De Vlaamse lokale democratie is taai

De plaatselijke democratie in Vlaanderen is taai en conservatief. Ook op 13 oktober 2024 waren er maar zelden spectaculaire omwentelingen. Ook het cordon sanitaire rond het Vlaams Belang is taai. Dat komt linkse partijen nog altijd goed uit.

Waarom er een debat is met de nationale partijvoorzitters op de dag van de lokale verkiezingen, het is me een raadsel. Alle partijen, op Vlaams Belang en PVDA na, vormen ergens met elkaar een kartel. Om te beginnen. Hoe evalueer je dan en wat evalueer je? En iedereen heeft gewonnen!

Het voordeel was wel dat je de zelfvoldaanheid van Sammy Mahdi van het scherm kon zien spatten. Dat die vele plaatselijke CD&V-burgemeesters het zo goed hebben gedaan, daar heeft hij nul komma nul verdienste aan. Het heeft niets met CD&V of strategie te maken. Het zijn goede plaatselijke bestuurders en daarvoor zijn ze beloond. Ze zijn liefst een tikkeltje saai, vriendelijk in de omgang en eerlijk. De goede huisvader van de gemeente.

Volkspartij met minder burgemeesters

Kijk naar Lieven Dehandschutter, dat is de N-VA-burgemeester in Sint-Niklaas, en die past perfect in dat plaatje. Je moet al een tv-vedette zijn die regelmatig in de media mag opdraven om een zittende burgemeester te bedreigen.

De N-VA is in stemmenaantal, zeker op provinciaal niveau, een breed gedragen partij in Vlaanderen. Een volkspartij, zeggen ze zelf. En ergens klopt dat. Maar het CD&V-machtsbastion was ook deze verkiezingen te taai om te doorbreken. CD&V wordt in de nationale politiek een lemen dwerg met reuzenvoeten. Plaatselijk sterk, en breed verweven, nationaal niet meer.

Guy de taaie

Over naar Ninove. Daar was de opkomst zeer hoog, met het gekende resultaat. Guy D’haeseleer was zes jaar geleden de sjerp ontnomen. Wat daar gebeurde, was niet fair. De kiezer heeft de plaatselijke politici geen tweede kans gegeven om dat te herhalen. De rare rol die de N-VA daarin speelde mag toch niet onvermeld blijven. Ze durfden het cordon toen niet te doorbreken. Forza Ninove bleek taaier dan dat en heeft nu een absolute meerderheid in zetels.

Een andere taaie klant is Jean-Marie Dedecker. Hij blijft de grootste, maar heeft een zetel te kort voor een meerderheid. Hij lijkt het cordon te willen doorbreken in Middelkerke. Vlaams belang heeft er een zetel en dat is genoeg. N-VA heeft er ook een, maar daar zit een haar in de boter.

Taai cordon

Tom Van Grieken (Vlaams Belang) lijkt te suggereren dat er nog gesprekken zijn. Het zou goed zijn voor onze democratie. Het cordon sanitaire zal verdwijnen uit opportunisme. Maar dat cordon is taai. Er zijn te veel Vlaamse partijen die daar nog een voordeel in zien.

Ninove zal niet in een zinkgat verdwijnen. Zoals ook Zelzate of Borgerhout, na de coalitie met PVDA en Vooruit, niet van de kaart verdwenen zijn. Er wordt een morele zaak gemaakt van samenwerking met die partijen. Maar dat is het niet. In vele gemeenten is er ook dit keer een rechtse meerderheid. Dat is dan N-VA samen met Vlaams Belang. In sommige gemeenten kan je ook CD&V tot de rechtse partijen rekenen.

Dom

Maar het zal niet gebeuren, tenzij er afdelingen zijn die de nationale orders naast zich neerleggen en uit de partij gegooid worden. Het resultaat is dat overal linkse partijen in de coalitie komen. Vooral Vooruit. Het cordon is altijd al een coalitieverzekering van links geweest. Enthousiast gesteund door de Franstaligen.

CD&V, N-VA en Vlaams Belang kunnen met drie en met twee, alle Vlaamse provincies besturen. Dat N-VA en CD&V dat niet doen, is hun eigen vrije keuze. Twintig jaar geleden was die keuze meer gedragen en te verantwoorden dan vandaag. Tijden veranderen. Vlaanderen heeft de domste rechterzijde van Europa, ze zorgen er zelf voor dat linkse partijen in het spel moeten blijven. Ook dat is een taaie vaststelling.