Brussels Airlines gered: een noodlanding, maar geen duurzame doorstart

Na bijna vier maanden is er een akkoord dat Brussels Airlines moet redden. Tijd om een evaluatie te maken. En het begint al slecht, want wat er exact in de deal tussen Lufthansa en de regering staat en vooral niet staat, is niet publiek. Het contract is confidentieel. Zelfs het parlement krijgt dit niet te zien. Van een democratisch deficit gesproken: je zou verwachten dat het parlement minstens inzage krijgt in de deal. Het gaat immers over 290 miljoen euro belastinggeld. Niet dus. De parlementsleden moesten het stellen met een toelichting van minister Alexander Decroo.

Jobs veiligstellen

De hamvraag is of we de 290 miljoen euro niet beter in andere sectoren (bv. gezondheidszorg) kunnen inzetten. Het doorslaggevende argument waarom de regering toch overstag ging en 290 miljoen leende aan BA / Lufthansa zijn de jobs die ermee gepaard gaan. We kunnen maar hopen dat deze financiering het reeds lang noodlijdende bedrijf op een blijvende manier helpt voort te bestaan en de jobs in de sector ook op de langere termijn veilig stelt. Maar zeker is dat helemaal niet. De vrees is reëel dat een tweede coronagolf het financiële gat in de luchtvaartsector alleen nog groter zal maken en dat de uitgekeerde lening een druppel op een hete plaat zal zijn. De vraag is dan of we die 290 miljoen ooit zullen terugzien.

Moet uitsluitend de overheid over de brug komen om BA te redden? Of moeten andere stakeholders mee het risico dragen? In Nederland heeft de Tweede Kamer de regering opgedragen om leasemaatschappijen te laten meebetalen aan de redding van KLM. Juist om te vermijden dat de belastingbetaler alle kosten draagt. Uit onderzoeksjournalistiek in Nederland blijkt immers dat een deel van het noodkrediet voor Air France / KLM richting de leasemaatschappijen stroomt. Ook Brussels Airlines least gans haar vloot.

In België kwam zelfs de vraag niet aan bod of uitsluitend de overheid de ‘nationale’ luchtvaartmaatschappij moet redden. Alhoewel hier ook het leasebedrijf er baat bij heeft dat BA gered wordt.

Klimaatneutraliteit

Er zou in het akkoord staan dat ‘Brussels Airlines naar klimaatneutraliteit moet streven’. Decroo zegt dat Brussels Airlines zal investeren in nieuwe, minder vervuilende en minder lawaaierige vliegtuigen. Maar het akkoord verwijst nergens naar concrete milieumaatregelen. Er staat ook niets in over het klimaatakkoord van Parijs (klimaatneutraliteit tegen 2050), over de vermindering van CO2-emissies, over fiscale maatregelen of over de afschaffing van korte afstandsvluchten.

Een aantal van deze punten komen juist wel aan bod in de afspraken die Lufthansa met Oostenrijk maakte om Austrian Airlines te redden. Een vliegticket mag nooit minder dan 40 euro kosten. Er moet 50% CO2-reductie zijn tegen 2030 (ijkpunt is 2018). Er komt een verbod op korte-afstandsvluchten. Niets van dit alles in dit reddingspakket van Brussels Airlines.

Groeimodel

In het Vlaams parlement heeft de meerderheid daarenboven, vooral onder impuls van N-VA-er Lorin Parys gepleit voor een groeimodel voor de luchthaven van Zaventem. De meerderheid focust bijna uitsluitend op de jobs die de luchtvaart zal creëren. De luchthaven van Zaventem moet kunnen groeien (lees uitbreiden) om te overleven.

Punten als duurzaamheid, klimaatinspanningen en leefbaarheid voor de omwonenden werden door de meerderheid onder de mat geschoven en beschouwd als belemmeringen voor de verdere ontwikkeling van de luchthaven. Natuurlijk is duurzame en kwaliteitsvolle tewerkstelling belangrijk, maar ook de leefbaarheid van de omwonenden moet dat zijn. En dat is nu niet het geval.

Gemiste kans

Het heeft er alle schijn van dat onze regering met deze deal dé kans gemist heeft om de luchtvaartsector duurzamer te maken. Onze beleidsmakers blijven het milieu, het klimaat en onze gezondheid onverantwoord belasten. Ze slagen er niet in om een langetermijnvisie uit te tekenen die zowel de luchtvaartsector zelf als de belastingbetaler meer perspectief biedt op duurzame ontwikkeling dan de blanco cheque die Brussels Airlines krijgt om nu op korte termijn te kunnen overleven.