Vorig weekend vierde het CC van Strombeek zijn vijftigjarige bestaan. Minister-president Jambon (N-VA) was eregast. Een gevarieerd programma werd in mekaar gebokst, maar — misschien wat te veel in de marge — werd ook verwezen naar het historisch vrij unieke ontstaansverhaal van dit cultuurhuis, gelegen op letterlijk honderden meters van de hoofdstad. Cultuur als politieke boodschap: we keren een halve eeuw in de tijd terug.

Een weekend van feest

Een verhaal van 50 jaar omzetten in evenveel uren feest, het was het (geslaagd) opzet van een rijk gevuld weekend met film, kunst, kinderactiviteiten, optredens en meer van dat. Een programma zoals het een cultuurcentrum met enige envergure betaamt. Bijna dag op dag werd het een halve eeuw geleden plechtig geopend in aanwezigheid van Jos Chabert (CVP), minister van Cultuur en Vlaamse Zaken zoals dat toen heette in de regering-Leburton. Een vijftal jaar eerder vond de eerste steenlegging plaats, en voor die gelegenheid tekende Frans Van Mechelen (CVP) present. Hij was de persoonlijkheid die zijn stempel drukte op de culturele ontvoogding van het Vlaanderen van die jaren.

Het feestweekend begon op vrijdag met een plechtig moment in het auditorium. Een gezonde mix van optredens (o.a. Jan De Wilde bracht twee liedjes) en afgemeten toespraken, onder meer van minister-president Jan Jambon (N-VA), wiens aanwezigheid wij niet los kunnen zien van zijn jarenlange vriendschap met burgemeester Bart Laeremans (Vernieuwing).

Bewogen communautaire tijden

Het was diezelfde burgemeester die in zijn tussenkomst de link legde met de belangrijke historische ontstaanscontext van CC Strombeek, voluit CC Strombeek-Grimbergen. Wanneer het CC de deuren opende, beleefde Strombeek bewogen communautaire tijden. Dankzij de niet aflatende inzet van de legendarische burgemeester Ernest Soens (hij droeg de sjerp 37 jaar lang, van 1939 tot 1976), werd Strombeek geen faciliteitengemeente. Buurgemeente Wemmel werd dat wel.

Nog in 1971 haalde Soens het nationale nieuws toen hij twee FDF-raadsleden, die weigerden hun eed in het Nederlands af te leggen, manu militari uit de gemeenteraad liet zetten. Hij kreeg later gelijk en deze verplichting werd wet. ‘Op zijn eentje deed hij al meer voor het behoud van de gaafheid van Vlaams-Brabant dan vele parlementsleden’, schreef Gazet van Antwerpen ooit.

Vlaamse culturele centra

Wat er ook van zij, een indrukwekkend cultureel centrum net hier aan de poorten met Brussel, zag hij als een duidelijk statement, niet in het minst naar de eigen bevolking toe. De droom werd een project, later zou hij het een van zijn belangrijkste realisaties noemen. Maar hij was niet de enige trekker, ook zijn vriend journalist Karel Hemmerechts zaliger, vader van schrijfster Kristien, speelde een cruciale rol.

De opening van het CC Strombeek kaderde in een cultureel beleid met duidelijk politieke inslag: Vlaamse culturele centra plaatsen in die Rand rond de hoofdstad, onderhevig aan een sterke verfransingsdruk. Ook in 1973 gebeurde hetzelfde in Dilbeek waar De Westrand de deuren opende. Het is ook in die periode dat de Dilbeekse campagne ‘Waar Vlamingen thuis zijn‘ vorm kreeg. Later zouden nog culturele punten in de faciliteitengemeenten en Overijse volgen. Ernest Soens was alvast nog getuige van de groei en bloei van ‘zijn’ CC. Hij overleed in 1996 op 91-jarige leeftijd.

Belang van een cultureel centrum

Hemmerechts en Soens bewogen hemel en aarde om de bevolking van weleer op de meerwaarde van een cultureel centrum te wijzen. En ergens ligt ook daar een vergelijkbare uitdaging voor de jaren die komen. Direct gevolg van de bevolkingsexplosie in Brussel de voorbije twee decennia, onderging Strombeek-Bever, sinds 1977 een deelgemeente van Grimbergen, een aanzienlijke sociologische- en demografische metamorfose. Hoe gezien dit multiculturele en meertalige gegeven ook deze bevolking de drempel van het CC laten overschrijden? Schepen van Cultuur Philip Roosen (N-VA) benadrukte het vrijdagavond nog: zonder meer dé uitdaging van de toekomst.