5 januari. Historische dag: Karel de Stoute sneuvelt bij Nancy

Elk jaar   In Zweden Trettondagsafton (Driekoningenavond). Vanaf 12u ’s middags zijn dan alle banken en winkels in Zweden gesloten als voorbereiding op de viering van Driekoningen de volgende dag.

2005   De mummie van de Egyptische farao Toetanchamon wordt in een CT-scanner geanalyseerd. Het blijkt dat bij leven zware schade is aangericht aan zijn borstkas en dat hij een gebroken been had.

1999   Via het Belgisch Staatsblad komen negentien speurders van de Belgische gerechtelijke politie die ouder zijn dan zestig jaar, onder wie de Antwerpse hoofdcommissaris, te weten dat ze met onmiddellijke ingang met pensioen worden gestuurd.

1996   In Gaza wordt de Palestijn Yahya Ayyash, het vermoedelijke brein achter zelfmoordacties van de Hamasbeweging, gedood als zijn nieuwe mobiele telefoon ontploft.

1997   Overlijden te Saint-Laurent-du-Var (regio Provence-Alpes-Côte d’Azur) van André Franquin (73), Brussels striptekenaar onder meer bekend van de reeks Guust Flater (Frans: Gaston Lagaffe).

1988   De Nederlands-Joodse acteur Jules Croiset geeft toe dat hij zijn eigen ‘ontvoering’, mishandeling en een bommelding in scène heeft gezet en een reeks ‘dreigbrieven van neonazi’s’ aan zijn adres zelf heeft geschreven. Al spoedig ontraadselt de Belgische politie de daad. Na de gênante ontmaskering verdwijnt Croiset een tijdlang van het toneel. In 1987 behoorde hij tot de personen die de opvoering van Het vuil, de stad en de dood van Rainer Werner Fassbinder in Rotterdam heeft trachten te verhinderen.

Hadewych Minis (°1977)

1977   Geboorte in Maastricht van Hadewych Minis, Nederlandse actrice, zangeres en basgitariste, bekend van theater, televisie en films.

1975   Overlijden te Schoten (Antwerpen) van Lode Bonten (68). In de jaren 1920 is Bonten lid van de Vlaams-Nationale Wacht in Antwerpen en behoort tot de radicale vleugel van de Frontpartij.

In de loop van 1928 voert Bonten tijdens de parlementaire bespreking van de taalwet op het leger agitatie tegen mogelijke aanpassingen, lees ‘versoepelingen’ van dit wetsontwerp. Kort daarna werd Bonten opgeroepen. Hij laat de minister van Landsverdediging schriftelijk weten dat hij aan geen enkel Franstalig bevel gevolg zal geven. Op 29 oktober 1928, twee dagen voor de wet in de Senaat wordt aanvaard, weigert Bonten in de kazerne een eentalig Frans etiket op zijn kast te plakken.

Zijn carrière als dienstplichtige is van korte duur: om medische redenen wordt hij voorgoed afgekeurd. Toch kan Lode Bonten worden beschouwd als de eerste dienstweigeraar met Vlaamsgezinde motieven.

1972   De Amerikaanse president Nixon kondigt de ontwikkeling van de spaceshuttle aan.

1970   Overlijden in Göttingen (Neder-Saksen) van Max Born (87), Duits-Joodse wis- en natuurkundige. Nobelprijs voor Natuurkunde 1954.

Mistinguett (1875-1956)

1956   Overlijden in Bougivalles (Île-de-France) van Mistinguett (80), pseudoniem van Jeanne Bourgeois, Frans actrice en zangeres Met haar gewaagde optredens groeit ze snel uit tot de populairste en bestbetaalde Franse artieste van haar tijd. Onder meer een cava-merk werd naar haar genoemd.

1956   De Nederlandse Televisie Stichting start een dagelijkse nieuwsrubriek, het Journaal. In Vlaanderen werd het eerste journaal op de BRT uitgezonden op 31 oktober 1953. De Franstaligen volgen op 1 september 1956.

Raisa Gorbatsjova (1932-1999)

1932   Geboorte in Roebtsovsk, Siberië van Raisa Gorbatsjova, meisjesnaam Titarenko. (1932-99). Tijdens haar studies filosofie en sociologie leert ze de toekomstige Sovjetpresident Michail Gorbatsjov kennen. Ze trouwen en Raisa wordt de eerste Russische presidentsvrouw met internationale uitstraling. Als er bij haar leukemie wordt vastgesteld, richt ze een stichting op ter bestrijding van leukemie bij kinderen. Haar echtgenoot neemt in 2009 een CD op met romantische ballades (Liederen voor Raisa), waarvan de opbrengst voor deze stichting van werkkapitaal voorziet.

