‘Als Chinese afgodsbeelden’

De sfeer tussen Moskou en Washington is gespannen. Dat bleek ook uit de geprikkelde reactie van Sergei Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, op Amerikaanse journalisten die hem vragen ’toeschreeuwden’ tijdens een persconferentie: ‘Wie heeft er jullie dan manieren bijgebracht?’ Het was pas nadat Lavrov zelf gesproken en zijn Amerikaanse ambtgenoot, Rex Tillerson, het woord gegeven had dat hij hen liet ‘schreeuwen, als jullie dat willen’. Het bezoek van Tillerson op 12 april aan Moskou, – het eerste van een Amerikaans regeringslid sinds de beëdiging van Donald Trump als de 45ste president van de Verenigde Staten (VS) -, begon onder een slecht gesternte. De Russische machthebbers hadden de Amerikaanse raketaanval op de Syrische luchtmachtbasis Sheirat nog niet verteerd. Volgens hen was er geen bewijs dat de Syrische president Assad op 4 april 2017 gifgas zou gebruikt hebben bij een bombardement op de stad Khan Scheikhoun. De Amerikaanse vergeldingsactie een dag later zou dan ook een inbreuk op het volkenrecht geweest zijn. Rusland blokkeerde in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties een resolutie waarin Syrië wegens de inzet van chemische wapens zou zijn veroordeeld.

Strategie

Rusland laat zich niet de les spellen. Toen Tillerson nog voor zijn aankomst in Moskou de Russen de keuze liet om ofwel aan de kant van de ‘verstandige staten’ ofwel aan die van Iran, Hezbollah en het Syrische regime te gaan staan, reageerde Maria Sacharowa, de woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, lapidair dat niemand Rusland ultimatums moet stellen. En toen de Amerikaanse minister stelde dat de heerschappij van de Assad-clan ten einde loopt, zei Lavrov bedenkelijk: ‘Experimenten om de ene of andere dictator of totalitaire heerser ten val te brengen, die kennen we wel’. Hij voegde er nog aan toe zich geen voorbeeld te kunnen herinneren waar dat zonder problemen afliep. De hint naar het Irakese moeras waarin de VS na de val van Saddam Hoessein waren terechtgekomen, was duidelijk. Over de ministers van Buitenlandse zaken van de G-7 die tijdens hun bijeenkomst in het Italiaanse Lucca een oproep deden aan Moskou om matigend in te werken op Assad spotte Poetin dat ze Trump toeknikten als ‘Chinese afgodsbeelden’. Dat Lavrov zijn collega Tillerson ondanks de Amerikaanse actie van de week daarvoor nog wilde ontvangen, was omdat hij nu eindelijk eens wilde weten wat de strategie van Washington tegenover Syrië inhield. Volgens Fyodor Lukjanow, hoofdredacteur van het magazine Russia in Global Affairs, had de militaire actie van Trump tot doel Washington weer als speler in het Syrische conflict binnen te loodsen. Politici die de trommel roeren in naam van de mensenrechten, zouden enkel maar machtsbelangen willen camoufleren. Moskou zelf windt geen doekjes om zijn doeleinden. Als Rusland Assad steunt, dan is het om zijn invloed en machtspositie in de regio te bestendigen, en daar hoort ook de strijd tegen het terrorisme bij.

Daden

De Russische president Vladimir Poetin vindt dat de Amerikaans-Russische relaties sinds lang niet meer zo slecht geweest zijn. De ontmoeting van Tillerson met Lavrov en daarna Poetin, die hem een tijd lang had laten wachten, is dan ook ijzig verlopen. Toch zijn de ministers het er over eens dat de communicatiekanalen open moeten blijven. Beide wereldmachten dienen zich in te spannen om een oplossing te vinden voor het conflict in Syrië. Moskou hoopt daarbij dat Amerika zich blijft focussen op de strijd tegen Islamitische Staat (IS) en andere extremistische groeperingen. Het Kremlin is er wel niet in geslaagd het Westen Assad als een bolwerk tegen het islamterrorisme te doen overkomen en probeert de verdere imagoschade te herstellen die de Syrische president begin april heeft opgelopen. De vraag is welke daden Trump gaat laten volgen op zijn karakterisering van Assad als een ‘werkelijk zeer boze persoon’? Ze klinkt vertrouwd in de oren, de bedenking van Lavrov evenzeer.

(Dit artikel verscheen eerder op de webstek www.radio1.be)

Foto: (c) Reporters