Die vlieger gaat niet meer op

Alain de Benoist is een naam die sinds kort ook in deftige programma’s mag vallen – ik hoorde hem recent nog in een Trio, bij Klara. Gewoonlijk noemt men hem ‘nieuwrechts’, wat dat ook moge betekenen want als je een goede kritiek op het kapitalisme wil lezen kun je bij hem wel terecht.

Hieronder heeft hij het in een vraaggesprek over het onderscheid links-rechts, over populisme, over het Franse socialisme – dat water maakt en zelfs al aan het zinken is – en ik pik er drie minuten uit. De vraag waarop de Benoist antwoordt, luidde: kunnen we spreken van een verrechtsing van de bevolking?

Meer bepaald wat betreft zeden en gewoonten meen ik niet dat er speciaal van een verrechtsing sprake is. Ik geloof niet dat de mensen zich hoe langer hoe minder interesseren voor de sociale kwesties, die vaak veeleer aan de linkerzijde toevielen. Eerder denk ik dat wij de gevolgen voelen – ik heb dit element niet behandeld [in mijn boek] maar voor het ontstaan van het populisme is het van kapitaal belang: het is de kloof die men heeft gecreëerd tussen de linkerzijde en het volk.

Historisch werd links altijd verondersteld het volk, te weten de verdrukten, het proletariaat, beter te verdedigen dan wat rechts liet zien. Dat was in een bepaalde periode ook zo maar vandaag, het is niet anders, zien zij dat volk elders heenlopen. De voormalige kiezers van de Communistische Partij – die enkel nog een schim is – stemmen nu grotendeels voor het Front National, en klassiek links heeft gekozen voor een andere ideologie dan het socialisme, en wel voor een soort van libertair sociaalliberalisme – de hersenspinsels of grillen van nu de enen, dan weer de anderen, het neofeminisme, de hedendaagse kunst, de strijd tegen alle mogelijke discriminaties en zoveel meer: allemaal zaken waar de gewone man geen moer om geeft. De individuele vrijheden zijn in de plaats gekomen van de verdediging van het proletariaat, het thema van de klassenstrijd enzovoort.

Links heeft zich met andere woorden in groten getale achter het marktprincipe geschaard, achter de markteconomie, en per slot van rekening koestert het zich op zijn gemakje in een soort liberaal maatschappijbeeld. Zo treedt de strategie in werking die voor een paar jaar, in 2011 was het meen ik, werd voorgesteld door de fameuze studiegroep Terra Nova, die stelde dat gezien de ontwikkelingen en de huidige tijdsgeest, de Socialistische Partij haar traditioneel kiespubliek moest laten varen, de ambtenaren dus, de arbeiders, de gewone man, ten voordele van de bobo’s, de immigranten en de vrouwen. Zo zat men op de lijn van de ontwikkelingen bij de Amerikaanse Democraten.

En zo is de kloof uitgediept. Het volk herkent zich niet meer in links, en links hoort liever niet te veel meer praten over het volk. En dat is in die mate waar, dat je de kritiek hoort aanzwellen telkens als de bevolking een andere stem uitbrengt dan wat links van hen verwacht. Men levert kritiek op referenda – de manier waarop David Cameron werd bekritiseerd omdat hij ongelukkigerwijs zijn landgenoten heeft willen raadplegen over een toch wel belangrijke zaak, te weten de Brexit – en je merkt ook dat er meer en meer kritiek loskomt.

Je mag wel zeggen dat deze mensen nooit een les trekken uit een stembusresultaat, en nooit de vraag in overweging nemen: wat wil het volk eigenlijk? Terwijl dit, laten we daar even aan herinneren, in een democratie de constituerende macht is. In plaats daarvan beraden zij zich over een manier waarop men eventueel zou kunnen regeren buiten het volk om. Dat valt onder wat men “beheer” is aan noemen. We zien vandaag goed hoe de kritiek op het algemeen stemrecht uitbreiding neemt, klaarblijkelijk met als doelstelling een soort censuskiesstelsel in ere te herstellen, wat alweer zou toelaten zich van het volk los te werken. Bon. En die ingesteldheid, wel, die vlieger gaat niet meer op.

________

(na 18’15” in het programma) Sur le plan des mœurs en particulier, je ne crois pas qu’il y ait tellement une droitisation. Je ne crois pas non plus que les gens s’intéressent de moins en moins aux questions sociales, qui étaient parfois plutôt situées à gauche. Je crois plutôt que l’on subit les conséquences – c’est un facteur que je n’ai pas évoqué mais qui est absolument capital dans la formation du populisme : c’est le fossé qui s’est créé entre la gauche et le peuple. La gauche historiquement est toujours prétendue défendre le peuple, lequel est les couches dominés, le prolétariat, les classes populaires mieux que ce que faisait la droite, ce qui était vrai à une certaine époque, et bien, aujourd’hui elle les voit filer ailleurs. Les anciens électeurs du parti communiste – qui n’est plus qu’une ombre – votent maintenant essentiellement pour le Front National, et la gauche classique a fait le choix d’une autre idéologie que celle du socialisme, qui est celle d’une sorte de social-libéralisme libertaire, où les droits individuels – les fantasmes ou les caprices des uns et des autres, le néo-féminisme, l’art contemporain, la lutte contre toutes les discriminations, et toutes ces choses-là : toutes choses dont le peuple se fiche totalement – ont remplacé la défense du prolétariat, le thème de la lutte des classes etcetera.
En d’autres termes, la gauche dans ses plus gros bataillons s’est ralliée au système du marché, à l’économie du marché, et finalement s’ébroue à son aise dans un certain libéralisme sociétal. C’est la mise en œuvre de la stratégie qui a été proposée il y a déjà quelques années, 2011 je crois, par la fameuse association Terra Nova, qui avait dit que, compte tenu de l’évolution des choses, de l’air du temps, le Parti Socialiste devait abandonner son électorat traditionnel, c’est-à-dire les fonctionnaires, les travailleurs, les couches populaires, au profit des bobos, des immigrés, des femmes. C’était un alignement sur l’évolution du parti Démocrate américain. Donc le fossé s’est creusé. Le peuple ne se reconnaît plus dans la gauche, et la gauche ne veut plus tellement entendre parler du peuple. Et c’est si vrai que chaque fois que le peuple vote autrement que ce qu’en attend la gauche, on voit enfler les critiques. Critique du référendum – la façon dont David Cameron a été critique pour avoir eu le malheur de vouloir consulter ses compatriotes sur une question, qui est quand même importante hein, à savoir le Brexit – on voit se multiplier les critiques. C’est-à-dire que ce sont des gens qui ne tirent jamais la leçon des votes, qui ne se disent jamais : au fond que veut le peuple? Ce qui est dans une démocratie, il faut le rappeler, représente le pouvoir constituant, mais qui s’interrogent sur la façon dont on pourrait en quelque sorte gouverner sans le peuple. C’est le thème de ce qu’on a appelé la gouvernance. On voit bien à l’heure actuelle se multiplier les critiques contre le suffrage universel, l’objectif étant en toute évidence de restituer une sorte de suffrage censitaire, qui permettrait là encore de déconnecter le peuple. Bon. Et cette situation, eh bien c’est la situation qui ne marche plus.