Boris Johnson: de terugkeer van de politieke straatvechter

Het brexitthema maakte op zich al veel emoties los, maar het eindeloze uitstel doet er een schepje bovenop. Het vooruitduwen van Britse exit creëert politieke gevolgen die men een jaar terug niet voorzag.

Vandaag deel twee.

Op 2 mei vinden er lokale verkiezingen plaats in het Verenigd Koninkrijk. Zo’n 9 000 zitjes zijn vacant. De politici voor de Conservatives hebben het hard te verduren in de kiesstrijd. De Britten kennen de mooie gewoonte dat de verkiesbare kandidaten van deur tot deur gaan om zich voor te stellen. De Tory’s zijn het wel gewend om eens uitgescholden te worden in klassieke socialistische districten. Maar dat dit nu gebeurt in hun heartlands, zorgt voor paniek in het partijhoofdkwartier.

Grootste crisis in jaren

De partijactivisten van de Conservatives staan — in tegenstelling tot hun partijtop — traditioneel bekend om hun loyaliteit. ‘Ik denk eraan om in de EU-verkiezingen The Brexit Party te steunen’, bekende een kandidaat van de Tory’s aan Channel 4. ‘Maar u draagt een blauwe rozet en u loopt hier mensen te overtuigen om voor uw partij te stemmen?!’, reageerde de verraste reporter. ‘Ik weet het. Maar dit is anders.’ De partij staat in de peilingen voor de EU-verkiezingen op 14%. Dat is tien procent minder dan het resultaat van 2014. In de Britse verkiezingen van 2017 scoorde de partij van Theresa May iets meer dan 42%.

‘Damn’ your principles! Stick to your party!’, bezwoer de 19^deeeuwse premier Benjamin Disraeli ooit. Een groot deel van de grassroots van de partij vandaag is bijzonder ontevreden over de koers die de partijtop vaart. Er bestaat bewondering voor de koppigheid van premier May, maar de dame biedt geen uitweg uit de crisis. Zolang ze zich vastklampt aan het premierschap, zal een belangrijk stuk van de achterban verleid worden door de nieuwe partij van Nigel Farage. De Conservative and Unionist Party bevindt zich in de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog.

‘We willen May weg!’

In de lokale verkiezingen zal de schade nog enigszins meevallen. De Tory’s staan in de peilingen op verlies en Labour op winst. Maar ze hebben het geluk dat The Brexit Party te laat was om kandidatenlijsten in te dienen. Theresa May gaat deze week aan tafel zitten met de voorzitter van de 1922 Committee. Dat comité bepaalt de regels voor het partijleiderschap. De 1922 Committee wil van de premier weten wanneer ze precies opstapt. Als ze hen er niet van kan overtuigen dat haar brexitplannen het toch nog kunnen halen, dan ziet het ernaar uit dat de partijregels worden aangepast om een nieuwe leider te hebben tegen het partijcongres in oktober. Vlak voor de officiële exitdatum van 31 oktober.

Daarnaast eisen 70 partijafdelingen een bijzondere bijeenkomst van de National Conservative Convention. Zeg maar een bijzondere partijraad. Het zou de eerste keer in de lange partijgeschiedenis dat het congres op vraag van de partijafdelingen zou plaatsvinden. ‘We no longer feel that Mrs May is the right person to continue as Prime Minister’, klinkt het in hun petitie. Als de bijzondere partijraad stemt voor het aftreden van May — wat geenszins bindend is — dan verhoogt de druk nog meer op haar. De partijregels bepalen op dit ogenblik dat May, na de vorige poging om haar te doen aftreden, niet kan uitgedaagd worden tot december dit jaar.

De terugkeer van Boris

Inmiddels cirkelen de gieren boven de gedoemde premier. Ministers zetten zichzelf al volop in het uitstalraam. Ze verbergen hun leiderschapsambities niet. Er zijn zo’n dozijn kandidaten. De ene is populair om zijn rechtseconomische visie, de andere voor zijn harde kijk op criminaliteit. Dit zijn echter bijzondere tijden.

https://twitter.com/BBCSounds/status/1121752745843806208

Hij verloor al ettelijke kilo’s en liet zijn wilde haren knippen. Boris Johnson — de man die al zo lang aast op het premierschap — is nog altijd topkandidaat om Theresa May op te volgen. Johnson wordt gezien als ‘a man who can win battles’. Daarbij haalt men zijn twee termijnen als burgemeester in het vooral rode Londen aan en het brexitreferendum.

Maar BoJo roept evenveel weerstand op. ‘Als hij de leider wordt van de partij, dan stap ik op’, bromde een parlementslid. De Remainers en de gematigde brexiteers vinden hem te radicaal. Anderen noemen hem ‘een idioot’ en ‘onbetrouwbaar’. ‘Een graaier’ ook, omdat hij hopen geld schept met zijn columns en toespraken voor bedrijven. De Schotse tak van de Conservatives zien liever geen Boris aan het roer. De vroegere Minister van Buitenlandse Zaken is niet geliefd in de Highlands.

Zijn ster leek vorig jaar na zijn ontslag als minister helemaal te verbleken. De recente druk van The Brexit Party en de diepe ontevredenheid bij de partijachterban brengen hem nu weer helemaal terug in de frontlinie. Daarbij gaan zijn aanhangers de overdrijvingen niet uit de weg. ‘Winston Churchill werd ook premier tegen de zin van de partijleiding’. Johnson, de eeuwige politieke straatvechter, is opvallend actief in de lokale verkiezingscampagne. Hij wil zoveel mogelijk plaatselijke mandatarissen steunen. Boris beseft dat hij binnenkort ook hun steun nodig heeft.

Lees hier deel 1.