Dirk Rochtus: ‘Duitse aanpak oorlog in Oekraïne doet denken aan de Kosovo-crisis’

Na een jarenlang pacifistische houding op vlak van defensie maakt de Duitse regering een ommekeer. Zo wordt het defensiebudget stevig verhoogd en worden wapens geleverd aan Oekraïne. In een recente aflevering van Doorbraak Radio gaf Dirk Rochtus, Duitslandkenner, zijn analyse.

Een U-bocht in het Duitse defensiebeleid

Op militair vlak hield Duitsland zich steeds op de vlakte. Maar de crisis in Oekraïne lijkt daar verandering in gebracht te hebben. Er wordt aanzienlijk meer geïnvesteerd in defensie en er worden Duitse wapens aan Oekraïne geleverd. Vlak voor de Russische invasie smeekte Oekraïne al om de levering van wapens. Maar Duitsland hield lange tijd de boot af. De druk op de Duitse regering groeide echter toen Rusland Oekraïne binnenviel. Bondskanselier Scholz zette daarop een Zeitenwende (een ommekeer) in wat het Duitse defensiebeleid betreft.

Op een zondag kondigde Scholz aan dat er een apart fonds zal komen van 100 miljard euro voor defensie. Ook de bijdrage aan de NAVO zal opgetrokken worden. En er zullen wapens  geleverd worden aan Oekraïne. Dit is een enorme taboebreuk met de algemene Duitse politiek. Die is vooral pacifistisch ingesteld, zegt Rochtus. ‘Bovendien gaat dit uit van een regering met groenen en sociaaldemocraten, wat opmerkelijk is.’

Het feit dat de Europese veiligheid op het spel staat, kan mogelijk de U-bocht van Duitsland verklaren. De Russische dreiging is daarbij de katalysator, zegt Rochtus. ‘De gebeurtenissen in Oekraïne zijn een echte schok. Ze herinneren bovendien aan de Kosovo-crisis van 1999.’ Ook toen was er in Duitsland een regering van SPD en Grüne die uiteindelijk bereid was om de Kosovaren vergaand te ondersteunen. Als het gevaar acuut is en de democratie bedreigd wordt, worden de aarzelende groenen en sociaaldemocraten toch over de streep getrokken om iets te ondernemen, benadrukt Rochtus.

Kritiek op het nieuwe Duitse beleid

Die Linke, die fundamenteel tegen de NAVO zijn, uiten kritiek op de U-bocht van Scholz. Op dit moment stellen ze zich wel wat stiller op. Het is immers niet het moment om nu met dergelijk standpunt uit te pakken, zegt Rochtus. De christendemocraten daarentegen zijn wel akkoord met het standpunt van Scholz om het defensiebudget te verhogen. Ze vragen zich echter luidop af hoe dit gefinancierd kan worden. Het hoeft echter niet te verbazen dat de Duitse regering juist nu uitpakt met een verhoging van het defensiebudget. De schuldenrem, die de afgelopen twee jaar door de coronacrisis werd opgeschorst, treedt pas vanaf volgend jaar terug in werking.

De positie van Duitsland in Europa

In het verleden gaf Duitsland ook wel steun bij conflicten die zich in Europa voordeden. Maar dit bleef vaak beperkt tot louter financiële ondersteuning. Nu gaat Duitsland wel een stap verder en sturen ze materiaal op naar Oekraïne. Duitsland blijft wel niet bereid om troepen naar conflicthaarden te sturen, tenzij met een uitdrukkelijk mandaat van de NAVO, benadrukt Rochtus.

De EU wil sterker komen te staan op defensiegebied, zonder afbreuk te doen aan de werking van de NAVO. De beslissing van Scholz om het Duitse defensiebudget te verhogen zal de Europese defensie mee helpen versterken, zegt Rochtus.

Economische sancties tegen Rusland

De maatregelen die Duitsland nu neemt tegen Rusland, zijn erg vergaand. Bovendien snijden ze ook in hun eigen vlees. Het is een grote stap voor Duitsland om de vergunningsprocedure van de gaspijpleiding van Rusland naar Duitsland op te schorsen. Dit betekent een lagere levering van gas en minder jobs in het oosten van Duitsland. De Duitse regering draaide lang rond de pot om deze maatregel al dan niet te nemen. Maar ze is nu toch geplooid. Onder druk van vooral de media, zegt Rochtus.

Zal Duitsland nog verdere maatregelen nemen? Rochtus sluit dit niet uit. Maar extra maatregelen zullen niet van een leien dakje lopen. ‘De regering worstelt met de kwestie van de energiewende, maar onder druk van andere partners kan de regering wel bereid zijn om nog verder te gaan.’ Bovendien is er nu sprake om de levensduur van de drie laatste kerncentrales toch nog te verlengen. Dat is een grote ommekeer voor de groenen. Een volledige afschakeling van de Russische gastoevoer ziet Rochtus niet onmiddellijk gebeuren. ‘Dat zou enorm nadelig zijn voor de Duitse economie.’

De toestroom van vluchtelingen

Duitsland ontvangt de Oekraïense vluchtelingen met open armen. Er heerst een enorme solidariteit in Duitsland, zegt Rochtus. ‘De Duitsers doen er alles aan om deze vluchtelingen zo goed als mogelijk op te vangen. Er heerst een wil om een politieke oplossing te zoeken.’ Wat wel meespeelt is dat Duitsland ervan overtuigd is dat de meeste vluchtelingen na de oorlog terug zullen keren naar Oekraïne.

Beluister de volledige podcast hier.