9 maart. Historische dag: De Nieuwe van Grammens en co. rolt van de pers

Elk jaar   In Nederland Luizendag: jaarlijks op de woensdag na de voorjaarsvakantie/ carnavalsvakantie/ krokusvakantie is het ‘Luizendag’. In 2022 is dat op woensdag 9 maart. ‘Luizendag’ is in 2010 bedacht door het Landelijk Steunpunt Hoofdluis om te proberen heel Nederland in één dag luisvrij te krijgen.

1995   In de Philips-fabriek in Drachten (Friesland) komt het driehonderdmiljoenste scheerapparaat van de lopende band. De productie begon in 1950 met 30 medewerkers. In 1995 werken bijna 2000 mensen in de fabriek. Eind 2003 zou een groot deel van de productie naar China worden overgebracht. Het bedrijf in Drachten wordt een het ‘kenniscentrum’ van Philips.

Marie Gevers (1883-1975)

1975   Op het familiedomein Mussenborg in Edegem overlijdt, 91 jaar oud, de Franstalige schrijfster Marie Gevers. Ze was bevriend met Emile Verhaeren die haar tot schrijven aanzette. Stammend uit een patriciërsfamilie schreef ze in een sierlijk Frans, ‘dat toch zo Vlaams was’ (Octave Mirbeau). Marie Gevers vertaalde ook Nederlandse literaire werken in het Frans, onder meer Hollands Glorie van Jan de Hartog.

1973   De Volksrepubliek China van Mao Zedong beslist diplomatieke relaties aan te knopen met het Spanje van Franco

1970   De laatste landelijke editie van Het Vrije Volk verschijnt. De krant was ooit een machtig sociaaldemocratisch dagblad, en enige tijd de grootste krant van Nederland. Het Vrije Volk zou nog wel tot 1991 blijven verschijnen als regionale krant voor Rotterdam en omstreken. De krant – intussen Rotterdams Dagblad genoemd – ging in 2005 op in het Algemeen Dagblad.

Svetlana Alliloejeva (1926-2011)

1967   De dochter van sovjet-dictator Jozef Stalin, Svetlana Alliloejeva (1926-2011), loopt over naar de Verenigde Staten.

1964   Geboorte in Parijs van de Franse actrice en danseres Juliette Binoche, voor een keer een die echt zo heet. Ze is bekend van o.m. de films Chocolat, Les amants du Pont Neuf, The Unbearable lightness of being, Damage, Blue, Caché, In my country, Godzilla, Telle mère, telle fille. Ze kreeg een Oscar voor haar bijrol in The English patient. Op Broadway was ze te zien in Betrayal (Tony award), in het Londense National Theatre in het danstheaterstuk In-I.

1964   Start van het weekblad De Nieuwe: oprichting van de naamloze vennootschap De Nieuwe Pers door enkele redacteurs van het van het door jezuïeten geleide blad De Linie waarvan de publicatie wordt stopgezet. Stichtende leden zijn Mark Grammens, J. Lauwers, F. de Bisschop, Herman van Hilst, Fons Dûchateau, Staf Verrept, L. van der Auwera en Johan van den Driessche. Grammens wordt directeur en hoofdredacteur van De Nieuwe.

De Nieuwe bereikt in september 1966 al een oplage van 25 000 exemplaren. Het blad stelt zich nadrukkelijk onafhankelijk van partijpolitiek op. Het richt zich tot een intellectueel publiek met een duidelijke politieke belangstelling. Huistekenaar van het blad is Gal (Gerard Alsteens). Het weekblad speelde in de periode 1977-1978 ook een belangrijke rol in het verzet tegen het Egmontpact.

Grammens pleit in zijn bijdragen voor een samengaan van Vlaamse Beweging en socialistische beweging. Hij klaagt de arrivistische mentaliteit van de Vlaamse bourgeoisie aan. De Nieuwe wordt zo een spreekbuis van het linkse flamingantisme. Niet links genoeg voor de meeste linkse redacteuren, te veel voor Mark Grammens die in 1980 ontslag neemt. Na hem wordt De Nieuwe een echt communistisch weekblad, waarvan de oplage stelselmatig daalt, tot beneden de 2000. In 1984 verdwijnt het.

