30 september. Net binnen: Brugse bisschop veroordeelt Vlaams-nationale pers

2006   De Koerdische Arbeiderspartij (PKK) kondigt aan dat zij voorlopig geen aanvallen op het leger van Turkije meer zal uitvoeren. De Turkse regering laat de kans liggen op een politieke normalisatie met de Koerden.

James Dean (1931-1955)

2005   De federale overheid van de VS noemt, 50 jaar na het ongeluk waarbij de Amerikaanse acteur James Dean op 30 september 1955 overleed, de plaats van het ongeval de James Dean Memorial Junction. Hij was op zijn 24ste in Paso Robles (Californië) overleden bij een verkeersongeval. James Dean heeft drie films op zijn naam, waarvan hij er maar één in première heeft zien gaan. Dean kreeg de hoofdrol in Rebel Without a Cause van regisseur Nicholas Ray (1955). Hierin speelde hij aan de zijde van Natalie Wood het personage van Jim Stark, een tiener die overhoopligt met zijn ouders en niet goed weet hoe hij zich als een ‘man’ moet gedragen. Zijn uiterlijk, zijn zeer korte carrière, zijn levensstijl en de omstandigheden waaronder hij zo jong overleed, maakten van Dean een cultvoorbeeld voor met name de jeugd die in of vlak na de oorlog werd geboren. Hij werd, vooral in de VS, de emblematische figuur van zijn generatie.

2004   Bij het uitrijden van station Roosendaal botst de intercity Amsterdam-Vlissingen frontaal op een rangerende Belgische locomotief: 20 gewonden.

1986   De benoeming van José Happart tot burgemeester van Voeren wordt door de Raad van State geannuleerd. Enkele weken later, op 16-17 oktober, volgt het ontslag van eerste minister Nothomb omdat Happart nog steeds niet is afgetreden. In die tijd hielden sommige ministers nog de eer aan zichzelf.

1948   Een voorlopige Palestijnse regering wordt gevormd in Gaza. De voormalige grootmoefti van Jeruzalem, Mohammad Amin al-Hoesseini, wordt tot president benoemd. Op 2 oktober roept deze regering de onafhankelijkheid van de ‘soevereine staat Palestina’ uit.

1942   Joachim Marseille, een van Duitslands beste gevechtspiloten, wordt neergeschoten tijdens een luchtaanval in Noord-Afrika. Hij was tweeëntwintig jaar oud.

Johan Aengenent (1873-1935)

1935   Overlijden in Haarlem (Noord-Holland) van Johan Aengenent, priester en socioloog. Hij wordt in 1904 hoogleraar wijsbegeerte en sociologie aan het grootseminarie in Warmond en in 1928 bisschop van Haarlem. Sinds de stichting in 1903 was hij geestelijk adviseur van de katholieke sociale actie in Nederland. Hij propageerde in zijn bisdom vooral De Graal, de organisatie van de vrouwelijke jeugdbeweging voor Katholieke Actie. Hij was een hevige voorstander van de katholieke sociale leer als middenweg tussen kapitalisme en socialisme.

1934   Geboorte in Klagenfurt van Udo Jürgens, in de jaren 1960 ook bij ons een waanzinnig populaire Oostenrijks schlagerzanger, met onder meer Merci chérie (1966). Winnaar Eurovisie Songfestival 1966. Hij overlijdt in 2014 op de leeftijd van 80.

1921   Oprichting in Roeselare van De Westvlaming, Vlaams-nationaal weekblad, aanvankelijk onder de titel De Vlaming van Roeselaere-Thielt. Het blad voert als motto: ‘Vlaanderen aan de Vlamingen! Ieder juk aan spaanderen!’. Op 1 januari 1923 wijzigt het weekblad zijn naam in De Westvlaming. Een van de belangrijkste financiers was de Tieltse aannemer Honoré Debusschere.

