Barbara Pas: ‘Koning komt tussen terwijl regering nog met volle bevoegdheid zetelt’

Naar aanleiding van het optreden van de koning tijdens de formatiegesprekken dient Barbara Pas (VB) een interpellatie in om de premier hierover te ondervragen. Eerder verschenen op Doorbraak al artikels over de vraag of de koning wel grondwettelijk handelt, gezien de regering niet ontslagnemend is. Het zou zelfs een gevaarlijk precedent kunnen zijn voor de toekomst van de democratie in België. Ook de koning dient zich immers aan de grondwet te houden. Maar wat zal het parlement hier mee doen?

Interpellatie doorverwezen naar commissie Binnenlandse Zaken

‘Ik had destijds het stuk van Bart Maddens al gelezen’, verklaart Pas, ‘maar tijdens het reces heeft het geen zin om interpellaties in te dienen. Het idee zat dus wel in mijn achterhoofd. De flagrante weigering van de koning om het ontslag van de preformateurs te aanvaarden heeft dat terug op de voorgrond gebracht. Ik heb dus beslist om mijn interpellatie nu in te dienen, omdat het van kwaad naar erger gaat. Ze moest woensdag vóór elf uur binnen zijn om door de Conferentie van voorzitters goedgekeurd te worden.’

De interpellatie is wel doorverwezen naar de commissie Binnenlandse Zaken. Pas verklaart hoe dat komt. ‘Dat gebeurt na goedkeuring automatisch. Om ze in de plenaire te kunnen houden, heb je in de Conferentie de steun nodig van de partijen die minstens een vijfde (30 zetels) van de Kamerleden vertegenwoordigen. Mijn interpellatie van Wilmès voor de vertrouwensstemming van vorige week had de steun van N-VA. Daardoor kon die in de plenaire vergadering plaatsvinden.’

‘Ik wil wel dat premier Wilmès naar de commissie komt om te antwoorden‘, benadrukt Pas met vuur. ‘Mij maakt het niet uit waar de interpellatie wordt behandeld, zolang ze maar behandeld wordt. Wilmès heeft de slechte gewoonte om maar sporadisch naar de commissie te komen om op vragen te antwoorden. Ik wil de garantie dat ze in dezen het reglement toepassen, zodat ik binnen de veertien dagen mijn antwoord heb. Ik heb alleszins al gevraagd aan de voorzitter van de commissie Binnenlandse Zaken (Ortwin Depoortere, nvda) om te polsen naar de beschikbaarheid van de premier.’

Na interpellatie volgt motie van aanbeveling

De verwachtingen zijn bij Pas niet hoog gespannen. ‘Ik weet wel dat het antwoord van de premier niet wereldschokkend zal zijn, maar we moeten het wél te horen krijgen. Ik kies overigens doelbewust voor een interpellatie in plaats van een gewone mondelinge vraag voor de minister. Aan een interpellatie kan ik een motie van aanbeveling koppelen. Dan is het aan het parlement om kleur te bekennen. Er zijn er velen die commentaar hebben op de rol van de koning. Nu krijgen ze de kans om zich daarover uit te spreken. Ik ben benieuwd of iedereen nu die kans gaat benutten om het juiste knopje in te duwen wanneer het over deze motie gaat.’

Wat zou er in die motie van aanbeveling dan opgenomen worden?
Pas: ‘Ik kan dat pas heel concreet maken na het antwoord van de premier, maar wat er zeker zal instaan is ten eerste: de aanbeveling om de koning niet in te dekken voor zijn bemoeienissen bij de poging om met een aantal partijen een meerderheidsregering te vormen.’

‘Ten tweede volgt de aanbeveling om de koning duidelijk te maken dat hij zich politiek neutraal moet opstellen, onder meer door alle partijvoorzitters, zonder onderscheid, te raadplegen wanneer hij van oordeel is dat dat moet gebeuren.’

‘Ten derde zal er in staan dat het aan de eerste minister is om zélf initiatieven te nemen voor het zoeken van een parlementaire meerderheid. Wanneer dat niet lukt moet ze ontslag nemen en nieuwe verkiezingen uitschrijven. Pas wanneer we in lopende zaken zijn kan de koning grondwettelijk terug aan zet komen.’

Oppositie wordt de mond gesnoerd

Pas benadrukt dat de uitzonderlijke situatie van dien aard is dat er een gevaarlijk precedent wordt geschapen. ‘Het is de eerste keer dat de koning tussenkomt terwijl er nog een regering met volle bevoegdheid zetelt. We moeten hier nauw op toezien.’

Al bij al is de kans dat er gestemd wordt over een motie van aanbeveling klein. Pas verklaart hoe dit komt. ‘Ze kennen hier de truken van de foor. De meerderheid zal een eenvoudige motie indienen. Die krijgt voorrang. Daar zal instaan dat men overgaat tot de orde van de dag, waardoor ze zich over het onderwerp van mijn motie niet moeten uitspreken. Die procedure hebben we vorige week nog zien passeren: onze motie van wantrouwen is zo zonder stemming naar de prullenmand verwezen.’

Pas klaagt de praktijk met de eenvoudige motie al langer aan. ‘Vlaams Belang dient elke legislatuur een voorstel in om die procedure uit het parlementaire reglement te halen. Tot op heden is dat voorstel telkens weggestemd. Zolang blijven we principieel tegen elke eenvoudige motie stemmen, enkel om in de gelegenheid te komen om voor of tegen de motie die er toe doet te kunnen stemmen. Dit systeem is er enkel om het de meerderheid makkelijk te maken en de oppositie de mond te snoeren. Het is een verfoeilijk principe en wij blijven ons daartegen verzetten.’

Stel dat uw motie van aanbeveling toch gestemd zou worden, wat is dan het gevolg?
Pas: ‘Dat de regering de aanbevelingen die er in staan, moet uitvoeren. Ik geloof echter niet dat het zover gaat komen, maar we moeten alles blijven doen om deze gang van zaken aan de kaak te stellen.’