6 januari. Net binnen: Jozef Lysens geboren, de ‘gevaarlijkste’ gouverneur van Limburg

1999   Het Amerikaans Congres opent een impeachmentproces tegen president Bill Clinton. De afzettingsprocedure wordt gestart omdat de president blijkt te hebben gelogen in de zogenaamde Lewinsky-affaire over zijn seksuele activiteiten met de jonge stagiaire Monica Lewinsky.

1955   Geboorte in Consett (Noord-Engeland) van Rowan Atkinson, Brits acteur en komiek. Deze boerenzoon werd eerst elektro-ingenieur aan Oxford University. Speelde hoofdrollen in series Mr. Bean, Blackadder, Rowan Atkinson Live, The thin blue line, Maigret (vanaf 2016). Buiten zijn reeks Mr. Bean-films was hij nog te zien in Four weddings and a funeral, Rat race, Scooby-doo, Johnny English, Love actually, Keeping mum, enz. De serie Mr. Bean maakte hem één van de rijkste tv-persoonlijkheden van Groot-Brittannië.

Sandy Denny (1947-1978)

1947   Geboorte in Londen van Sandy Denny, Engelse folkzangeres. Ze treedt eerst op met de groep Fairport Convention (songs: Si tu dois partir, Who knows where the time goes, Sloth, Matty Groves, Tried so hard) en daarna met Fotheringay (Nothing more, Peace in the end, Two last weeks in summer). Solonummers van haar waren onder meer Stranger to himself en All our days. Ze trouwde met de Australische folkzanger-gitarist-producer Trevor Lucas (1943-1989). Sandy Denny overlijdt in 1978, pas 31, aan de gevolgen van een val van een trap.

1937   Geboorte in Asti (Piëmont) van Paolo Conte, Italiaans zanger-songwriter, componist en pianist. Hij is ook dichter en kunstschilder. De veelzijdige Conte, die begon als advocaat, is bekend om zijn melancholieke korrelige stem. Bekende nummers: Gli impermeabili, Max, Un gelato al limon, Come di, Aguaplano, Azzuro, Sotto le stelle del jazz, Happy feet, Dancing, Sparringpartner, Via con me, enz. Componeerde ook filmmuziek en schreef veel nummers voor anderen.

1926   Officiële oprichting van de Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa.

Hetty Blok (1920-2012)

1920   Geboorte in Arnhem (Gelderland) van Hetty Blok, actrice, cabaretière en zangeres. Ze werd vooral bekend werd door haar rol als Zuster Klivia in de televisieserie Ja Zuster, Nee Zuster (VARA) van Annie M.G. Schmidt. In de jaren 1950 werkte ze trouwens veel in producties op basis van teksten van Annie M.G. Schmidt. Ze zong Niet met de deuren slaan… Ja zuster, nee zuster, M’n opa (met Leen Jongewaard), Wie wil een stekkie van de fuchsia? Films: Brandende liefde, Kermis in de regen, Sterren stralen overal. Ze speelde de rol van heks Eefje Eenoog in de televisieserie Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer? Radio: hoorspel In Holland staat een huis (1952-1958). Ze overleed in 2012 op de leeftijd van 92.

1896   Geboorte in Tongeren van Jozef Lysens, advocaat en Vlaams-nationaal politicus. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog wordt de 18-jarige Lysens door de Duitsers aangehouden en opgesloten in een kamp in Celle (Nedersaksen). Hij weet te ontsnappen, trekt door Nederland en bereikt Engeland, waar hij zich in oktober 1915 als vrijwilliger in het Belgisch leger aanmeldt. Hij komt in april 1917 in de loopgraven van het IJzerfront en is er nauw betrokken bij de Frontbeweging. Door zijn dapperheid en durf wordt hij snel bevorderd, maar zijn graad van adjudant wordt hem ontnomen nadat hij in het bezit gevonden wordt van een exemplaar van de Open Brieven van de Frontbeweging. Hij neemt deel aan de ‘vliegtocht’ te Hondschote (een protest- en propaganda-actie achter het front) op 11 januari 1918 en wordt hiervoor veroordeeld tot een gevangenisstraf van tien maanden. Lysens komt na zeven maanden vrij en kan nog deelnemen aan het groot offensief van november 1918.

