De juiste kant van de geschiedenis, ook voor Catalonië

Onderstaande open brief verschijnt vandaag, 22 oktober, ook in De Morgen.

Beste Charles Michel 

Dit is mijn eerste open brief. Waar anders zou ik die publiceren dan in De Morgen? Elke zaterdag leest Joël De Ceulaer er een politicus de levieten. Dat is een Bijbelse uitdrukking, misschien kent u die niet. U bent immers meer vertrouwd met gewijde geschiedenis.

Sinds uw coalitiepartner N-VA uw regering verliet, weet de wereld dat u zich aan de juiste kant van de geschiedenis bevindt. U rechtte uw rug en ondertekende het Marrakeshpact. De geschiedenis zal wel oordelen of dat inderdaad een wijs besluit was. Maar daarvoor schrijf ik u niet.

Ik schrijf u omdat u vanuit uw humaan liberalisme van oordeel bent dat u zich aan de juiste kant van de geschiedenis bevindt. De kant van de Vooruitgang. Van de Mensenrechten. Van de Verlichting. De kant van de Rechtsstaat en de Democratie. Een begrippenpaar dat niet noodzakelijk hoeft samen te gaan — dat weten we sinds het recente boek van De Ceulaer. Maar voor U, die zich aan de juiste kant bevindt, is het duidelijk: het niet is niet of/of. Het is en/en.

Uzelf aan de juiste kant van de geschiedenis bevindend, zult u straks, als voorzitter van de Europese Raad, over het nodige morele en politieke gezag beschikken, om er in uw Europese rijk voor te zorgen dat die Democratie en Rechtsstaat overal onverkort zullen gelden.

Al zal u snel merken, beste meneer Michel, dat dat niet overal het geval is. Zoals met de dieren in George Orwells Animal Farm, zo is het ook met de volkeren van uw Avondland. Het ene is al gelijker dan het andere. De Schotten bijvoorbeeld, zullen straks met open armen worden ontvangen door Guy Verhofstadt. Diezelfde Verhofstadt vierde twee dagen voor het proces tegen Catalaanse politieke gevangenen nog het ‘Spaanse Ras’. Voor alle landen elders ter wereld, ooit gekoloniseerd door dat ‘ras’, is dat een donkere herinnering aan een genocide.

De Catalanen worden (nu al) minder hartelijk verwelkomd. Omdat ze boos zijn nu zeven verkozen politici en twee leiders van burgerbewegingen lange celstraffen hebben gekregen — tot dertien jaar zelfs (al had het nog erger gekund)? En of ze daar redenen toe hebben? Ze hebben toch een illegaal referendum georganiseerd? Ze hebben ‘de wet’ overtreden! En dus dienen ze strafrechterlijk vervolgd. Althans zo redeneren de behoeders van de eenheid van Spanje, zoals de rechters van het Spaanse hooggerechtshof zich noemen. Daar hebben ze nog Waarden. Respect voor de Grondwet, om te beginnen.

Tegen die straffen komen de kwade Catalanen al een week op straat. Al doen ze dat eigenlijk al acht jaar aan een stuk. Soms met meer dan 1,2 miljoen! Afgelopen vrijdag waren het er ‘maar’ een dikke half miljoen. Ze manifesteerden vreedzaam. Al was dat in onze media niet meteen te zien. Die houden van spectaculaire beelden, en zoomen in op brandjes (waarop ook Spaanse politieagenten letterlijk olie gooiden). Nog spectaculairder zou het zijn in te zoomen op de schietpartijen. Op weerloze burgers. Twitter staat er vol van. U moet maar eens gaan kijken, meneer Michel.

Net als in Hongarije en Polen, staan Spaanse rechters en politici aan de andere kant van de geschiedenis. Dus niét aan uw kant. Maar dat had u al door. Scheiding der machten, daar bent ú — uiteraard — wél voor. Politieke benoemingen van rechters, daar bent u — uiteraard — tégen. De rechten van de verdediging, die zal u als jurist en gewezen advocaat wel respecteren. In België loste u als premier politieke conflicten op met politieke middelen, door te praten. Politieke tegenstanders krijgen van u verbaal weerwerk; u criminaliseert hen niet. En u zal al zeker geen celstraf laten uitspreken omdat pakweg Jan Jambon 25 jaar terug een boek schreef met de titel Vlaanderen Staat in Europa.

Neen, meneer Michel, ú staat aan de goede kant van de geschiedenis. Dat hebt u vaak genoeg herhaald. Vol verwachting klopt het hart van ons, Europese burgers — uw burgers — dat u straks even consequent en humaan zal zijn als ‘president’ van de EU. Dat u illiberale democratieën en competitieve autocratieën de les spelt. Dat u ijvert voor politieke oplossingen voor politieke conflicten. En dat u waar nodig bemiddelt, om een volk dat zijn zelfbeschikking opeist, te helpen die op een correcte en democratische manier na te streven.

Ik heb er alle vertrouwen in, meneer Michel. U staat aan de juiste kant van de geschiedenis. Heel de EU zal het straks weten, en de stoute Spanjolen als eerste. Het willekeurige geweld van de politie in Catalonië moet stoppen. De politieke gevangenen verdienen amnestie. Een onderhandeld referendum is een evidentie. Peiling na peiling blijkt dat ca. 80% van de Catalanen zo’n volksraadpleging willen.

Alvast veel succes met uw nieuwe job straks. U kunt een verschil maken, en zo uw plaats in de geschiedenisboeken opeisen. Aan de juiste kant, uiteraard.

Met vriendelijke groet 

Karl Drabbe, uitgever Doorbraak.be