De ingewanden van Woestijnvis

De krachttoer van Wouter Vandenhaute betekende ook ‘goed nieuws’ voor mediaminister Lieten, die echter niet verder geraakte dan de boutade dat de nieuwe De Vijver verdere impulsen zou geven die ‘de kwaliteit’ van het Vlaamse medialandschap verder de hoogte in zouden stuwen. Lieten zou ondertussen moeten weten dat kwaliteit voor commerciële mediaconcerns een uiterst rekbaar begrip is en media-eigenaren daar doorgaans hoofzakelijk kwantitatieve invulling aan geven.

Door de overname staan straks twee commerciële machtsblokken tegenover elkaar met de Vlaamse Mediamaatschappij, De Persgroep en Roularta aan de ene kant en Corelio, Sanoma en Woestijnvis, met hun televisieverlengstukken aan de andere kant. Beide groepen maken nieuwe interne, crossmediale synergieën mogelijk; een duur woord dat in de praktijk vooral neerkomt op autopromotie en het kunstmatig hypen van eigen producties en mediasterren.

Status-quo

Welke echter de concrete gevolgen zullen zijn voor de hertekende mediamarkt en hoe de openbare omroep zich in dit nieuwe plaatje zal passen, blijft nog een tijdje koffiedik kijken. Het is momenteel zelfs voor de nieuwe eigenaren van VT4 en VIJFtv onmogelijk om de ingewanden van de nieuwe Woestijnvis te lezen. Eén en ander wordt straks bepaald door de nieuwe beheersovereenkomst die de VRT met de Vlaamse overheid zal sluiten.

Nu de exclusiviteitsbanden tussen VRT en Woestijnvis in 2012 voorgoed worden doorgeknipt en Corelio zijn preferentiële relaties met de openbare omroep verplaatst naar De Vijver, duikt in het kielzog van de op stapel staande bezuinigingsronde bij de VRT opnieuw de nachtmerrie op van een tanende VRT, terwijl anderen in de nieuwe constellatie uitgerekend een opportuniteit zien om de openbare omroep als marktverstorende zender in te tomen. Zolang men die existentiële vraag als een haperende 33 toerenplaat eindeloos blijft herhalen, weet men immers dat het concrete antwoord kan uitblijven en zal de openbare omroep vooral mikken op consolidatie van zijn marktpositie en de beleidsmatige status-quo.

Er lijkt bovendien weinig politieke wil om de rol van de VRT grondig te hertekenen. Enerzijds wordt het kijkcijferfetisjisme afgezworen, maar moet de openbare omroep allesomvattend en slagkrachtig blijven. Anderzijds lijkt enkel de plafonnering van de reclame-inkomsten van de VRT bespreekbaar en is er weinig animo om de gemengde financiering in vraag te stellen.

Hype

Maar ook Woestijnvis zal zichzelf straks moeten heruitvinden. De hype rond Woestijnvis werd immers vooral gecreëerd met belastinggeld, exclusiviteitscontracten en kijkcijferbonussen. Het was overigens de huidige Sanoma-baas Aimé Van Hecke die destijds als directeur televisie van de VRT, onder allesbehalve transparante omstandigheden, Woestijnvisser Vandenhaute aan het schimmige exclusiviteitscontract hielp. Over een termijn van acht jaar vloeide daarbij een slordige kwart miljard euro overheidsgeld via de VRT naar Woestijnvis. Aan die riante voorwaarden zal Vandenhaute binnenkort enkel maar dromerig kunnen terugdenken. Het is bovendien weinig waarschijnlijk dat Woestijnvis straks de programmaformules die het ontwikkelde voor VRT zal overhevelen naar de televisiedwergen VT4 en VIJFtv, laat staan dat de formats op deze nichezenders dezelfde kijkcijferrecords zouden breken.

Voor het productiehuis valt nu het exclusiviteitscomfort weg en de dynamiek binnen De Vijver zal vanaf nu vooral worden bepaald door reclame-inkomsten. Gezien Vandenhaute, Sanoma en Corelio op gelijkwaardige basis participeren in de holding De Vijver, zal dat ongetwijfeld ook wegen op het vrijgevochten imago van Woestijnvis. Ook Humo, eerder door Sanoma verkocht aan Woestijnvis, komt nu in een veel strakkere commerciële keten terecht. Of de mediaconsument daar beter van zal worden, lijkt twijfelachtig, al geldt dat laatste tot nader order ook voor Woestijnvis.