Bekwaam om te besturen maar niet om kandidaat te zijn?

Het kan dus, bekwaam zijn om de VS te besturen, maar niet om voor die post te kandideren. Joe Biden trekt zich dan toch terug als kandidaat voor het presidentschap en stelt voor dat Kamala Harris zijn plaats inneemt. Biden wordt daarmee een heel bijzonder persoon, geestelijk wel in staat om president te zijn van de VS en opperbevelhebber van het Amerikaanse leger, maar geestelijk niet in staat om te kandideren voor die posities.

Trumpiaanse leugens?

De officiële verklaring is dat hij inziet dat hij eigenlijk te oud is voor nog eens een termijn. In feite wordt al ruim twee jaar gewezen op symptomen die het moeilijk maken in Biden nog een degelijk functionerend staatshoofd te zien. Als dat gebeurde, deden zijn omgeving en de Democratische Partij dat af als Trumpiaanse leugens.

Onze media volgden gedwee. Een paar dagen voor het debat tussen Biden en Trump, waarin Bidens problemen voor de wereld zichtbaar werden, verschenen ook in onze kranten nog artikels om te stellen dat het verwarde gedrag van de Amerikaanse president op bijvoorbeeld de herdenking van D-Day fake news was. Het ging zogezegd om op misleidende wijze uit hun context gerukte beelden. Pas na het debat, en omdat het optreden van Biden de kansen op het Witte Huis en op de herverkiezing van tal van Democratische afgevaardigden in gevaar brengt, kwam er significante druk om hem te doen afzien van zijn kandidatuur. Die was geïnspireerd door politiek zelfbehoud, geenszins door bezorgdheid om de VS, laat staan het welzijn van de mens Biden.

Respectvol

Die druk werd, gelukkig, op een respectvolle wijze uitgeoefend. Een groot contrast, vergeleken met wat vanwege zowat dezelfde mensen Donald Trump te beurt viel toen die president was. Toen werden tal van psychiaters opgetrommeld om te beweren dat Trump geestelijk niet in staat is om president te zijn. Zonder de patiënt te zien, stelden zij vlotjes uiterst beledigende diagnoses, breed uitgesmeerd in de media. De psychiaters wedijverden met elkaar om de meest kwetsende diagnose te formuleren.

Tegelijk werden in vooraanstaande kranten grondwetsspecialisten opgevoerd die herinnerden aan het 25^ste amendement van de Amerikaanse grondwet, in het bijzonder artikel 4. Dat stelt dat op initiatief van de vicepresident een meerderheid van het kabinet kan besluiten dat de president niet in staat is zijn functie uit te oefenen. Zij brengen de voorzitter van de Senaat en de Speaker of the House, de voorzitter van de Kamer, daarvan dan op de hoogte. De president kan bij diezelfde personen protesteren tegen dat besluit. In dat geval hebben Senaat en Kamer 21 dagen om bij twee derde meerderheid te beslissen of de president wegens onbekwaamheid om te besturen uit zijn functie wordt gezet.

Twee maten, twee gewichten

Er was geen enkele reden om die procedure te initiëren tegen president Trump; er was wel degelijk reden om die pijnlijke stappen te zetten in het geval van president Biden. Het zijn niet louter uitdrukkingen, er zijn in de VS wel degelijk een ‘Washington establishment’ en ‘mainstream media’ die met twee maten en twee gewichten oordelen: maximaal kwetsend voor Trump, menselijk en delicaat voor Biden. Iedereen kan dat zien, net zoals iedereen kan zien dat Bidens problemen ontkend en verhuld werden tot paniek over zijn herverkiesbaarheid de postjes van tal van Democratische afgevaardigden bedreigde.

Aan de talrijke Democratische kiezers die voor Biden als kandidaat stemden, wordt daarmee meteen ook gezegd dat zij zich de moeite van die stem hadden kunnen besparen. In een gepolariseerd land als de VS vinden vooral de onbeslisten, de twijfelaars die nog niet weten voor wie zij gaan stemmen, het verwerpelijk dat met twee maten en twee gewichten wordt geoordeeld over de kandidaten waartussen zij twijfelen.

Kamala

Her en der wordt beweerd dat Kamala Harris een eerder zwak kandidaat is. Doet dat er toe? Kan een meerderheid van de Amerikanen stemmen voor de kandidaat van een partij die de burgers van het land en de eigen kiezers op die manier behandelt? Als een Democratisch kandidaat, wie het uiteindelijk ook wordt, nog een kans maakt, dan zal dat dankzij Donald Trump en J.D. Vance zijn.

Gedragen door het bij wijlen wilde enthousiasme van hun aanhang weerstaan die moeilijk aan de verleiding driest en hyperbolisch te doen om de harde kern van hun basis nog eens extra op te zwepen. In de plaats daarvan zouden zij zich beter gematigd tonen uit respect voor de 5 à 6% twijfelende Amerikanen die uiteindelijk in vier of vijf staten over de verkiezing zullen beslissen. Dat is weliswaar een moeilijke, misschien zelfs onmogelijke opdracht voor dat kleurrijke stel. Nochtans hebben de Amerikanen precies dat nodig, toppolitici die zich gewoon fatsoenlijk gedragen, media die iedereen met dezelfde criteria beoordelen.