Deur toe voor Open VLD

‘In alle regeringen of in geen enkele’. Zo stellig durft Gwendolyn Rutten het niet meer verkondigen, maar toch heet de Vlaamse inbraakeis van Open VLD nog altijd een struikelblok op weg naar een federale regering VLD + MR + N-VA + CD&V. Het liberale programma zou immers ‘één en ondeelbaar’ zijn, zodat symmetrische coalities aan Vlaamse kant zich opdringen. Als de Vlaamse formatie vandaag zou vertragen, dan zou dat volgens waarnemers te wijten zijn aan de twijfels rond Open VLD. Binnen of buiten de Vlaamse regering? Heel wat redenen neigen naar ‘buiten’.

1) Brussel

Bijna niemand werpt het Open VLD voor de voeten, maar de eerste Vlaming die een assymetrische coalitie op de been hielp, was Guy Vanhengel. De Brusselse regering – toch geen onbelangrijk bestuur – zal aan Vlaamse kant Open VLD, sp.a en CD&V tellen. In Brussel werd niet gewacht op de federale of Vlaamse formatie (al leek er wel rekening gehouden met de Franstalige vorderingen). In Brussel deerde het niet dat sp.a de verkiezingen verloren had, terwijl N-VA vooruit was gegaan. In Brussel was er blijkbaar niet veel sprake van het principe dat regeringen maar goed kunnen samenwerken als ze uit dezelfde partijen bestaan.

Een principe is geen principe als het selectief of eenzijdig is. Open VLD kan de eis om symmetrische regeringen te vormen niet staande houden: dan zou de hele Brusselse formatie herroepen moeten worden. Het zou immers moeilijk zijn te beweren dat sommige principes alleen voor sommige regeringen of sommige partijen gelden.

2) Wiskunde

Als Open VLD toch zou inbreken in de Vlaamse coalitie, komen de liberalen terecht in een ploeg waar ze niet nodig zijn. Mathematisch is Open VLD overbodig voor een meerderheid: die hebben N-VA en CD&V ook al. Tot overmaat van ramp heeft de combinatie N-VA + Open VLD nipt geen meerderheid in het Vlaams parlement. Binnen de regering kan Open VLD dus niet samenspannen met N-VA: zonder CD&V beweegt er toch niks.

Het is een raadsel waarom Open VLD uit vrije wil in een regering zou gaan zitten waar ze toch niet kunnen wegen. Meer dan enkele postjes en een kabinet of twee lijken de Vlaamse liberalen niet te kunnen winnen.

3) Verkiezingen

Het zal wel een ouderwetse gedachte zijn, maar een verliezer van verkiezingen moet zich nederig opstellen. Hoewel Open VLD in de Kamer vooruit ging, verloor de partij de verkiezingen in het Vlaams parlement. In de voorbije legislatuur kon Open VLD naar hartenlust oppositie voeren tegen het weinig bevlogen kabinet Peeters II. Toch konden de troepen van Gwendolyn Rutten die dankbare rol niet verzilveren. Getuigt het van veel respect voor de kiezer om na zo een uitslag toch op hoge toon toegang tot de Vlaamse regering te eisen?

4) Federalisme

Iedereen mag van idee veranderen, ook Open VLD, maar het zou fijn zijn als de Vlaamse liberalen hun staatkundige overtuiging eens zouden kiezen. Als zij geen confederalisten meer willen zijn, maar als federalisten door het leven willen gaan, kunnen zij dan ook consequent federaal denken? Symmetrische regeringen passen niet in het Belgische federalisme. Wettelijk gezien zijn de deelstaatregeringen onafhankelijk en zelfs evenwaardig aan het federale niveau. De idee dat alle regeringen uit dezelfde partijen moeten bestaan, is misschien een logische gedachte voor een particraat, maar zeker niet voor een federalist.

5) Perfectie

Met Kris was het tussen 2009 en 2014 misschien niet ‘perfect’, zoals Dirk Van Mechelen vijf jaar geleden nog beweerde over de eerste regering Peeters, maar echt vernietigend was Open VLD toch ook niet voor de vorige Vlaamse regering. Bij de ultieme evaluatie op het einde van de legislatuur, gaf Open VLD de regering Peeters II nog 51%. Zoals de gemakzuchtige student tegen zijn moeder zei: ‘dat is wel geslaagd, he’. Een regering zonder socialisten, kan het alleen maar nog beter doen, en zou dus de volle steun moeten krijgen van oppositiepartij Open VLD.

Dit alles om maar te zeggen: nu niet flauw doen, geef ons gewoon een Vlaamse regering voor 11 juli. Hoe minder partijen, hoe beter.