Communautaire strategie en de economische crisis

De communautaire problematiek is in de koelkast gestopt. De koelkast is groot, doorzichtig en sluit slecht, want onderhuids zijn de communautaire spanningen duidelijk voelbaar. Een van de redenen is dat iedere weldenkende Vlaming zich afvraagt wanneer de kast zal geopend worden en hoe de koeltijd de kwaliteit van de probleemproducten zal beïnvloed hebben. Met een slecht sluitende deur valt wel enige geurhinder te verwachten.

Die communautaire koelkast is aangekocht om de N-VA toe te laten deel uit te maken van de federale regering. De politieke strategie komt uit managementboeken: eerst het bedrijf rendabel maken en dan zien we wel hoe we het opsplitsen. Het gevolg is dat er de eerste jaren geen communautaire problemen expliciet op de agenda van de regering komen. Vandaag zijn de verkiezingen van 2019 veraf voor de beleidsvoerders zodat er, daar gaan ze van uit, voldoende tijd overblijft om de bocht te maken naar een nieuwe communautaire verkiezingsstrijd.

Dat de communautaire problemen in ons land nooit echt uit de politieke actualiteit verdwijnen, is voldoende geweten. Maar denken dat dit ertoe leidt dat het beleid van deze problemen geen nadeel ondervindt, is wellicht een illusie.

De N-VA heeft op korte termijn een duidelijke communautaire strategie die bepalend was voor de regeringsdeelname. De strategie van de Franstaligen denken we te kennen: ze wachten af en zien wat er na de verkiezingen gebeurt. We betwijfelen of de strategie zo passief is. Het nadeel van een duidelijke keuze voor ‘eerst de economie saneren en dan een stap verderzetten in de richting van het separatisme’ is dat het de Franstaligen een simpele mogelijkheid biedt om een volgende stap in de staatshervorming af te blokken, namelijk door ervoor te zorgen dat de economie niet verbetert. Kan het echt toeval zijn dat de economische situatie in België ondanks de jaren volgehouden inspanningen niet echt verbetert? Anders geformuleerd: zoals we bezig zijn, kunnen we nog decennia verder saneren en hervormen en steeds aankijken tegen hetzelfde aantal werklozen, een even hoog begrotingstekort, een even lage economische groei enzovoort. Dan kan er nog steeds worden geargumenteerd dat er geen tijd en geld is om de staatshervorming opnieuw aan te pakken.

Natuurlijk hebben de Franstaligen er geen voordeel bij om de economische situatie sterk te laten aftakelen, maar tussen deze doelstelling en streven naar een oplossing is de beleidsruimte bijzonder groot. Het enig mogelijke alternatief, als een snelle communautaire stap vooruit wordt afgewezen, bestaat in het snel implementeren van een drastisch economisch relanceplan. Ieder beleid, staatshervorming of strijd tegen de crisis, vereist een snelle en sterke aanpak.

De kans dat een hard anticrisisbeleid wordt aanvaard op regeringsniveau is natuurlijk onbestaand omdat hiermee de kans op een verdere communautaire stap na 2019 toeneemt. Voorts is er natuurlijk de vrees voor stakingsperikelen: ook de vakbonden zijn tegen een verdere communautaire stap en hierom ook tegen de noodzakelijke hervormingen.

Uiteindelijk beogen de tegenstanders van een volgende stap in de staatshervorming dat, door hun regeringsdeelname, de overwinnaars van 2014 hun graf delven tegen de volgende verkiezingen. Dit zou het proces van de staatshervorming wellicht een decennium in de diepvriezer zetten.

Koelkast en diepvriezer staan nooit ver van elkaar.