In 1924 behaalde Lysens aan de universiteit van Luik het diploma van doctor in de rechten en vestigde zich als advocaat in zijn geboortestad. Hij speelt een belangrijke rol in het plaatselijke culturele leven. Lysens is secretaris van het Algemeen Christelijk Werknemersverbond (ACW), afdeling Tongeren, tot hij in 1929 medeoprichter wordt van de Katholieke Vlaamse Volkspartij van Limburg. Met deze partij kwam hij in het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) terecht. In 1936 en 1939 wordt hij provinciaal senator voor Limburg. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 16 oktober 1938 wordt hij in Tongeren op een gezamenlijke lijst van katholieke partij, VNV en Rex verkozen en tot schepen aangesteld. Hij blijft dit tot hij in april 1941 gouverneur van Limburg wordt in opvolging van Gerard Romsée.

In september 1944 wijkt Lysens uit naar Duitsland. Na de oorlog wordt hij aangehouden en naar België overgebracht. Lysens wordt er op 20 december 1945 veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf en een zware geldstraf. In 1949 komt hij vanwege zijn zwakke gezondheid vervroegd vrij. Niets te vroeg, want op 27 januari 1950 overlijdt Jozef Lysens op de leeftijd van 54.

1868   Geboorte in Napels van Vittorio Monti, Italiaans componist. Rond 1900 werd hij dirigent in Parijs. Zonder zijn befaamde Csárdás – de Csardas van Monti — zou hij weinig bekendheid genieten. Waarschijnlijk is er geen enkel zigeunerorkest dat dit werk uit 1904 niet op het repertoire heeft staan. Zijn csardas is ook gebruikt in nummer Alejandro van Lady Gaga. Hij overlijdt in 1922 op zijn 54ste.

Henry Mill (1683-1771)

1838   Samuel Morse geeft een demonstratie van zijn telegraaf aan overheidsambtenaren in Washington. Toen hij in 1837 zijn uitvinding in Washington D.C. aan het Congres demonstreerde om financiële steun te verkrijgen voor verdere ontwikkeling, achtten de bewindslieden het belang van de telegraaf te gering. Nu krijgt hij 30 000 dollar voor de aanleg van een telegraaflijn tussen Washington en Baltimore.

1831   Geboorte in Brussel van Hubert Bellis, Vlaams kunst- en decoratieschilder die voornamelijk bloemen en stillevens schilderde. Werken van hem zijn onder meer te vinden in het Stedelijk Museum van Amsterdam, in het Koninklijke Museum voor Schone Kunsten in Brussel en in de National Gallery of Victoria Melbourne. Bellis reisde veel in binnen- en buitenland in het kader van opdrachten die zijn atelier uitvoerde. In 1883 onderneemt hij een ontspannings- en studiereis naar Amsterdam in het gezelschap van James Ensor en Guillaume Vogels. Hij overlijdt in 1902 te Schaarbeek op zijn 71ste.

1831   De Luikse liberale baron Joseph Forgeur (1802-1872), advocaat en later senator, komt tussen in het Belgisch Nationaal Congres in verband met het algemeen kiesrecht. Daar is hij tegen, want ‘La meilleure garantie à demander aux électeurs c’est le payement d’un cens, qui représente une fortune, une position sociale, afin qu’ils soient intéressés au bien-être et à la prospérité de la société’ (De beste waarborg die men aan de kiezers kan vragen is de betaling van een cijns, die een fortuin vertegenwoordigt, een sociale rang, opdat ze zouden geïnteresseerd zijn in het welzijn en de voorspoed van de maatschappij). En zo ontstaat het cijnskiesrecht: 46 099 kiezers op 4 079 000 inwoners…

1714   De Engelse ingenieur Henry Mill (1683-1771) krijgt een octrooi op de schrijfmachine.

Koop nu Vandaag in de loop der jaren in de Doorbraak-boekhandel.