De macht van/volgens Ivan De Vadder

In 1998 publiceerden Robert Greene en Joost Elffers het vuistdikke boek De 48 wetten van de macht. Wie de macht wil grijpen en houden vindt in dit boek een geschikte handleiding; Uit talloze historische voorbeelden trokken de lessen over het verwerven en behouden van macht.

Eerder vandaag stelde Ivan De Vadder zijn nieuwe boek voor in De Warande in Brussel – een decor waar veel machtigen elkaar ontmoeten en macht vooral in zijn verpakking van ‘inhoud’ zijn weg zoekt. Ook dat boek gaat over macht. Niet hoe ze te verwerven. Wel wie ze heeft in Vlaanderen.

The Power People. Over macht en invloed in Vlaanderen heet het boek. En op de boekvoorstelling – met aansluitende receptie – waren enkel van die Power People aanwezig. Nummer één en twee stuurden hun kat – Bart De Wever en premier Charles Michel. Nummer drie – Wouter Beke – en zes – Gwendolyn Rutten – waren er dan weer wel.

Niet enkel politici behoren tot de lijst van veertig machtigen die Ivan De Vadder samenstelde in overleg met een juri van collega’s journalisten. Nummer veertig bijvoorbeeld is kunstenaar Luc Tuymans. En ondernemers als Gert Verhulst en zijn kompaan Hans Bourlon komen eveneens op het lijstje voor, mediamagnaten Christian Van Thillo en Thomas Leysen staan respectievelijk op vijf en elf, Marc Coucke op zestien. En tussen deze captains of industry en tal van politici treden ook vakbondsleiders op, met ABVV-topman Rudy De Leeuw opvallend op de vierde plaats van de ‘machtigste en invloedrijkste mensen van Vlaanderen’.

Tijdens zijn speech wees De Vadder erop dat zulke lijstjes relatief zijn, want erg bepaald door de tijd en de context waarin ze tot stand kwamen. In 1967 en 1991 deed de Leuvense politicoloog Wilfried Dewachter de oefening ook al, en kwam – uiteraard – tot een andere uitslag. Zo ook Ludwig Verduyn in 2001 met zijn boek De Power List. De 200 machtigste mensen van België. Ivan De Vadders feitelijke update van dat laatste boek beperkt zich tot een lijst van veertig mensen, en die zijn vandaag erg machtig en/of invloedrijk, schudden vandaag de kaarten en plaatsen vandaag de stukken op het schaakbord van politiek, economisch en cultureel Vlaanderen. Of ze dat morgen zullen doen is maar de vraag. Of neen, de meeste namen zullen in de volgende lijst niet meer voorkomen, ook al wordt die al over pakweg vijf jaar opgemaakt. Mensen veranderen, de samenleving evolueert, iedereen wordt ouder. En tussendoor zijn er af en toe nog eens verkiezingen die roet in het eten kunnen strooien.

De Vadder heeft echter meer geschreven dan zo maar een geannoteerde lijst van machtige en invloedrijke figuren. Hij wou op de eerste plaats een inleiding schrijven op ‘de invloed van de macht en de macht van de invloed’. Want waar ligt de grens tussen beide? Waar begint en/of eindigt macht ten opzichte van invloed. (Ik herinner me toen Bert Anciaux werd verkozen als Volksunie-voorzitter, hij stelde vooral invloed na te streven, eerder dan macht. Maar … What’s in a word?)

Bovendien: er bestaat geen universeel geldig objectief criterium om macht mee te meten. Ook dat is een reden waarom elke lijst der machtigen ook opgesteld, er anders zal uitzien. In De Morgen verschijnt deze weken elk weekend een interview met een machtige over macht. De kans is niet klein dat hier andere namen in zullen voorkomen dan in de lijst van De Vadder. Of je het gebruik van en de invloed op de sociale media meerkent of niet, kan zo bijvoorbeeld het resultaat van een machtigenlijst sterk beïnvloeden. Ook daaraan wijdt De Vadder een heel hoofdstuk.

Op de persconferentie noemde Ivan De Vadder het samenstellen van de lijst en het schrijven van dit boek ‘een van de moeilijkste opdrachten in mijn carrière als Wetstraatjournalist’. Opvallend is wel dat in het boek géén journalisten voorkomen. Geen enkele vertegenwoordiger van ‘de Vierde Macht’. Daarop aangesproken reageerde De Vadder: ‘alle journalisten samen hebben als collectief zeker invloed, en ook wel macht, maar individueel is die onbestaande.’ Een verwijzing naar Yves De Smedt die zich graag nestelde op de schoot van Karel De Gucht of Johan Van Hecke, resulteerde in een schampere ‘Dat meen je toch niet?’ Over de lijst van Wilfried Dewachter beschik ik niet, om te vergelijken. Het zou me nochtans niet verbazen dat toen hoofdredacteurs als Manu Ruys (De Standaard) of Emiel Van Cauwelaert (Het Volk) wél op zo’n lijst van invloedrijke figuren zou prijken. 

Het is uitkijken naar de opinie van pakweg de Gentse politoloog Carl Devos. Hoewel die zich misschien niet graag tot commentaar leent, omdat ook hij op de lijst figureert, op nummer 30.

The Power People lijkt op het eerste gezicht een erg leesbaar en boeiend boek, zoals je dat van De Vadder mag verwachten – de VRT-journalist is niet aan zijn proefstuk toe. Maar op het moment van publicatie haast al verouderd. Vrouwen en allochtonen komen er amper in aan bod. En de wereld staat niet stil.

‘The Power People’ verscheen bij Borgerhoff & Lamberigts, telt 358 blz. en kost €24,95.