Bommetje in Bordeaux

Wijnregio’s waar ook ter wereld voeren heftige discussies: wie behoort wel tot de groep en wie niet? Welke voorwaarden gelden? Wie krijgt het hoogste schavotje en wie is maar middenmoot? Ook één van de meest gereputeerde wijnstreken zoals Bordeaux ontsnapt er niet aan.

Maar wat dit voorjaar gebeurde in Saint-Emilion is toch van een andere orde. De vaandeldragers van de appellatie, Ausone en Cheval Blanc, besloten zo maar even uit de klassering te stappen…

Hugo van Landeghem, die Chancellier van de Jurade van Saint-Emilion is, kent het wereldje door en door. Tijd voor een unieke inkijk in de achtergrond en de motieven van deze ongebruikelijke stap.

Hugo, kun je ons wat context verschaffen over de klassering van de wijnen van Saint-Emilion?

Precies honderd jaar na de klassering van de wijnen van de Médoc en de Sauternes in 1855 heeft ook Saint-Emilion in 1955 een klassement ingevoerd. Het grote verschil tussen beide klassementen is dat het klassement van de Médoc definitief en dus onveranderd is gebleven, met één uitzondering: de promotie van Château Mouton Rotschild in 1973 tot premier grand cru classé. In Saint-Emilion daarentegen wordt het klassement om de tien jaar herzien.

Dit is uniek in de wijnwereld, maar tevens een tweesnijdend zwaard. Enerzijds kan het kasteel niet op zijn lauweren rusten, want dan lonkt het verlies van zijn klassementstatus. Maar anderzijds biedt het de mogelijkheid om bij een nieuwe klassering tot een hogere status op te klimmen: een promotie van grand cru naar grand cru classé, van grand cru classé naar premier grand cru classé en uiteindelijk van premier grand cru classé ‘B’ naar premier grand cru classé ‘A’.

Tot deze  ‘A”-klasse ’ behoorden  alleen Château Ausone en Château Cheval Blanc, de twee kroonjuwelen van Saint-Emilion.

Wat gebeurde er toen? Want in 2012 was er een nieuwe klassering…

Bij de nieuwe klassering in 2012 promoveerden Château Angelus en Château Pavie van premier grand cru classé ‘B’ naar premier grand cru classé ‘A’. Château Figeac, dat voor een zelfde promotie had gepostuleerd, werd niet opgenomen. De dag na de bekendmaking van de nieuwe klassering was ik op Château Figeac. De ontgoocheling droop van de gezichten van Marie-France Manoncourt, echtgenote van de in 2010 overleden Thierry Manoncourt,  en haar dochters. Het was het begin van een familiedrama waarbij schoonzoon Eric d’Aramon, echtgenoot van Laure de Manoncourt, en sinds het overlijden van Thierry de Manoncourt aan het hoofd van Château Figeac, de schuld van het niet behalen van de promotie werd aangerekend. Eric werd als directeur van Château Figeac ontslagen en mocht het kasteel verlaten.

Figeac werd dus niet opgenomen in de hoogste echelons? Wat was daar het gevolg van?

De promotie van Château Angelus en Château Pavie en de niet-promotie van Figeac deden in Saint-Emilion heel wat stof opwaaien. Het had al onmiddellijk zijn gevolgen: de prestigieuze Groupement des Premiers Grands Crus Classés de Saint-Emilion hield op te bestaan. Concurrentie en jaloezie haalden het gemoedelijkheid en collectiviteit.

Over naar de recente gebeurtenissen. Ausone en Cheval Blanc leken niet gelukkig?

Ook al waren er al enige voortekens, toch kwam de beslissing van de twee historische ‘monumenten’, Château Ausone en Château Cheval Blanc, om geen kandidaatdossier in te dienen voor de classificatie van 2022 als een donderslag bij heldere hemel. Het was vanaf het begin duidelijk dat Château Cheval Blanc en Château Ausone de promotie van Angelus en Pavie in 2012 nooit met veel enthousiasme  hebben onthaald. Hun ongenoegen konden ze pas tien jaar later hard maken door uit de race voor het klassement te stappen…

Cheval Blanc is toch een domein met een enorme reputatie. Waarom gingen zij niet akkoord?

Volgens Pierre Lurton, directeur op Château Cheval Blanc, wijkt het evaluatieraster dat bij de klassering wordt gebruikt te ver af van de essentie: het terroir, de wijn en de geschiedenis. In de eindbeoordeling krijgen ontvangst en sociale netwerken een veel te groot aandeel, aldus Pierre Lurton.

Ook Ausone heeft een onberispelijke reputatie. Wat is hun standpunt?

Op Château Ausone zit Pauline Vauthier, die sinds enkele jaren het familiebezit van haar vader Alain Vauthier heeft overgenomen, op dezelfde golflengte als collega Lurton. Ook zij vindt in navolging van haar vader dat het terroir en de proeverijen van de wijnen over een langere periode dan 15 jaar (zoals het reglement voor de klassering nu voorschrijft) fundamenteel zijn, maar te weinig impact hebben in de eindbeoordeling bij de klassering.

Bovendien is de kans reëel dat het aantal grands crus classés ‘A’ bij een nieuwe klassering in 2022 nog groter wordt. Dit is een doorn in het oog van Cheval Blanc en Ausone. Ook dit heeft ongetwijfeld meegespeeld in hun beslissing om uit het klassement te stappen.

Ik kan me voorstellen dat het in Saint-Emilion tot heel wat wenkbrauwfronsen leidt. Wat denkt het Conseil des Vins de Saint-Emilion van deze situatie?

Het Conseil des Vins de Saint-Emilion was bij monde van zijn directeur Frank Binard allerminst gelukkig met de situatie. Château Ausone en Château Cheval Blanc maken een belangrijk deel uit van de lange geschiedenis van Saint-Emilion dat in 1999 als eerste wijnstreek in de wereld door de Unesco tot Werelderfgoed werd genomineerd.. Bovendien zijn ze het uithangbord van de appellatie en zijn klassering. Saint-Emilion moet de schok nog verwerken, maar dat er blijvende wonden geslagen zijn, is nu al duidelijk.