Catalaanse referendumbegroting goedgekeurd

Het was gisteren (22 maart 2017) opnieuw een bewogen dag in de Catalaanse politiek. Voor het eerst slaagt de pro-onafhankelijkheidscoalitie van Junts pel Sí (Samen voor Ja) erin een begroting goedgekeurd te krijgen. Tezelfdertijd werd Francesc Homs, de rechterhand van Artur Mas tijdens de officieuze volksraadpleging over Catalaanse onafhankelijkheid in 2014, veroordeeld door het Spaans Hooggerechtshof voor zijn rol in die volksraadpleging, én legde oud-buitenlandminister Margallo verklaringen af over ‘geheime akkoorden’ tegen Catalonië.

Vierde veroordeelde voor volksraadpleging

Francesc Homs volgt zo ex-minister-president Artur Mas en twee van zijn oud-ministers op in het lijstje van veroordeelden. Francesc Homs moest verschijnen voor een andere, hogere rechtbank dan de andere drie gezien hij momenteel lid is van het Spaans parlement, dat besliste zijn parlementaire onschendbaarheid op te heffen voor deze zaak.

Francesc Homs is veroordeeld tot 13 maanden uitsluiting van het uitoefenen van een openbaar ambt en een geldboete van € 30.000 voor burgerlijke ongehoorzaamheid in verzwarende omstandigheden. Het Spaanse hooggerechtshof acht bewezen dat Homs niet gehoorzaamde aan de bepalingen van het Grondwettelijk Hof, dat oordeelde dat de volksraadpleging over Catalaanse onafhankelijkheid niet kon doorgaan. De Catalaanse regering liet het toch doorgaan onder het mom van een ‘participatief proces’ georganiseerd door vrijwilligers. Ruim 2,3 van de 5,5 miljoen stemgerechtigde Catalanen kwam ondanks het verbod toch opdagen om te stemmen en stemde met ruime meerderheid (81%) voor onafhankelijkheid.

Puigdemont’s eerste begroting

Minister-president Carles Puigdemont boekte gisteren een belangrijke overwinning: voor het eerst werd een nieuwe begroting goedgekeurd. Sinds 2014 was dit er niet meer van gekomen door de politieke instabiliteit en de hertekening van het Catalaanse politieke landschap rond de onafhankelijkheidskwestie. Toen tijdens de verkiezingen van september Junts pel Sí won, kwam het echter twee zetels te kort voor een meerderheid. Daarom heeft het de steun nodig van de radicaallinkse CUP (Candidatura d’Unitat Popular), die ook voor Catalaanse onafhankelijkheid zijn, maar sociaaleconomisch diametraal tegenover de Catalaanse liberalen van Artur Mas en Carles Puigdemont staan (deel van de coalitie Junts pel Sí). In ruil voor de steun van de CUP gaf Artur Mas het minister-presidentschap op ten voordele van Puigdemont.

De CUP is echter een bonte verzameling van verschillende fracties en dus een onvoorspelbare factor. Zo besliste het, tegen het akkoord in, niet vóór de begroting van 2016 te stemmen. Puigdemont maakte duidelijk dat dit niet voor herhaling vatbaar zou zijn en kondigde zijn ontslag aan mocht de begroting van 2017 opnieuw niet goedgekeurd worden. Voor de CUP waren meer sociale maatregelen en een concrete datum en budget voor een onafhankelijkheidsreferendum conditio sine qua non. Na aanslepende onderhandelingen werd de begroting voor 2017 gisteren eindelijk aanvaard, met één extra stem uit onverwachte hoek: een parlementslid van ‘Catalunya sí que es pot’ (‘Catalonië ja het kan’, de coalitie van groenen, oud-communisten en Podemos) negeerde de stemdiscipline en stemde vóór.

De goedkeuring van de begroting is van uiterst belang voor de onafhankelijkheidsplannen van de Catalaanse parlementaire meerderheid pro-onafhankelijkheid. Het stappenplan naar onafhankelijkheid stelt dat in het najaar een bindend referendum moet gehouden worden over onafhankelijkheid. Hoewel dit opnieuw zal stuiten met de Spaanse regering en het Grondwettelijk Hof, heeft minister-president Puigdemont duidelijk gemaakt dat dit referendum er nillens willens zal komen, los van de Spaanse legaliteit indien nodig. Indien dit referendum wegens omstandigheden niet kan plaatsvinden, bepaalt het stappenplan naar onafhankelijkheid dat de afscheiding van Spanje dan onmiddellijk wordt ingezet. De Catalaanse zomer belooft warm te worden.

‘Geheime akkoorden tegen Catalonië’

Een klein nieuwsfeit dat de grote media ontsnapte maar er niet minder om is, is dat Spaans oud-buitenlandminister José Manuel García-Margallo nogal loslippig was in een tv-debat. Hij gaf er toe dat de Spaanse staat het hele diplomatieke arsenaal uit de kast moest en moet halen om Catalonië internationaal tegen te gaan. Hij liet zich ontvallen dat “niemand weet hoeveel gunsten we aan een hele groep mensen moeten voor de verklaringen die ze deden.” Zowel Obama, David Cameron als Merkel en andere internationale politieke leiders legden verklaringen af over het belang van de eenheid van Spanje enz. Margallo geeft nu toe dat dit niet alleen “enorm veel energie heeft gekost” maar dat voor deze gunsten tegen Catalonië iets terug zal verwacht worden. Volgens Margallo heeft Catalonië door deze geheime akkoorden de slag om de gunst van de buitenlandse politiek verloren.

De vraag die gesteld kan worden: werd dergelijke druk ook uitgevoerd in België door de Spaanse regering?

Foto (c) archief www.assemblea.cat