België: het nieuwe epicentrum van de wereldwijde pandemie

Maandag was het zo ver: België sprong over San Marino naar plaats één op de wereldranglijst van Covid-19 doden per miljoen inwoners. We tellen op het moment van schrijven 1237 doden per miljoen inwoners, vijf meer dan San Marino. Al kun je die ministadstaat, met zijn 33.958 inwoners en 42 Covid-19 doden, eigenlijk nauwelijks een referentie noemen.

Lange tijd stonden we op plaats drie, net onder het zwaar getroffen Peru, waar het indijken van de pandemie onder meer bemoeilijkt werd doordat veel gezinnen geen koelkast hebben en hun aankopen moeten doen op drukke markten.  Inmiddels hebben we dat ontwikkelingsland, met zijn 1061 doden per miljoen inwoners, al ver achter ons gelaten.

Inzake het aantal actieve gevallen staan we trouwens eveneens onwaarschijnlijk hoog: plaats vier. Daarbij laten we landen met tien keer meer inwoners (India, Rusland, Brazilië, …) achter ons. Diezelfde plaats bekleden we ook als we kijken naar het totale aantal besmettingen per miljoen inwoners sedert het begin van de pandemie.

Geen nieuwswaarde?

We hebben onze kwalijke koppositie in deze pandemie maandag ‘gevierd’ door diezelfde dag onze ‘veilige‘ scholen opnieuw te openen. Verder kwam het nieuws bij mijn weten echter nergens ter sprake. Ook al was het vorige week eigenlijk al zo goed als zeker dat we maandag op plaats één zouden belanden.

Het inspireerde Terzake misschien wel om een enigszins diffuus licht op de abominabele prestatie van België in de Covid-19 pandemie te werpen. Men beperkte het verhaal echter tot Europa en de tweede golf. Viroloog Steven van Gucht situeerde België in de ‘kop van het Europese peloton’ of iets in die zin. Dat bekt vanzelfsprekend beter dan ‘op weg naar de eerste plaats in de wereldranglijst van Covid-19 doden per miljoen inwoners’.

De pandemie is natuurlijk nog niet voorbij. Bovendien is het afwachten of oversterftecijfers de toppositie van België gaan bevestigen (die plaatsten ons na de eerste golf op plaats drie). Het staat immers vast dat België meer doden onderbrengt in de Covid-19 categorie dan veel andere landen.

Waarom?

Het is echter nu al overduidelijk dat de manier waarop de pandemie in België huishoudt, past in een triestig patroon. Zo werd Molenbeek een aantal jaren geleden nog gebrandmerkt als de ‘jihadi capital of Europe‘. Ook inzake ruimtelijke ordening, integratie van immigranten, return op belastingen, democratisch gehalte, regeringsformaties, of zelfmoordcijfers scoort België zoals bekend slecht tot uiterst slecht.

Het falen van België in deze pandemie komt dus niet uit de lucht vallen. Zoals ik in mijn vorige stukje al stelde: waar we in de relatief dicht bevolkte en centraal gelegen Zuidelijke Nederlanden zouden moeten kunnen bogen op een beter Covid-19 beleid dan elders en een betere navolging en afdwinging ervan, is of was dat beleid en de navolging ervan hier helaas ondermaats.

Wallo-Bruxelles

Een recente analyse van Barbara Debusschere (De Morgen) over het verschil tussen België en Nederland, levert een aantal gegevens op die overeenkomen met die stelling of in elk geval met componenten ervan. Al gaat ook zij straal voorbij aan het gegeven dat het vooral in Wallo-Bruxelles was dat het virus helemaal berserk kon gaan tijdens de tweede golf.

Biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt/KU Leuven) verwijst bijvoorbeeld naar druk pendelende Belgische studenten. Die lijken vooral in Wallonië een significante rol gespeeld te hebben in de verspreiding van het virus.

Je m’en foutisme

Bovendien heeft België ook een veel diversere bevolking. Volgens de World Population Review heeft ons land een diversiteitsindex van 0.5: bijna vijf keer meer dan Nederland. Brussel is na Dubai zelfs de meest diverse regio ter wereld.

Een van de belangrijkste verklarende factoren lijkt een zeker je m’en foutisme geweest te zijn, zowel bij experts (die in België meer de maatregelen in vraag stelden dan in Nederland) als bij de bevolking. Al moeten we ook hier een alweer verzwegen onderscheid maken tussen Wallo-Bruxelles en Vlaanderen (Franstalige experts stelden het beleid veel meer in vraag).

Belgische handicap

Volgens Marc Van Ranst hebben Nederlanders weliswaar een grote bek, maar gaan ze niet meer zo naarstig op zoek naar achterpoortjes als wij als de overheid zegt dat iets echt moet.  ’Zeker in combinatie met de versoepelaars die deze zomer het beleid beïnvloedden, is dat je m’en foutisme en dat wantrouwen in de politiek een Belgische handicap in de strijd tegen dit virus die nauwelijks te keren valt.’

Om het in darwinistische termen uit te drukken: het virus is op zijn eigen, primitieve manier een roofdier en het gehandicapte, kwakkelende België een makkelijke prooi.