1919   De sportjournalist Karl Harrer (1890-1926) en de slotenmaker Anton Drexler (1884-1942) richten in München de Deutsche Arbeiterpartei (DAP) op. Hun zevende lid is de gevelschilder Adolf Hitler, op wiens initiatief de partij wordt herdoopt in NSDAP (Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij).

1903   Geboorte te Wilrijk van Louis Kiebooms, Vlaams advocaat, klassieke filoloog en politicus voor de CVP. Hij krijgt nationale bekendheid als hij op het 16de congres van de Katholieke Vlaamse Landsbond in oktober 1935 een opmerkelijk pleidooi houdt tegen het federalisme. Hij is een aanhanger van de Van Cauwelaert-lijn: hoe democratischer het Belgische staatsbestel wordt, hoe meer de Vlaamse meerderheid het in het land voor het zeggen zal krijgen.

Van september 1937 tot januari 1947 is hij de invloedrijke hoofdredacteur van de Gazet van Antwerpen. Om vrij onduidelijke redenen (contacten met Nederlandse verzetslui?) wordt Kiebooms door de Duitse bezetter in augustus 1940 aangehouden. Van september 1941 tot april 1945 verblijft hij als politiek gevangene in het concentratiekamp Sachsenhausen.

Na de oorlog wordt Leo Kiebooms van 1946 tot 1968 CVP-Kamerlid en vanaf 1 januari 1947 tot burgemeester van Wilrijk, wat hij blijft tot 1 januari 1977 (met uitzondering van de periode 1953-1958).

Kiebooms ijvert onvermoeibaar voor amnestie, in de Kamer en daarbuiten. Zijn oorlogsverleden maakt dat hij vaak geïrriteerd wordt aanhoord, maar zijn moreel gezag is onbetwist. Inwoners van zijn gemeente met een oorlogsverleden schrijft hij persoonlijk aan en helpt hij met de regularisatie van hun dossier.

In het begin van zijn parlementaire loopbaan bestrijdt Kiebooms het federalisme als een gevaar voor Vlaanderen én Wallonië. In het begin van de jaren 1960 behoort hij tot de harde kern van CVP-volksvertegenwoordigers die ijveren voor de totstandkoming van de taalwetten van 1962-1963. Kiebooms verstrakt zijn houding nog naar aanleiding van de in zijn ogen Waalse onwil tot loyale uitvoering ervan. Hij ondersteunde daarom de splitsing van de KULeuven.

1888   Het eerste, grote ecologische initiatief van de Nederlandse overheid: officiële oprichting van de Nederlandse Heidemaatschappij, voor onder andere  de ontginning van woeste gronden en het aanleggen en in standhouden van bossen. In 1897 wordt de opdracht uitgebreid met de ontwikkeling en verbetering van de zoetwatervisserij.

1876   Geboorte in Keulen van Konrad Adenauer. Hij is burgemeester van Keulen (1917-1933) voor de Zentrumspartei en eerste Bondskanselier van de naoorlogse West-Duitse Bondsrepubliek (1948-63) voor de CDU. Afstandelijke en autoritaire persoonlijkheid die zijn land na de Tweede Wereldoorlog heropbouwt, met de wind van een ‘Wirtschaftswunder’ in de zeilen. In 1952 wordt met een bombrief een aanslag op zijn leven gepleegd. De Israëlische terreurorganisatie Irgun zat achter de aanslag.

1477   Bij het beleg van Nancy (Nantzig) sneuvelt Karel de Stoute, hertog van Bourgondië, Brabant, Limburg, Gelder en Luxemburg, graaf van Vlaanderen, Artesië, Henegouwen, Holland, Zeeland, Zutphen en Namen, heer van Mechelen. Zijn bijnaam betekent ‘de stoutmoedige’ en slaat dus niet op verwerpelijk gedrag. Zijn dochter Maria van Bourgondië zal de staatkundige vereniging van de Nederlanden voltooien. Het praalgraf van Karel de Stoute bevindt zich te Brugge in de Onze-Lieve-Vrouwekerk.