1963   Het ‘Bidault-incident’: de KRO wil in Brandpunt een BBC-interview uitzenden met de voormalige Franse premier Georges Bidault (1889-1983), een tegenstander van de Franse Algerije-politiek. De Franse regering maakt echter bezwaar en CHU-staatssecretaris Yvo Scholten (1918-84) van OK&W dreigt -zonder het interview gezien te hebben- om de zender Lopik uit te schakelen als de KRO de uitzending van het interview doorzet. De KRO schrapt daarop het interview.

1961   Lancering van het Russische ruimtevaartuig Korabl-Spoetnik 4, met aan boord de hond Tsjernoesjka (Zwartje), een pop genaamd Ivan Ivanovitsj, enkele muizen en een cavia. De pop wordt vlak voor de landing aan een parachute uitgeworpen, als test voor de procedure die kosmonauten zullen gaan volgen.

1945   Nieuw bombardement op de burgerbevolking van Tokio door 334 Amerikaanse B-29 bommenwerpers, zogenaamde ‘Superfortresses’. Dit ‘dodelijkste luchtbombardement ooit’ is opgezet door de Amerikaanse generaal Curtis LeMay (1906-90). Ongeveer 41 km2 van de stad wordt verwoest. Volgens Japanse cijfers kosten de bommen en napalm 83 793 doden en 40 918 gewonden. Andere schattingen liggen rond de 100 000 doden. De vuurzee maakt de identificatie van slachtoffers haast onmogelijk.

Magda Haegens (1900-1992) met haar echtgenoot Hilaire Gravez (1889-1974).

1930   Oprichting van het Vlaams Nationaal Vrouwenverbond (VNVV) door Magda Haegens (1900-1992). In oktober 1934 sluit ze een akkoord met het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), waarbij het VNVV wordt erkend als de vrouwenorganisatie van het VNV, maar zij de leiding behoudt.

1927   Geboorte in Gent van Will Ferdy, artiestennaam van Werner Ferdinande, Vlaams volkszanger. Veroorzaakte in 1970 opschudding door zich als eerste Vlaamse artiest uit de kast kwam als homoseksueel.

1918   In Wageningen wordt de Landbouwhogeschool geopend.

1855   Geboorte in Aalst van Isidoor Bauwens, arts, toneelauteur en ijveraar voor het gebruik van het Nederlands in de wetenschappen. Hij begon met het samenstellen van het eerste Nederlands geneeskundig woordenboek, werk dat door zijn dood in 1918 werd afgebroken.

1833   Overlijden in Wormhout (Frans-Vlaanderen) van de rederijker Jean-Baptiste Bertein, dichtmeester van de rederijkerskamer Rijp van zinnen, molenaar van beroep.

1831   De Franse koning Louis Philippe (1773-1850) richt het Franse Vreemdelingenlegioen op. Mannen van 18 tot 40 jaar kunnen er dienst in nemen. Alle officieren zijn Fransen terwijl de rest van het legioen van allerlei nationaliteiten. Niet-Franse legionairs kunnen dus geen officier worden, maar wel opklimmen tot de rang van adjudant.

1585   De stad Brussel onderhandelt over haar overgave aan de Spanjaarden. De gekoesterde plannen voor de onafhankelijkheid der Nederlanden, zo gekoesterd door de het jaar voordien vermoorde Willem van Oranje, vallen voorlopig in duigen.

1500   De Portugees zeevaarder en ontdekkingsreiziger Pedro Álvares Cabral (1467-1520) vertrekt naar Indië. Hij leidt de tweede Portugese overzeese expeditie naar Indië nadat Vasco da Gama dat als eerste had gepresteerd. Tijdens de reis naar India ontdekt Cabral ‘terloops’ Brazilië. Ondanks die ontdekking aanziet de Portugese koning de expeditie niet als een succes. Cabral valt in ongenade, maar wordt postuum in ere hersteld door het onafhankelijke Brazilië, waar hij als nationale held wordt beschouwd.

1454   Geboorte in Firenze van Amerigo Vespucci, Italiaanse zeevaarder. Deze ontdekkingsreiziger, die in Spaanse en Portugese dienst opereert, verkent vanaf 1499 het Zuid-Amerikaanse continent. Hij exploreert de verschillende mondingen van de Amazone en de baai van Rio de Janeiro. Het continent wordt vervolgens naar hem genoemd. Hij overlijdt in 1512 in Sevilla.

1152   De Hohenstaufen-telg Frederik Barbarossa (Roodbaard) wordt tot Duits koning gekroond door de Keulse aartsbisschop Arnold van Wied.