De haren in de wind, maar niet in Teheran

De 37-jarige journaliste Masih Alinejad had zich in 2009 geëngageerd tegen de mogelijke herverkiezing van Mahmoud Ahmedinejad, de zittende conservatieve president van Iran. Zoals zoveel jonge mensen had ze haar hoop gesteld op de hervormingsgezinde kandidaat Mir-Hossein Mousavi. Dagenlang vormde de hoofdstad Teheran het toneel van hevige rellen die bloedig werden neergeslagen door de ordetroepen. De jonge vrouw Neda die dodelijk neerzeeg door kogelschoten, werd het gezicht van het naar vrijheid snakkende Iran. Vele demonstranten moesten hun moed bekopen met jarenlange gevangenisstraf. Sommige wisten te ontkomen naar het buitenland, Masih Alinejad bijvoorbeeld. Vanuit Londen zet ze nu, vijf jaar later, nog altijd de strijd voor een vrije samenleving in haar geboorteland voort.

Staatsgevaarlijk

Strijden voor de vrijheid doe je niet met geweld, maar met de ‘wapens’ die de hedendaagse communicatiewereld ter beschikking stelt. Dat moet ook Alinejad hebben gedacht, toen ze op Facebook een foto van zichzelf postte, hoe ze jaren geleden zonder hoofddoek aan het stuur van een auto door de straten van Teheran reed. Een staatsgevaarlijke actie, want in de Islamitische Republiek van Iran zijn vrouwen verplicht een hoofddoek te dragen. Sommige moderne vrouwen schuiven de hoofddoek zo ver naar achter dat hun lokken goed zichtbaar zijn. Maar de hoofddoek helemaal afdoen is uit den boze, of des duivels zoals de ayatollahs denken. Er wachten zulke vrouwen zware straffen zoals gevangenis en zweepslagen; de zedenpolitie is nooit veraf. Overigens, ook mannen moeten zich schikken naar deze ‘modepolitie’. Hemden met korte mouwen of korte broeken gelden in Iran als decadent, als een teken van ‘Westerse vulgariteit’.

Heimelijk

Wat hem het meest deed, was een foto van Alinejad bij het joggen door een park in Londen. Sommige van haar facebookvrienden verzuchtten hoe gelukkig ze wel moest zijn om met de haren in de wind te kunnen rondlopen. Honderden Iraanse vrouwen begonnen foto’s van zichzelf zonder hoofddoek te posten. De journaliste besloot daarop een pagina op facebook te creëren met als naam ‘mystealthyfreedom‘ (‘mijn heimelijke vrijheid’). De actie zou intussen door honderdduizenden mensen worden gesteund. Tot haar eigen verbazing zag Alinejad een video waarin een vrouw twintig minuten lang blootshoofds rondwandelt in Teheran. Ze vermoedt dat de aanwezigheid van de cameraman de vrouw in kwestie voor korte tijd een zekere bescherming bood. Een ding moet Alinejad van het hart: ze respecteert de wens van vrouwen om hun haren te verhullen. Ze voert geen strijd tegen de hoofddoek, maar voor de vrijheid om hem te mogen afleggen.

Zwavel

De Iraanse regering zelf ruikt de zwavel van de duivel. Wie in Iran de controle over de kledij verliest, verliest ook die over de geest. De zonde rukt op, waarschuwen regeringsadviseurs en geestelijken. In een Iraanse krant viel volgens Alinejad zelfs te lezen dat mannen ‘hun gang mogen gaan’ tegenover vrouwen zich zulke vrijheden permitteren als het afleggen van de hoofddoek. De angst van het Iraanse establishment voor mensen die van de vrijheid willen genieten, zit er diep in. Onlangs nog werden zes jonge mensen gearresteerd omdat ze op youtube te zien waren terwijl ze aan het dansen waren op het liedje Happy van Pharrell Williams. Het moet wel een bijzonder sterke staat zijn die beeft voor dansers, in de wind wapperend vrouwenhaar en mensen die van een glaasje wijn genieten. Waar is de tijd dat Perzische dichters als Saadi en Hafez de geneugten van de liefde en de wijn bezongen?

Deze tekst verscheen eerder vorige week op Knack.be.