De Franse regering: het orkest van de Titanic?

Niet alleen negen bewindslieden onder president Macron schreven literair bedoelde boeken, ook de president zelf schrijft erop los. Intussen gaat het land naar de gallemiezen.

Eerst een stukje uit een nieuwe roman die 27 april in Frankrijk verscheen, ‘Fugue Américaine’ – Amerikaanse Fuga. ‘Ze draaide haar rug naar me toe en wierp zich op het bed. Daar liet ze me de bruine uitstulping van haar anus zien. Kom je Oscar? Zo wijd als nu ben ik nog nooit geweest…’

Excuses voor de grove taal, maar deze tekst werd op de Franse tv de afgelopen dagen zo vaak met grote hilariteit geciteerd, dat niemand er hier nog kwaad in ziet. Dat heeft vooral te maken met wie het boek heeft geschreven: de nummer drie van de Franse regering, minister van Economische Zaken Bruno Le Maire. Ik noemde hem vorige week nog omdat hij het aanstaande begrotingstekort van Frankrijk zo schromelijk had onderschat, mede aanleiding voor bureau Fitch om de kredietwaardigheid van het land te verlagen.

Dit is al zijn dertiende roman. In de laatste vier jaar schreef hij er vijf, terwijl hij minister was. De uitgever is Gallimard, een alleszins respectabel huis. Le Maire zegt de schrijverij uitsluitend in zijn vrije tijd te beoefenen. Het zou hem helpen afstand te nemen. Op zich niks mis mee, maar om een open deur in te trappen: onder Le Maire gaat het Frankrijk economisch bepaald niet voor de wind. De staatsschuld is hoger dan ooit tevoren en de kredietwaardigheid lager dan ooit. De vraag blijft waarom zijn schrijfsels dan allemaal moeten worden uitgegeven. Misschien was het beter geweest een en ander nog even in de bureaula te houden. Vooral het boek dat hij zegt tijdens de lockdown te hebben geschreven, over zijn eigen werk als minister. Daarin beschrijft hij president Macron: ‘Zijn ogen hebben een blauwe glans met metalen glinsteringen, als een meer vol zonneschijn waarvan het oppervlak door de sprankelende reflecties onmogelijk is te doorboren’.

Grap

Intussen wordt de minister op de televisie bijna iedere avond bespot om zijn ‘Amerikaanse Fuga’. Komieken en presentatoren rollen lachend over elkaar onder het voorlezen van de nu al iconische scène met de ‘verwijde anus’. De meest gehoorde en ook wel voor de hand liggende grap is dat de minister eigenlijk de Franse burger beschrijft, die torenhoog gestegen energiefacturen en andere levenskosten van achteren krijgt ingebracht.

Macron’s ministers kunnen zich sinds de pensioenhervormingen toch al nauwelijks in het openbaar vertonen, maar Le Maire wordt helemaal uitgejouwd. Zoals vorige week, toen hij omringd door zijn staf na een interview de studio uitkwam en naar zijn dienstauto liep.

‘Dilaté comme jamais, dilaté comme jamais (wijder dan ooit), enzovoort’, werd gescandeerd. U weet waar het over gaat.

Het is overigens niet de eerste keer dat een minister van Macron het erotische schrijverspad opgaat. Marlène Schiappa, begonnen als staatssecretaris voor Gelijkheid tussen Man en Vrouw en nu met de ondoorzichtige portefeuille ‘Sociale en Solidaire Economie’, schreef onder pseudoniem verschillende boekjes. Allemaal in het ‘chicklit’-genre: literatuur door en voor jonge vrouwen. En voor Schiappa aanleiding om wijze lessen uit te delen als: ‘Nette meisjes slikken niet door’, de titel van één van haar boeken.

Playboy

Marlène Schiappa kwam ook eind april in opspraak: ze stond in de Franse Playboy met foto’s en een interview van 12 pagina’s. Keurige foto’s, zeg ik erbij. Op internet circuleren aanzienlijk pikantere foto’s van de staatssecretaris, zogenaamd uit Playboy, maar in werkelijkheid gefabriekt met AI, artificiële intelligentie. Dit optreden kwam Schiappa op verwijten te staan van Isabelle Lonvis-Rome, de huidige staatssecretaris voor Gelijkheid tussen Man en Vrouw. Zij acht Playboy vrouwonvriendelijk. Ook kreeg de staatssecretaris een publieke uitbrander van premier Elisabeth Borne, omdat die het niet opportuun acht voor ministers om in deze crisistijd op een dergelijke lichtzinnige manier in de publiciteit te komen. Het zal haar de kop niet kosten: Schiappa hoort met Bruno Le Maire tot de uitverkorenen die al vanaf het begin in Macron’s regering zitten.

