Catalaans minister-president voor Spaans gerecht

De liberale minister-president Artur Mas (CDC) moest zich donderdag verantwoorden voor het Spaanse gerecht voor de organisatie van de volksraadpleging van 9 november 2014 over Catalaanse onafhankelijkheid. Dat het Spaanse gerecht dit uitgerekend doet op dezelfde dag dat zijn voorganger 75 jaar terug gefusilleerd werd door franquistisch Spanje, doet vragen rijzen. 

Drie beschuldigden

Eerder deze week moesten ook de christendemocratische Joana Ortega (UDC) en Irene Rigau (CDC) zich verantwoorden voor dezelfde rechtbank. De aanklacht luidt: burgerlijke ongehoorzaamheid, misbruik van de openbare functie en misbruik van publieke fondsen. Ze werden naar het gerecht begeleid door een heuse delegatie van het Catalaanse parlement en een menigte die hen een hart onder de riem wou steken. Het was een voorproefje voor de verschijning van Artur Mas gisteren. Hij werd, naast de menigte, begeleid door een delegatie van maar dan 400 Catalaanse burgemeesters en de  zopas verkozen independentistische parlementsleden. Met egards werd hij naar binnen geleid door de Catalaanse politie. Surrealistische taferelen die in de internationale pers als een politiek proces overkwamen. 

Gebrek aan onafhankelijk gerecht

Het gerecht in Spanje heeft een kwalijke reputatie wat betreft onafhankelijkheid van politieke bemoeienissen, een erfenis van de Franco-dictatuur. Het Wereld Economisch Forum plaatst het op nr. 72 (op een totaal van 148), waarmee Spanje het bv. slechter doet dan Pakistan en China. Toen de Spaanse regering klacht neerlegde tegen het vrijwillige ‘participatief proces’, de afgewaterde versie van de volksraadpleging die door het Grondwettelijk Hof verboden werd, dat moest dienen als alternatief voor het referendum verboden door Madrid, zag de Catalaanse openbare aanklager niets illegaals in het handelen van de drie Catalaanse regeringsleden. Waarna de Spaanse regering dan maar naar de centrale openbare aanklager in Madrid trok. Toen die er óók geen graten in zag, nam hij kort daarna ontslag, waarna zijn opvolger aangeduid werd door… de Spaanse regering. Deze ging wel over tot de actie. 

Politiek proces

Dat dit proces er überhaupt is gekomen, toont het falen aan van de Spaanse democratische rechtstaat. De Partido Popular weigert deze politieke kwestie op de politieke tribune uit te vechten en kiest ervoor politieke kwesties nodeloos te juridiseren. Dat het Spaanse gerecht, een van de meest gecentraliseerde instellingen van de Spaanse staat, ervoor koos Mas op de koop toe te laten verschijnen exact op de 75e verjaardag van de executie van zijn voorganger Lluís Companys, is onbegrijpelijk. ‘Adding insult to injury’, want het schertsproces van Companys werdtot op vandaag nooit geannuleerd. 

Burgerlijk en politiek protest

Artur Mas werd zoals verwacht onthaald door een grote menigte steunbetogers. Naast ongeveer de helft van de Catalaanse burgemeesters en de parlementariërs die hem hun steun kwamen betogen. Het Spaanse gerecht reageerde verontwaardigd met een persmededeling waarin het de ‘ontoelaatbare druk’ tegen het gerecht aan de kaak stelt. Nochtans kwamen dergelijke taferelen al voor toen zowel leden van de Partido Popular (PP) als de Spaanse sociaaldemocraten (PSOE) voor het gerecht moesten verschijnen in andere zaken. Het gerecht wil nu dergelijke concentraties met ‘legale middelen laten verhinderen’, wat sinds de ‘Mondpropwet‘ van de Partido Popular ook mogelijk is. 

Wat duidelijk wordt, is dat Spanje en Catalonië in een sfeer van constante spanning leven, een rechtstreeks gevolg van het autoritaire regeren van de Partido Popular, dat met 44% van de stemmen een absolute meerderheid heeft in het Spaanse parlement, en regeerde alsof het met niemand rekening moest houden. Interne kritiek lekte ook deze week uit: een kopstuk trad af en beklaagde zich erover dat de regering niets deed om de democratie en de rechtstaat te behoeden en te bevorderen. Minister van Economie Montoro liet zich zelfs even ontvallen dat collega’s uit zijn partij zich schamen over de gevoerde politiek van de PP. Met de algemene Spaanse verkiezingen op 20 december en het Catalaanse hete hangijzer, wordt het nog een bewogen eindejaar in Spanje. 

Foto: (c) Vilaweb.cat