Brexit en het confederatiescenario

Brexit hier en brexit daar. De Britse nieuwszoeker hoort niets anders meer sinds het begin van 2016. Straks zijn we twee jaar verder en het thema blijft de politieke geesten beroeren.

We horen in onze media vaak de klassieke actoren. Opvallend is dat we vooral de onheilspellende berichten te lezen krijgen in onze kranten. Over de hoge werkgelegenheid in het Verenigd Koninkrijk lees je aan onze kant va het Kanaal nauwelijks wat. Ook andere, buiten de band springende stemmen worden genegeerd. Zoals professor Nikos Skoutaris bijvoorbeeld.

Hoe iedereen te plezieren met die brexit?

Het Duitse Spiegel Online pikte een paper van de rechtsgeleerde op. Zijn werk kreeg ook aandacht in Schotland en Ierland. Op zich is dat geen verrassing, want net die gebieden vragen zich af hoe de brexitknoop te ontwarren. Skoutaris bekijkt de vraag hoe men een oplossing kan bedenken die alle bewoners pleziert. Er is immers de vaststelling dat de Welsh en Engelsen voor een brexit stemden en de andere volkeren in het Verenigd Koninkrijk overwegend niet. Je kunt dit oplossen door referenda uit te schrijven in Noord-Ierland en Schotland met de vraag of ze nog langer lid willen blijven van het VK. Maar Schotland heeft zich daar al eens over uitgesproken en in Noord-Ierland is het spelen met vuurwerk. Een hereniging met Ierland is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Een Britse confederatie

De professor kijkt ook naar een andere optie. Het VK moet zich dan ombouwen naar een confederatie van naties, waardoor Engeland en Wales zich kunnen onttrekken aan de EU in tegenstelling tot Schotland en Noord-Ierland. Deze twee gebieden blijven dan eenvoudig lid. Dat betekent wel ernstig constitutioneel werk voor het Westminster om dit mogelijk te maken. ‘Het VK wordt dan een confederatie, maar volgens het internationaal recht blijft het wel één staat’, verklaart Skoutaris. ‘De unie van het VK wordt ermee gered.’

De geleerde spreekt van een ‘omgekeerd Groenland’ – scenario. Hij wijst op de Deense Faeröer Eilanden die in een confederatie leven met Denemarken. De eilandengroep behoort echter niet tot de EU, maar onderzoekt de mogelijkheid om lid te worden van de EFTA.

‘Ik ben een overtuigde unionist!’

Echter. Op dit ogenblik lijkt de zittende regering niet geïnteresseerd in deze optie. De coalitie van The Conservative and Unionist Party en de Democratic Unionist Party (DUP) ziet het VK als een één en ondeelbaar land. Wellicht staat de paper van Nikos Skoutaris niet op het menu van Brexitminister David Davis of premier Theresa May.

Arlene Foster, de voorzitter van de DUP, verklaarde recent fors aan haar partijcongres: ‘Noord-Ierland is Brits en zal dat blijven!’. En nog belangrijker, de partij wil niet dat de Noord-Ieren anders behandeld worden dan de andere Britse naties: ‘we aanvaarden de voorstellen niet dat Noord-Ierland de EU-wetgeving blijft behouden’.

Tussen politieke theorie en politieke werkelijkheid gaapt vaak een enorme kloof.