stuk land van Mexico. Deze aankoop staat bekend als de Gadsden Purchase. In de negentiende eeuw lagen de Verenigde Staten geregeld overhoop met de Mexicanen. Die hadden het aanvankelijk voor het zeggen in Texas. Door een opstand van Amerikanen werd dit gebied in de jaren dertig onafhankelijk en in 1845 werd Texas toegelaten als 28ste staat van de VS.

Het conflict met de Mexicanen bleef hierna bestaan. Onder president James Polk beginnen de Amerikanen een oorlog om Californië en New Mexico te veroveren op de Mexicanen. Voor de Amerikanen verliep deze oorlog zeer positief. Zelfs de Mexicaanse hoofdstad werd ingenomen. Bij een vredesverdrag werden de Mexicanen gedwongen voortaan af te zien van alle aanspraken op Texas. New Mexico en Californië werden voor 15 miljoen dollar verkocht aan de VS.

Eind 1853 kopen de Amerikanen tot slot nog een stuk land in de huidige staten Arizona en New Mexico, ten zuiden van de Gilarivier. Voor de VS is deze Gadsden Purchase interessant omdat ze daarmee eenvoudiger een zuidelijke route voor een transcontinentale spoorlijn kunnen aanleggen. De aankoop werd vernoemd naar de Amerikaanse gezant James Gadsden (1788-1858).

1741   Het VOC-schip Betlehem vergaat in een zware storm voor de kust van Oostende met circa 250 mensen aan boord.

1644   Geboorte in Den Briel (Zuid- Holland) van Philips van Almonde, Nederlands vlootvoogd en admiraal. Toen Willem III van Oranje in 1688 tijdens de Glorious Revolution de Britse Eilanden binnenviel, was Van Almonde de commandant van het derde eskader van de invasievloot. In 1689 werd onder zijn leiding een nieuw seinboek ingevoerd. In 1692 werd hij benoemd tot luitenant-admiraal en bevelhebber van de gehele vloot, als opvolger van de overleden Cornelis Tromp. Op 29 mei 1692 commandeerde hij het Nederlandse deel, 36 schepen sterk, van de geallieerde vloot die de aanvallende Franse vloot in de zeeslagen bij Barfleur en La Hougue versloeg. Almonde besloot daarna tot de beslissende sloepenaanval tegen de gevluchte Franse schepen in de baai van Barfleur, waarvan er vijftien vernietigd werden. In 1695 viel hij de Franse vloot in Duinkerke aan. Daarna was hij een aantal jaren inactief. Hij overleed in 1711 op zijn 66ste. Een Nederlands fregatschip is naar hem genoemd.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.