Cool as a cucumber

‘Britain at its best’, noemde kroonprins Charles eens het bekende militaire ceremoniële vertoon van zijn land en dat gaan we dit weekend ook te zien krijgen: punctualiteit in een rode tuniek en met een berenmuts op het hoofd. De soldaat die zijn geweer methodisch draait zodat de loop naar de grond gericht is om vervolgens traag zijn hoofd te buigen als blijk van eerbied en rouw: dat wordt het mooiste beeld van komende zaterdag, de dag waarop de Britten prins Philip ten grave dragen in Windsor Castle

Iets te veel van het goede

De voorbije dagen mochten we al heel wat lezen over de overleden prins Philip. De programma’s die de BBC uitzond – op verschillende kanalen – wekten wrevel op bij redelijk wat televisiekijkers in het Verenigd Koninkrijk. Nog nooit ontving de zender zoveel klachten over de programmering als over die van vrijdagavond. Onder meer een populaire tv-soap – Eastenders – moest baan ruimen voor de aangepaste programmatie. Men vond het iets te veel van het goede.

Ik bekeek de documentaire op BBC World, omdat het vakantiehuisje in de Ardennen waar ik met mijn gezin verbleef de andere BBC-kanalen niet ontving. Toen ik eerder die dag pas de trappen van de citadel van Dinant had beklommen, kreeg ik telefoon: ‘Je hebt het nieuws ongetwijfeld al gehoord?’ Lichtjes buiten adem gaf ik te kennen dat ik niet meteen wist wat er bedoeld werd. Toen ik het gesprek beëindigde zei ik tegen mijn vrouw: ‘Nu gaan we voor de eerste keer sinds corona op weekend en dan sterft prins Philip.’

Op de plek waar we uiteindelijk ons bijzonder fijne weekend doorbrachten, had ik heel slecht telefoonbereik. Dat leverde me enkele gemiste oproepen op, maar ook redelijk wat rust. De BBC-uitzending over de hertog van Edinburgh die ik languit vanuit mijn tijdelijke Ardeense sofa bekeek, bleek een grote bewieroking van de echtgenoot door bekenden en door zijn familieleden. Niet dat ik dat abnormaal vind, integendeel: ‘Over de doden niets dan goeds’ and all that. Maar ik ben er vrij zeker van dat de prins verschillende van de gedane uitspraken in die uitzending zelf ‘manifest bunkum’ had gevonden. Zoals ik al zei: iets te veel van ‘het goede’.

Een zeeman

Intussen is er in onze journaals en dagbladen heel wat verteld over Philips opmerkingen en over hoe hij een alfa-man was. Men praat ook over de rots die hij was voor de koningin en over zijn eigenzinnigheid. En dat hij diende in de Tweede Wereldoorlog, hoewel men daar naar mijn mening nogal licht over gaat. Want, de prins zag er niet alleen goed uit in zijn zeemansuniform, de prins was ook gewoon een verdomd goede zeeman. Als men het al heeft over zijn militaire carrière, dan praat men over de slag bij Matapan in 1941 in de Middellandse Zee waar hij een belangrijke rol speelde tijdens de nachtelijke gevechten. Philip was verantwoordelijk voor het zoeken, het vinden en het belichten van de Italiaanse slagschepen.

Minder bekend is de rol die hij speelde in het redden van de HMS Wallace tijdens de geallieerde landing in Sicilië in 1943. Hij was de tweede bevelhebber op het door de Duitsers belaagde slagschip en door zijn toedoen gooide de bemanning een houten vlot de zee op met daarop twee rokende vaten. De Duitse bommenwerper hield het vlot voor de HMS Wallace en viel het aan terwijl het echte slagschip in veiligheid gebracht werd. Volgens Harry Hargreaves, een yeoman op de HMS Wallace, redde de afleidingsactie van Philip het leven van de bemanning.

You just got on with it!

Ik trap waarschijnlijk een open deur in als ik u vertel dat onze tijd niet goed meer overweg kan met de levenshouding van de generatie van Philip. In Het Laatste Nieuws las ik deze week een beschrijving van hoe de Queen zich stoïcijns houdt bij het verlies van haar man, ‘mogelijk in shock’ voegde de verslaggevende journalist daaraan toe. Die opmerking schetste mooi hoe sommigen de stiff upper lip echt niet kunnen vatten. Emotionele interviews zijn immers zoveel eenvoudiger om te begrijpen. In 1981 werd de Queen beschoten toen ze in amazonezit op haar paard naar de parade voor haar verjaardag reed. Een van de wachters bij de koningin omschreef haar reactie op het moment van de mislukte aanslag: ‘as cool as a cucumber as if nothing had happened.’ Philip bevond zich zoals steeds vlak achter haar.

De prins liep niet meteen te koop met zijn militaire daden. In 1995 werd hij geïnterviewd over zijn militaire carrière. Twee zaken vallen bij het gesprek op: ten eerste vond Philip wat hij deed niet uitzonderlijk of heldhaftig, maar zag hij dat gewoon als zijn plicht en ten tweede vond hij de emotionele focus op wat er gebeurde bijzonder ergerlijk. De prins sprak spottend: ‘We hadden in die tijd geen rond hossende consulenten die voortdurend nagingen hoe het met ons gesteld was. You just got on with it!’. Je moet vooral niet zeuren, zo luidde zijn boodschap. Welk een contrast met dat andere prinselijke interview van enige weken terug dat heel wat stof deed opwaaien.

Wanneer zaterdag de mannen in hun berenmutsen traag het hoofd buigen dan doen ze dat uit eerbied voor de overleden prins. Maar misschien is het ook een teken van rouw voor het stille wegdeemsteren van de stiff upper lip. De Queen zal hen eenzaam en cool as a cucumber passeren.