De Democraten schieten in eigen voet

Dit jaar is een verkiezingsjaar in de VS, dat we op de voet volgen. David Geens ging voor Doorbraak praten met twee Amerika watchers: Roan Asselman en David Neyskens.

Het startschot van de voorverkiezingen

Voor de ‘echte’ verkiezingen plaatsvinden, zijn er eerst voorverkiezingen. Een onbekend concept in België. De voorverkiezingen gaan bepalen welke presidentskandidaat de partij gaat vertegenwoordigen bij de uiteindelijke presidentsverkiezingen

In de eerste staat waar deze plaatsvonden, Iowa, hadden ze een ongetest nieuw systeem voor de voorverkiezingen en waren er problemen met het doorgeven van de resultaten. Trump heeft daarvoor zwaar afgegeven op de Democraten. ‘Ze willen het land hervormen, maar kunnen nog niet eens deftig verkiezingen organiseren in een kleine staat zoals Iowa.’

Er waren ook minder kiezers komen opdagen dan verwacht. Er is een beetje een probleem met enthousiasme bij de Democraten. Het had een absolute topdag moeten zijn, maar het werd een dag in mineur.

Men kiest in Amerikaanse verkiezingen niet rechtstreeks voor een kandidaat, maar voor gedelegeerden, ook wel kiesmannen genaamd. Zij gaan dan op het congres hun stem uitbrengen voor de kandidaat.

Bij de Republikeinen werkt men met een ‘winner takes all‘-systeem, waar de kandidaat met de meeste stemmen uiteindelijk alle gedelegeerden van die staat krijgt. De Democraten gaan voor proportionaliteit. Elke kandidaat moet een minimum behalen (in Iowa was dat 15%), maar bij deze voorverkiezingen hebben vijf kandidaten gedelegeerden bekomen. Zelfs Joe Biden, die het hier heel slecht deed, kon twee gedelegeerden te pakken krijgen.

Iowa achter de rug, wat volgt?

Er volgen nu nog drie staten kort na mekaar, gevolgd door Super Tuesday, waar zo maar even 40% van alle gedelegeerden gekozen worden. Dan zitten ze zowat in de helft van de strijd. Pas een dikke twee en een half maanden verder (eind mei) zijn alle gedelegeerden uitgedeeld. Dan wordt er gekeken of er al iemand de meerderheid heeft. Het is mogelijk dat er op dat moment nog geen kandidaat zal zijn die een meerderheid heeft.

Waarom dan nu eigenlijk al zoveel aandacht voor de eerste voorverkiezingen? Men wil eigenlijk de temperatuur meten. De winnaars krijgen wat meer momentum mee. Mensen stemmen makkelijker voor iemand die kan winnen, waardoor die kandidaten ook makkelijker geld krijgen voor de rest van hun campagne.

Feel the Bern

Bernie Sanders is eigenlijk de enige echte winnaar van de eerste ronde, in Iowa, omdat hij de verwachtingen heeft ingelost. Hij won ook de popular vote. De kans is groot dat Sanders ook in New Hampshire zal winnen (dat is intussen ook gebeurd, lees het hier – nvdr).

Het wordt pas echt interessant wanneer er op 29 februari voorverkiezingen zijn in South Carolina, omdat daar voor het eerst een belangrijk stemmenblok bij de Democraten aan bod komt, namelijk de zwarte kiezers. Nevada zijn voornamelijk latino’s. Iowa en New Hampshire zijn vooral blanke staten. Sanders staat bij de bookmakers op 40% kans dat hij wint, wat zeer groot is.

Het do-or-die  moment van Joe Biden zal South Carolina zijn, want hij doet het momenteel zeer slecht. Op Super Tuesday stemmen vooral veel zuidelijke staten. Dus als Joe Biden in South Carolina wat momentum kan bijwinnen, maakt hij nog een kans op Super Tuesday.

Duale partij?

De klassieke Democraten worden opzij geschoven door de sociaal meer progressieve zijde van de partij. In de zuiderse staten heb je meer de klassieke Democraten. Buttigieg doet het als homo daarom ook niet goed bij de meerderheid van de zwarte kiezers, die minder progressief zijn. En die zwarte kiezers zijn zeer belangrijk voor de Democraten. Ze maken 25% uit van hun totale electoraat.

Herverkiezing Trump

Als we dan gaan kijken naar de Republikeinse kant zien we dat Trump twee tegenkandidaten had in Iowa. Eén kandidaat heeft het intussen al laten afweten, de andere hoopt in New Hampshire nog vooruitgang te kunnen maken, maar Trump heeft 97% gehaald, dus hij zal kunnen doorstomen naar zijn kandidatuur.

Het impeachmentproces heeft weinig gevolgen voor Trump bij de Republikeinen. Hij heeft een sterke State of the Union gehad en heeft veel goede cijfers om voor te leggen.

Trump haalt ook alles uit de kast om de zwarte kiezer naar zich toe te trekken. Vorige keer haalde hij 8% van de zwarte stemmen. Raakt hij deze keer aan 15% dan wordt het heel moeilijk hem te verslaan.

Ongeacht de zoveelste controverse blijft Trump zeer populair bij de Republikeinen. Zijn populariteit is nog nooit zo hoog geweest als vandaag.

Het zou te vroeg zijn om de resultaten van de verkiezingen nu al vast te leggen, maar één ding is zeker, de kans dat Trump herverkozen wordt is groot.

Beluister het volledig gesprek.