Christian Lindner, straks dé verrassing in Duitse verkiezingen?

Hij is nu al dé verrassing in politiek Duitsland. De voorbije paar jaar slaagde hij erin de teloorgegane Freie Democratische Partei (FDP) terug op de kaart te zetten. In de Duitse pers kun je niet meer naast hem kijken. Elders in Europa is de blik vooral gericht op Bondskanselier Angela Merkel (CDU/CSU) of op de rechts-populistische AfD. Maar – zoals Wilfried Martens al wist – élke verkiezing heeft haar verrassing. En dat zou nu wel de kopman van de ‘Freie Demokraten’ kunnen zijn, zoals hij zijn partij nu in de markt zet. Hij loopt zozeer in de kijker dat de oude degelijke burgerlijke partij weleens een éénmanspartij wordt genoemd.

Ondernemersvriendelijk

Het wordt trouwens een uitdaging straks in de Bundestag, om het nieuwe imago dat hij zijn partij heeft aangemeten consequent vol te houden. En al zeker als de FDP de Union van Merkel aan een meerderheid zou helpen – als niet ook de Groenen daarvoor nodig zijn. Door de FDP loopt immers een kloof tussen de ‘oude’ partij en de ‘nieuwe’ van Lindner. De ‘oude’ is de partij van de sigarenrokende en zeilbootbezittende ondernemende klasse. De ‘nieuwe’ spreekt vooral hippe jongeren aan, de internetgeneratie die risico’s wil nemen. Lindner wil zijn partij immers omturnen van een ‘ondernemerspartij’ naar een ‘partij voor ondernemende mensen’.

Het heeft er de voorbije paar jaar voor gezorgd dat hij een veelgevraagde spreker is op society events en bij werknemersverenigingen. Zijn boodschap slaat er aan: kritiek op het fiscale en vluchtelingenbeleid van de Grote Coalitie van Union en sociaaldemocratische SPD, en een consequent pleidooi voor minder belastingen. Leidende ondernemers lieten zich zelfs door hem overhalen een lidmaatschapskaart aan te schaffen, wat dan weer iets zegt over zijn ruime appeal.

Partijprogramma

148 pagina’s telt het verkiezingsprogramma van de ‘Freie Demokraten’. Dat is gebaseerd op een sterke staat – beter onderwijs, meer politie en een terugkeer naar het ondernemersdiscours. Het sociaal-liberale gewaad werd afgeworpen, al spreekt Lindner wel van een ‘mitfühlend Liberalismus’, soberheidspolitiek, geen cadeaus meer voor Griekenland en een strenger vluchtelingenbeleid.

Vooral op dat laatste punt kan hij inhoudelijk het verschil maken met Merkel. Burgerlijke kiezers van ‘Mutti’, voor wie de AfD een stap te ver is, zouden zich door Lindners FDP kunnen laten overhalen. Hij wil immers gezinsvereniging stopzetten, de inkomcijfers van migranten verlagen en terugkeren naar de realiteit. ‘Merkel heeft chaos gecreëerd,’ riep en roept hij, en met succes. Want tegelijk waakt hij er streng over niet te dicht naar de AfD op te schuiven. Hij zet zijn grote retorische talent graag in om het verschil te maken en de AfD als ‘völkisch’ in een cordon op te sluiten. Dat ook Merkel al aangaf nooit een coalitie te willen vormen met de AfD, verhoogt dan ook Lindners kansen er straks wel bij te zijn in Berlijn.

‘Een goede verkoper’

De Frankfurter Allgemeine noemde Linder een ‘goede verkoper’. Het conservatieve weekblad Junge Freiheit percipieert hem als als een ‘parfum-model’, daarmee cynisch verwijzend naar zijn erg persoonlijke verkiezingscampagne. Hippe maatpakken, géén das, een opengeknoopt wit hemd of T-shirt, een baard van vijf dagen, snelle Porsches en veel i-attributen, omgeven met knalgeel en hard fuchsia. Naast Lindner kun je niet kijken. Hoe dat te rijmen valt met een staatsman die straks allicht coalitiegesprekken moet voeren, is maar de vraag.

Ook al omdat hij zijn partij als een ‘princiepspartij’ in de markt zet. Wat totnogtoe werkte. In drie recente opeenvolgende regionale verkiezingen zette hij de Freie Demokraten opnieuw op de kaart (Nordrhein-Westfalen +4%; Saarland +2,1%; Schleswig-Holstein +3,3%). En nu is er dus de realistische hoop om zijn partij terug in de Bondsdag te krijgen – in 2013 werd ze eruit geknikkerd, onder andere door het opkomen van de dissidente AfD, die toen nog een EU-kritische donkerblauwe partij was. En als FDP de derde partij wordt, of de eerste ‘democratische’ na de extreme Die Linke of rechts-populistische AfD, zit hij meteen op de eerste rij om met Merkel een regering te vormen.

Wonderkind

Lindner lijkt een politiek wonderkind dat in de wieg werd gelegd om een politieke blitzcarrière uit te bouwen. Op zijn negentiende werd hij secretaris-generaal van de FDP in de deelstaat Nordrhein-Westfalen. Op zijn dertigste bekleedde hij dezelfde functie op bondsniveau. Hij was nog niet afgestudeerd als politicoloog of hij was al op zijn eenentwintigste lid van de Landestag.

Tijdens zijn studies reed hij rond in een Porsche 911. Hij had toen ook zijn eigen internet-startup, al liep dat niet goed af. Sindsdien pleit hij overal voor ondernemerschap maar ook voor een ’tweede kans’, een kapitalistisch verhaal naar Amerikaans model dat evident aanslaat bij ondernemende globalistische jongeren.

Verrassing

‘Deutschlands Möglichkeiten sind nicht unbegrenzt’, stelt Lindner, daarmee verwijzend naar Merkels ‘Wir schaffen das’. Tegelijk zegt hij dat de mogelijkheden van de Duitsers wél onbegrensd zijn. Vraag is of die Duitsers hem daarin zullen volgen, op zondag 24 september.

Veel ‘Deutschlandversteher’ – het woord is van Dirk Rochtus – kijken dus met veel belangstelling uit naar het resultaat van de Freie Demokraten. Zal blijken dat Lindner zijn partij heeft veranderd van een ondernemers- en notarissenpartij tot een hippe liberale club, onmisbaar om straks Duitsland te leiden? Het wordt allicht een veel belangrijkere vraag of de FDP of de AfD de derde partij wordt van het land, want daar zal niemand coalitieafspraken mee maken.