Catalaanse antikapitalisten beslissen niets te beslissen

Catalonië – en Madrid – hield deze zondag de adem in voor het buitengewoon algemeen congres van de antikapitalistische CUP, pro-onafhankelijkheid maar gekant tegen Catalaans minister-president Artur Mas. De CUP moest er stemmen over een akkoord met de independentisten van het kartel Junts Pel Sí. De berg baarde uiteindelijk een muis. De stemming draaide uit in een onwezenlijk resultaat: een exacte gelijkstand van 1515 stemmen tegen en 1515 voor.

De CUP blijft verdeeld over de figuur van Artur Mas

De CUP moest zondag stemmen of het Junts Pel Sí (Samen voor Ja – een kartel met o.a. CDC en ERC) zou helpen om een regering pro-onafhankelijkheid in het zadel te helpen. Een akkoord werd daarover onderhandeld tussen de twee zijden, een akkoord waarin een duidelijke sociale insteek aanwezig was met toegevingen voor de CUP. Daarnaast bleef de vraag of de liberaal Artur Mas moet herhalen als minister-president van Catalonië. Voor Junts Pel Sí (JpS) staat dat buiten kijf, maar vooral aan linkerzijde loopt men niet warm van zijn figuur. De CUP had tijdens de campagne al gezegd niet voor Mas te zullen stemmen. De stemming was dan ook tweeledig: beslissen over het akkoord en over het lot van Mas.
Tijdens de drieledige stemming, waarbij vier vragen finaal herleid werd tot één, willen de militanten van de CUP wel een akkoord met JpS, maar blijft de figuur van Mas tot verdeeldheid zorgen. Tijdens de stemrondes werd al duidelijk dat Mas onaanvaardbaar blijft voor vele militanten, om te eindigen in een gelijkstand die de CUP nu verdeeld achterlaat.

Voorbode voor instabiele legislatuur

Junts pel Sí bood de CUP toegevingen op sociaaleconomisch gebied, maar weigerde Mas opzij te schuiven. Om de CUP te paaien werd een sterk vicepresidentschap voorgesteld, met drie viceminister-presidenten met stevige portefeuilles. Mas zou wel nog het officiële minister-presidentschap behouden en zou zich aan een vertrouwensstemming moet onderwerpen in augustus 2016. De kansen voor Artur Mas om verder te gaan als minister-president lijken nu wel erg geslonken. Junts Pel Sí zei al geen nieuw aanbod te zullen doen aan de CUP, die op 2 januari zijn politieke leiding en parlementaire groep laat verzamelen om te beslissen over verdere stappen na het geflopte congres.
Indien er al een akkoord in extremis komt, zal de parlementaire basis voor een Catalaanse regering met aan het hoofd Artur Mas zwak zijn. Indien de CUP op 2 januari uiteindelijk niet over de brug komt, rest Artur Mas niets anders een stap opzij zetten of nieuwe verkiezingen te laten gebeuren, die op 9 januari automatisch uitgeschreven worden door het verstrijken van de wettelijke termijn voor het inzweren van een minister-president.

Game over voor Catalaanse liberalen en Mas

Met de teleurstellende resultaten van de Catalaanse liberalen in de Spaanse algemene verkiezingen, nu net achter de rug, lijkt de beste keuze van de liberalen het voorstellen van huidig viceminister-president Neus Munté, een gematigd sociaal-liberaal. Indien de liberale nationalisten nieuwe verkiezingen aandurven, zien ze niet alleen een nederlaag tegemoet ten gunste van de links-republikeinen van ERC, ook bestaat het risico dat een deel van de voorstanders voor onafhankelijkheid naar een lijst gesteund door Podemos overlopen. Podemos hield voor de Spaanse verkiezingen een onduidelijk discours over een referendum over onafhankelijkheid voor Catalonië, maar nam het uit electorale motieven toch op in zijn programma. Wat geloond heeft: de door hen gesteunde lijst werd eerste in Catalonië, wat hen bijna een vijfde van hun zetels opleverde. Een tactiek die evenzeer loonde in andere regio’s zoals Baskenland (hoofdzakelijk ten koste van de linkse nationalisten).

Podemos ziet nieuwe Catalaanse verkiezingen graag komen

Met die resultaten in handen, sprak Pablo Iglesias zich nu herhaaldelijk uit voor een referendum in Catalonië. Dat doet hij uit electorale redenen: enerzijds is de kans dat een Spaanse regering met Podemos gevormd zal worden klein en anderzijds zijn alle andere grote Spaanse partijen tegen een referendum. Met een blokkeringsmeerderheid van de Spaans-nationalistische en conservatieve Partido Popular in de Senaat, die zich buigt over territoriale zaken, is een referendum al helemaal uitgesloten. Op deze manier verzekert Iglesias een electoraal positief imago voor Podemos met een voorstel waarvan hij weet dat het geen enkele kans maakt en versterkt hij het imago van Podemos als alternatief voor de PSOE, dat sterk gekant is tegen een referendum. Mochten er dus nieuwe Catalaanse verkiezingen komen in maart, is winst verzekerd voor Podemos en co., die met de Catalaanse verkiezingen een slecht resultaat behaalden.

Het nieuwe jaar brengt duidelijkheid

Voor de Catalaanse liberalen is het nu buigen of barsten. De nieuwe generaties liberalen hebben niet de tijd om een nieuwe ‘volkspartij’ te stichten, gericht naar het politieke centrum, en zo het besmeurde imago achter zich te laten. Alles wijst op een afstraffing bij nieuwe verkiezingen. CDC verliest dus in elk scenario: of het moet Mas opgeven of het kijkt tegen nieuwe verkiezingen aan die het gegarandeerd zal verliezen. Het nieuwe jaar zal uitwijzen wat de uitkomst wordt van deze onwezenlijke thriller.

Foto: congres van de CUP gisteren. (c) Vilaweb.cat.