De paus bezoekt Bahrein

Van 3 tot 6 november bezoekt de paus Bahrein. Het is de tweede keer dat hij een Golfstaat bezoekt, hij was eerder al in de Verenigde Arabische Emiraten. Het is ondertussen de 39° reis van paus Franciscus.

Het bezoek van de kerkvader staat in het teken van de interreligieuze dialoog. Op het programma staan de afsluiting van een forum over het samenleven van het oosten en het westen, een bezoek aan koning Hamad bin Isa al Khalifa, ontmoetingen met moslims (onder meer met Ahamed Al Tayyeb, de grote imam van het Egyptische Al Azhar, en met de Muslim Council of Elders), en een eucharistieviering.

Onze Lievevrouw van Arabië

Met Al Tayyeb tekende de paus in 2019 een gemeenschappelijke verklaring rond de broederlijkheid tussen de mensen en de vrede in de wereld. De eucharistieviering vindt plaats in een groot stadium, maar Bahrein heeft wel degelijk een Onze Lievevrouw van Arabië-kathedraal, die 2.300 gelovigen kan ontvangen. Men verwacht in Manama (dat is de hoofdstad van Bahrein) ook 2.000 christenen uit Saoedi-Arabië en 500 uit Qatar, Oman en de Verenigde Arabische Emiraten. Voor de grote eucharistieviering met de paus wordt beroep gedaan op 700 vrijwilligers, en 300 priesters om de communie uit te delen.

De reis van de paus in 2019 naar de Verenigde Arabische Emiraten was een primeur, want nooit tevoren had een paus het Arabische schiereiland bezocht. Het was in 2007 dat de Emiraten en het Vaticaan banden met elkaar aanknoopten, Bahrein deed dat al in 2000. In de Bahreinse kerken wordt vooral Engels, Spaans, Arabisch en de Indische talen Konkani, Tamil en Malayland Hindi gesproken.

Christelijke gastarbeiders

69,7% van de bevolking van Bahrein is moslim, 14,1% christen. Maar, de meeste christenen zijn gastarbeiders die er werken. Zoals in de andere Golfstaten (Koeweit, Oman, Qatar, Saoedie-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten) is de autochtone bevolking in de minderheid, maar de allochtone meerderheid bestaat (in tegenstelling tot wat in Europa het geval is) uitsluitend uit gastarbeiders die daar werken voor een bepaalde duur, het land moeten verlaten als het arbeidscontract afloopt en niet wordt vernieuwd, en geen staatsburger kunnen worden of stemrecht bekomen (ook al zijn er uitzonderingen). Bahrein telt nauwelijks 1,2 miljoen inwoners, het eiland is amper 760km2 groot, dat is het Brussels Gewest x 4,5.

De christenen in Bahrein zijn vaak afkomstig uit Indië, of katholieken uit de Filippijnen. De meeste moslims zijn sjiiet, maar de machthebbers in Bahrein zijn soenniet. Tijdens de Arabische Lente (de opstanden in diverse Arabische landen sedert 2011) was Bahrein de enige Golfstaat waar ook betogingen en rellen uitbraken. De sjiitische meerderheid klaagt over discriminatie door de soennitische minderheid. En terwijl de Qatarese zender Al Jazeera de opstandelingen in Tunesië en Egypte door dik en dun steunde, besteedde de zender nauwelijks aandacht aan de opstand in Bahrein.

Al Jazeera is, in tegenstelling tot wat vele westerlingen denken, geen Arabische CNN, maar een zender die afhangt van de Qatarese overheid die sympathiseert met de moslimbroeders, en een zender met een duidelijke politieke agenda. De opstand van de Bahreinse sjiieten werd met geweld onderdrukt, waarbij het eilandje kon rekenen op de steun van Saoedi-Arabië. Het eiland is trouwens verbonden met Saoedi-Arabië door middel van een brug.

Sjiieten gediscrimineerd

‘Peace on earth to people of goodwill’ is de slogan van het bezoek, en daarmee wordt verwezen naar het Nieuwe Testament, meer bepaald Lukas 2:14. Het officiële logo bevat twee handen die openstaan voor God, het ene hand is de vlag van Bahrein, de andere de kleuren van het Vaticaan. Een olijf staat voor hoop, en de blauwe tekst zou verwijzen naar de maagd Maria. Eind goed al goed ? Nee, want de ADHRB, dat is de ngo Americans for Democracy and Human Rights in Bahrein, heeft al geprotesteerd tegen het bezoek. Door naar Bahrein te gaan in het kader van de interreligieuze dialoog zou de paus een regime dat sjiieten discrimineert legitimeren, luidt de redenering.

Op 28 oktober verscheen al een vrije tribune van de ADHRB in de Franse krant Le Monde. ADHRB wordt geleid door Husain Abdulla (Husain is een typische sjiitische voornaam). Dat de paus de christenen in Bahrein niet zou mogen bezoeken omdat de sjiieten daar gediscrimineerd worden, is een vreemde redenering. Niet alleen zijn de christenen niet verantwoordelijk voor het anti-sjiitische regime in Bahrein, het is niet door Bahrein niet te bezoeken dat de situatie  van de sjiieten zal verbeteren. Meer nog, het is precies door het pausbezoek dat de sjiieten in Bahrein opnieuw in de kijker komen.

Samen met Iran en Irak is Bahrein het enige islamitische land waar de sjiieten de meerderheid vormen. Verder zijn er nog Libanon en Pakistan met aanzienlijke sjiitische minderheden. In de ogen van de Bahreinse autoriteiten zijn hun sjiieten de vijfde colonne van Iran. Ooit verklaarde de voormalige sjah van Iran, Mohammad Reza Pahlavin (1919-1980), dat Bahrein eigenlijk tot Iran behoort. Afwachten nu hoe het bezoek gaat verlopen.