Catalaans oud-president Artur Mas veroordeeld voor volksraadpleging

Na het ophefmakende proces tegen Catalaans oud-minister-president Artur Mas en twee van zijn ministers, werd gisteren het vonnis uitgesproken door het Hooggerechtshof. De drie werden veroordeeld, zoals ze zelf verwachtten, voor het organiseren van de officieuze volksraadpleging over Catalaanse onafhankelijkheid in november 2014. De rechters oordeelden dat ze niet gehoorzaamden aan het Grondwettelijk Hof, dat hen oplegde de volksraadpleging niet door te laten gaan wegens ongrondwettelijk.

Veroordeling

De beschuldiging was meervoudig: burgerlijke ongehoorzaamheid, het verstoren van de gerechtsgang en misbruik van publieke fondsen. Alleen het eerste werd volgens de rechtbank aangetoond. Artus Mas werd als de hoofdverantwoordelijke aangewezen voor het organiseren van de volksraadpleging en kreeg daarvoor de maximumstraf opgelegd: twee jaar uitsluiting van het uitoefenen van een publiek ambt. Hij kreeg daarnaast een geldboete opgelegd van €36.500. Zijn twee toenmalige collega-ministers kregen soortgelijke straffen opgelegd. In een verklaring lieten ze verstaan dat ze beroep zouden aantekenen. Door de Spaanse kieswetgeving is de uitsluiting echter al effectief. Voor oud-minister van Onderwijs Irene Rigau houdt dat mogelijk in dat ze ontzet kan worden uit haar huidig parlementair ambt. Gezien het gaat om recente wetgeving waarvan de precieze toepassing in twijfel wordt getrokken, zou het Catalaanse parlement zelf in eerste instantie moeten beslissen wat het met Rigau aanvangt. Ook dat kan dan weer een gerechtelijk staartje krijgen.

In een strijdvaardige verklaring laakten de drie Catalaanse politici de “democratische retrocessie die in Spanje aan de gang is.” Ze gaven aan weinig vertrouwen te hebben in het Spaanse gerecht en zijn ervan overtuigd dat ze veroordeeld werden voor hun politieke overtuigingen. Samen zien ze in de veroordeling een aanval op de democratie en een veroordeling van de meer dan 2,3 miljoen deelnemers aan de volksraadpleging. Gezien ze geen vertrouwen hebben in het Spaanse gerecht, zullen ze doorgaan tot het Europees Hof van de Rechten van de Mens in Straatsburg. In hun verklaring werden ze bijgestaan door huidig Catalaans minister-president Carles Puigdemont, die zijn volledige steun uitsprak aan de veroordeelden en meedeelde dat “democratie zou zegevieren.” Puigdemont en zijn regering zitten op een nieuwe ramkoers met Madrid gezien ze in het najaar een referendum, dit keer wel bindend, willen organiseren over Catalaanse onafhankelijkheid. De Spaanse regering is hier echter radicaal tegen gekant.

Verdere vervolgingen

Niet alleen Artur Mas, Joana Ortega en Irene Rigau werden vervolgd voor de feiten. Ook Francesc Homs, toenmalig rechterhand van Artur Mas en huidig fractieleider van de Catalaanse liberalen in de Spaanse Kamer van Volksvertegenwoordigers, wordt voor de organisatie van de volksraadpleging vervolgd. Als Spaans parlementslid moet hij voor een hogere rechtbank antwoorden. De uitspraak in zijn zaak wordt begin volgende maand verwacht.

Daarnaast moest Carme Forcadell, voorzitster van het Catalaanse parlement, al verschijnen voor het gerecht wegens het toelaten van een parlementair debat over onafhankelijkheid. Het Grondwettelijk Hof had dat verboden, maar Forcadell weigerde zich daarbij neer te leggen. Daarvoor kan ze nu worden vervolgd voor belediging aan het hof en schuldig verzuim. Niet alleen Forcadell ligt onder gerechtelijk vuur: zij en haar independentistische collega’s van het parlementair bureau kregen al tweemaal een waarschuwing om niet door te gaan met debatten en stemmingen over het Catalaanse onafhankelijkheidsproces. Allen lopen ze het risico vervolgd te worden of ontzet te worden uit hun ambt. Sinds september 2016 heeft het Grondwettelijk Hof die macht gekregen door een succesvol wetsvoorstel van de regering van Mariano Rajoy (Partido Popular). De leden van het Grondwettelijk Hof worden door het Spaanse parlement benoemd, een reden waarom de Catalanen dan ook de onafhankelijkheid van dit hof betwisten.

Foto: Artur Mas (4e van rechts), Joana Ortega (3e van links) en Irene Rigau (3e van rechts) op 6/02/2017, de eerste dag van hun proces. (c) www.assemblea.cat