President Macron gaf zelf ook een interview dat voor enige ophef zorgde. Niet aan de Playboy maar aan Pif-Gadget, een wegkwijnend stripblaadje voor jongeren. Ooit verscheen het wekelijks, nu nog maar één keer per drie maanden.

Protesterend Frankrijk stond meteen weer op de achterste benen. Niet om de inhoud maar omdat de president tegelijkertijd de vakbonden niet had willen ontvangen, die een gesprek hadden gevraagd. Hij vindt het zeurkousen en wist toch al wat ze kwamen eisen, denk ik dan, maar het zal ook wel in zijn strategie passen.

Oppositieleider Jean-Luc Mélenchon riep meteen dat ‘Frankrijk ontspoort’, en ‘in een land waar de president alleen met Pif-Gadget wil praten en zijn minister met Playboy, geen oppositie meer nodig is’. Waarop sommige Fransen riposteerden dat niemand minder dan Martin Luther King Jr. ook een interview aan Playboy had gegeven.

Rokkenjager

Wie mocht denken dat het in Frankrijk zeldzaam is dat politiek hooggeplaatsten erotisch getinte fictie produceren, vergist zich. In het eerste kabinet van Macron, onder premier Edouard Philippe, zaten behalve Schiappa en Le Maire nog zeven ministers die literair bedoelde uitgaven op hun naam hadden staan. Om te beginnen premier Philippe zelf, algemeen getipt als toekomstig president. Hij schreef niet alleen erotisch getinte detectives als ‘In de Schaduw’, maar ook politieke fictie en zelfs een scenario voor een televisieserie.

Verdere literaire uitingen van de kabinetten van Macron bespaar ik u. Het is misschien aardiger dat ook rokkenjager Valéry Giscard d’Estaing een hele rits boeken schreef, waaronder verschillende expliciete liefdesromans. Met als meest bekende ‘De Prinses en de President’, waarvan gefluisterd wordt dat het een amoureuze verhouding beschrijft tussen prinses Diana en president Giscard d’Estaing zelf. Zeker is dat ze elkaar hebben gekend en erg veel details kloppen.

Lofzang

Emmanuel Macron was liever schrijver geworden dan president, daar heeft hij nooit doekjes om gewonden. Als 16-jarige schreef hij al een erotische roman rond de verhouding met zijn lerares Frans, de 25 jaar oudere Brigitte Trogneux, zijn latere echtgenote. In één van haar biografieën (er zijn er verschillende) vertelt Brigitte’s buurvrouw, een typiste, dat de jonge Emmanuel haar ooit vroeg 300 geschreven pagina’s uit te typen. Zij noemde de tekst ‘gedurfd’. Volgens de president zelf was het boek ‘un petit peu cochon’, een tikje obsceen.

Macron zou later meer romans schrijven, maar vond ze niet goed genoeg om te laten publiceren. Misschien is hij ervoor behoed door welwillende uitgevers. De president zegt ‘iedere dag te schrijven’, maar afficheert zichzelf vooral graag als groot denker en filosoof. Hij liet zelfs een bevriende auteur een lofzang op zijn filosofische talenten schrijven: ‘De president filosoof’. Waarna de auteur werd beloond met een diplomatieke functie in Hollywood of all places.

Macron kreeg ook een stuk gepubliceerd in een verzamelbundel over Europa, met onder meer een essay van de bekende Duitse filosoof Jürgen Habermass. Ik vermoed dat hij dit als een hoogtepunt van zijn carrière beschouwt.

De president vond zijn pamfletten overigens wel de moeite waard om te worden uitgegeven. Ik noem ‘Revolutie’, ‘Macron door Macron’ en ‘Frankrijk gezien door Emmanuel Macron’.

Kortom, dit is er niet de president naar om ministers tot de orde roepen als ze hun tijd besteden aan het schrijven van literair bedoelde werken. Het doet soms denken aan het orkest van de Titanic, deze schrijvende ministersploeg aan het roer van een land dat onafwendbaar naar de gallemiezen lijkt te gaan.