Het blad stelt zich tot doel het programma van het Vlaams Front in het arrondissement Roeselare-Tielt bekend te maken. De ervaringen van de Frontpartij bij de verkiezingen van 1919 waren niet gelukkig geweest. Bij de tweede naoorlogse verkiezingen op 20 november 1921 wil men in het midden van de provincie goed voor de dag komen en beslist men de kandidatuur van Joris van Severen te steunen. Van Severen werd verkozen, maar deze verkiezing zou het begin worden van een langdurige twist tussen de twee kopstukken van het weekblad: Joris van Severen en Jeroom Leuridan.

Deze laatste had in juli 1921 zijn medewerking gestaakt aan De Poperinghnaar en publiceert nu onder zijn bekende naam Kerlinga een groot aantal vlot en volks geschreven artikelen om het programma van de Frontpartij te verduidelijken rond het centrale thema: zelfbestuur voor Vlaanderen. In deze eerste periode heeft het blad ook de volle steun van Cyriel Verschaeve.

Vanaf 1 januari 1923 springt Van Severen de redactie bij en zet het blad geleidelijk naar zijn hand. Zijn artikelenreeks in oktober 1923, ‘De nieuwe richting van het Vlaams nationalisme in West-Vlaanderen’ is een vingeroefening voor zijn meer filosofisch onderbouwde bijdragen in zijn blad Ter Waarheid. Het is tevens de voorbode van het latere Katholiek Vlaams Nationaal Verbond (KVNV), de politieke structuur zoals Van Severen die zag ter opvolging van de meer en meer onsamenhangende Frontpartij. In januari 1925 is de ondertitel van het blad: ‘Orgaan van het Katholiek Vlaams Nationaal Verbond, tak West-Vlaanderen’.

Aanvankelijk loopt alles uitstekend met de nieuwe formatie. Bij de verkiezingen van 5 april 1925 komen zeven KVNV’ers in de West-Vlaamse provincieraad. Maar de grote tegenstelling tussen Leuridan en Van Severen blijft. De eerste pleit en ijvert voor verkiezingsafspraken met de politici van de christelijke arbeidersbeweging terwijl Van Severen werkt aan een katholieke Vlaams-nationale partijformatie met een duidelijk eigen profiel.

De katholieke oriëntatie van Joris van Severen krijgt een knauw als De Westvlaming op 1 februari 1927 door de bisschop van Brugge, Gustave Waffelaert, wordt veroordeeld, samen met Vlaanderen, Jong Dietsland en De Schelde. Joris van Severen incasseert, maar drukt met steeds groter gewicht zijn eigen politieke visie door. Hij pleit voor een meer radicale aanpak, een Heel-Nederlandse visie, het oprichten van een eigen Vlaamse militie en een heroriëntering van de sociaaleconomische orde in solidaristische richting.

De stichting van het Verdinaso (Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen) kondigt zich aan. Vanaf dan, 6 oktober 1931, volgt De Westvlaming het Verdinaso en op 1 januari 1932 wordt het omgedoopt tot Hier Dinaso!.

Wilhelmina Drucker (1847-1925)

1847   Geboorte in Amsterdam van Wilhelmina Drucker, een ‘vroege’ feministe. Ze werd geboren als Wilhelmina Lensing en was de dochter van een ongehuwde moeder. Ze was een radicale vrouwenactiviste die haar leven lang fel en verbeten voor vrouwenrechten streed. In 1889 sticht ze de Vrije Vrouwen Vereniging (VVV), van waaruit ze samen met Aletta Jacobs de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht opricht. Ze propageert haar ideeën vooral in haar blad Evolutie (1893-1926). De bijnaam van Wilhelmina kent iedereen nog: in 1969 werd de vrouwenactiegroep Dolle Mina naar haar genoemd. Ze overlijdt in 1925 op de leeftijd van 78.

1846   Voor het eerst wordt anesthesie met ether toegepast, door een Amerikaanse tandarts bij het trekken van een kies.

1681   Het Franse leger neemt de Duitse stad Straatsburg in, die tot ‘koninklijke stad’ wordt verklaard. Op 23 oktober komt Lodewijk XIV de Elzasser stad bekijken, die toen 22 000 inwoners telde.

1659   Volgens Daniel Defoe lijdt Robinson Crusoe op deze dag schipbreuk.