De Grootste Belg ter wereld

Alexandria Ocasio-Cortez is een Amerikaanse Democratische politica uit de Bronx, New York. Haar vader was architect, ze studeerde onder andere aan de Universiteit van Boston en liep vervolgens stage bij Democratisch senator Ted Kennedy.Met haar 30 jaar is ze het jongste Congreslid ooit. Ze wordt algemeen beschouwd als de coming lady van de Democraten en zou wellicht kandideren voor de presidentsverkiezingen, ware het niet dat ze daarvoor grondwettelijk 35 jaar oud zou moeten zijn. Deze week haalde ze de voorpagina’s van de Vlaamse kranten…

Bitch of bullshit?

Uiteraard profileerde ze zich al uitgebreid in de Black Lives Matter-beweging. Bovendien houdt ze ervan Republikeinen te jennen met verregaande linkse standpunten. Zo weet ze het feit dat sedert begin juni het aantal schietpartijen in New York met 400 procent is toegenomen, vergeleken met dezelfde periode vorig jaar, aan de coronacrisis. Die zou bewoners aanzetten tot diefstal. Republikeins congreslis Ted Yoho werd daar zo kwaad van dat hij haar zou hebben uitgescholden voor ‘bitch’. Hoewel hij zelf beweerde dat hij enkel ‘bullshit’ heeft gezegd, eiste en kreeg Ocasio-Cortez excuses.

Father Damien

Tijdens haar werk in Washington viel haar oog op een standbeeld van Pater Damiaan (1840-1889) in een nationale eregalerij in het Capitool. Elke staat, waaronder sedert 1959 ook Hawaï, mag daar twee standbeelden plaatsen. Hawaï, de vijftigste ‘ster’ op de Amerikaanse vlag, koos voor een beeld van koning Kamehameha I en voor een standbeeld van pater Damiaan. Het is duidelijk dat Hawaï hem niet als machthebber heeft afgevaardigd. Maar uit dankbaarheid voor zijn inzet voor de melaatsen op het Hawaiaanse eiland Molokaï.

Afgelopen donderdag stuurde Ocasio-Cortez via Instagram een foto van het standbeeld van Damiaan de wereld in met de boodschap ‘dit is hoe het patriarchaat en de witte suprematistische cultuur eruitzien’.

De Grootste Belg van Molokaï

Wij kennen Damiaan nog als winnaar van de verkiezing van De Grootste Belg, een televisieprogramma dat in 2005 door Canvas en RTBf werd uitgezonden. België koos dus… twee grootste Belgen. Pater Damiaan kwam in Vlaanderen als winnaar uit de bus, voor de Franse Gemeenschap werd het Jacques Brel.

Het paste in de tijdsgeest rond de eeuwwisseling om dergelijke historische lijstjes op te maken en voor een stuk zal dit ook wel een momentopname zijn maar wat opvalt zijn een paar gelijkenissen tussen beide uitslagen. Je zou kunnen zeggen dat indien er slechts één lijst of verkiezing zou geweest zijn voor het gehele land, Damiaan op de eerste plaats zou staan. Zo bekleedt Damiaan bij de Walen toch de derde plaats. In Vlaanderen staat Brel in Vlaanderen op plaats zeven en schittert Eddy Merckx op drie. Merckx staat in Wallonië op plaats vier.

Er vallen ook een paar frappante verschillen op. Dokter Paul Janssen, stichter van Janssen Pharmaceutica (nu Johnson & Johnson), krijgt in Vlaanderen de tweede plaats en komt in de Waalse lijst niet voor. Net zoals koning Boudewijn, die in Wallonië op plaats twee staat, blinkt in de Vlaamse top tien uit in afwezigheid. In de Vlaamse top tien zien we ook priester Adolf Daens, Pieter Paul Rubens, Ambiorix, Andreas Vesalius, Gerard Mercator en Hendrik Conscience. Verder in de Waalse top tien: ene zuster Emmanuelle, José van Dam, Benoît Poelvoorde, René Magritte, Georges Simenon en Hergé.

Kuifje op Hawaï

We willen Alexandria Ocasio-Cortez echt niet op gedachten brengen… Maar is het toeval dat net die Waalse top tien twee figuren telt die recent onder vuur lagen wegens al dan niet vermeend racisme of niet ongeschonden uit de Black Lives Matter toets zijn gekomen. Boudewijn kreeg het verwijt dat hij zijn kolonialistische voorouder betitelde als ‘het genie Leopold II’. Verder verdroeg de koning geen kritiek van onder meer Lumumba op dat ‘geniale’ bewind in Congo. De BLM-beweging vandaliseerde ook standbeelden van Boudewijn. Veel mensen vragen zich dus af: waarom Damiaan en niet Boudewijn?

Hergé krijgt al langer, zelfs nog bij leven, het verwijt dat hij in Kuifje-strips de Congolezen op een racistische manier heeft afgebeeld. Er liep zelfs een rechtszaak, aangespannen door Bienvenu Mbutu Mondondo, een Congolese student in België, om het album Kuifje in Afrika wegens racisme uit de handel te laten nemen. De zaak werd in eerste aanleg en vervolgens in beroep afgewezen. Maar de Engelse editie van het album wordt tegenwoordig van een inleiding voorzien om het verhaal in de context van zijn tijd te plaatsen.

Infantiel

Alexandria Ocasio-Cortez zei niet dat het standbeeld van Pater Damiaan verwijderd dient, zoals standbeelden van kolonialen die het verwijt krijgen misdaden tegen de mensheid te hebben begaan. Ze overschreed wel een grens waar ze aangeeft dat ‘blanke mannen’ die veel goeds hebben gedaan eigenlijk ook beter uit het collectief geheugen geschrapt worden. Qua infantiel verder uitmelken van de BLM succesformule gaat dat wel erg ver.