Catalaanse politici worden vervolgd voor volksraadpleging

Gisteren moest de oud-woordvoerder van de Catalaanse regering, Francesc Homs, verschijnen voor het Spaanse Hooggerechtshof in Madrid. Hij werd er vergezeld door oud-president Artur Mas – eveneens in beschuldiging geplaatst – en andere kopstukken van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging. Allen maken ze gewag van een politiek proces waar de hand van de conservatieve regering in zit. Die bewering is niet loos na de lekken van de laatste maanden die de Spaanse minister van Binnenlandse Zaken nauw betrekken in een smeercampagne tegen minstens een van zijn politieke rivalen uit Barcelona.

Op het matje voor de volksraadpleging over onafhankelijkheid

Nadat de Catalanen een dubbel neen kregen van Madrid voor het organiseren van een referendum of volksraadpleging over onafhankelijkheid, zwakte de Catalaanse regering het initiatief af tot een ‘participatief proces’, dat plaats vond op 9 november 2014. Daarbij ging men op zoek naar allerlei legale spitsvondigheden. De Spaanse regering liet het daar niet bij en schakelde de procureur-generaal in. Toen die geen probleem zag in het ‘participatief proces’ moest hij onder druk van de conservatieve regering van Mariano Rajoy aftreden. Diezelfde regering benoemde een nieuwe procureur-generaal die plotseling wel bezwaar zag in het handelen van de Catalaanse regering.

Artur Mas, Francesc Homs en Irene Rigau, de drie beschuldigde regeringsleden, worden nu vervolgd nadat hun beroep tegen inbeschuldigingstelling werd verworpen. Francesc Homs, toen de rechterhand van Artur Mas, was de eerste die gisteren moest verschijnen voor het Spaanse gerecht. Hij liet in verklaringen al verstaan dat hij geen goed oog heeft in een proces dat hij als politieke vervolging ziet. Zo zag hij in de vragen van het Hof vooringenomenheid en wil hij zijn verdediging al voorbereiden op een procesgang tot aan het Europees Hof van de Rechten van de Mens in Straatsburg. Zijn woorden werden onmiddellijk op de korrel genomen door de Spaanse minister van Justitie Rafael Catalá, die de verdediging van de onafhankelijkheid van het gerecht op zich nam.

Scheiding der machten problematisch in Spanje

Dat het gebrek aan een onafhankelijk gerecht in Spanje wordt aangeklaagd, is niet nieuw. Zo positioneert het Wereld Economisch Forum het Spaanse gerecht op nr. 72 op een totaal van 148 landen wat betreft vertrouwen in een onafhankelijk gerecht. Spanje staat zo op dezelfde hoogte als Zambia, Italië, Litouwen, Iran en Indonesië.

Gisteren verscheen ook het zoveelste lek in de Fernandez-gate. Jorge Fernández Díaz, minister van Binnenlandse Zaken, krijgt te kampen met het zoveelste opeenvolgende lek over zijn netwerk binnen politie en gerecht dat bezwarende informatie moest zoeken over pro-onafhankelijkheidspolitici in Catalonië. Zo had hij hier o.a. een geheime politieafdeling voor opgezet. Gisteren werd ook bekend dat hij 1,5 miljoen euro belastinggeld aanwendde voor de aankoop van valse informatie over een onbestaande Zwitserse bankrekening van Xavier Trias. Oud-burgemeester Trias was voor de partij van Artur Mas opnieuw kandidaat in de gemeenteraadsverkiezingen van 2015. Door middel van lekken via de bevriende krant El Mundo werd Trias zo in een kwaad daglicht gezet. Hij verloor nadien nipt de verkiezingen van Ada Colau, waarvan de positie over onafhankelijkheid onduidelijk is.

Ondanks deze smeercampagnes en duidelijk machtsmisbruik blijven Fernandez-Díaz en andere betrokken op post en buiten schot van het gerecht. Zowel Homs en Trias klagen dit politiek “hooliganisme” aan. Xavier Trias, het rechtstreekse slachtoffer van deze zaak, legde reeds klacht neer bij het gerecht.

Wat met Catalaans parlementsvoorzitster?

Ook Carme Forcadell, oud-voorzitster van de grootste onafhankelijkheidsbeweging en huidig parlementsvoorzitster, ligt onder Spaans vuur. Zij en leden van het bureau van het Catalaans parlement werden door de Spaanse regering voor het Grondwettelijk Hof gebracht en worden verweten dit Hof genegeerd te hebben door het besluit van een parlementaire commissie over het onafhankelijkheidsproces toch voor het parlement en tot stemming te brengen, wat volgens de Spaanse regering tegen de orders ingaat van het Grondwettelijk Hof. Hier wordt de komende tijd een uitspraak in verwacht. Het is de zoveelste klacht van de centrale regering tegen Catalaanse politici. Het duidt dan ook de sfeer van confrontatie aan tussen Barcelona en Madrid.

Cruciale vertrouwensstemming voor Catalaanse regering

Nadat de radicaal-linkse CUP, ook pro-onafhankelijkheid, de Catalaanse begroting voor 2016 wegstemde, volgde er een crisis tussen de centrumcoalitie Junts Pel Sí (Samen voor Ja) van president Carles Puigdemont en de CUP zelf. Puigdemont vond dat hij het nodige vertrouwen van het parlement niet meer had en wou daarom een vertrouwensstemming houden gekoppeld aan de begroting voor 2017. Deze stemming staat gepland voor 28 september. Het resultaat daarvan is onzeker, gezien de CUP een labiele factor blijft. Mocht de CUP finaal weigeren Puigdemont te steunen, dan is het regeringspact gebroken en is de kans groot dat Catalonië opnieuw naar verkiezingen trekt. Dit op een moment dat ook Spanje zo goed als zeker opnieuw naar verkiezingen trekt in december, dit voor de derde maal in een jaar en zonder uitzicht op beterschap. De nationale regeringsvorming is er zo goed als geblokkeerd. Spanje blijft dus in politiek woelige wateren verkeren.

Foto: (c) Vilaweb

Dit artikel kadert in het project ‘Soevereiniteitsbewegingen in Europa’ dat tot stand komt met de steun van de Vlaamse overheid.