Eerste Koningsdag in Nederland

Voor Koninginnedag kwamen ze zelfs uit Amerika. Queensday was bij Amerikaanse homo’s een begrip. Met ontbloot bovenlijf dansten ze door de Amsterdamse binnenstad. Oranjevrijstaat, maar dan 50 jaar later. Oranjevrijstaat: Provo’s en Kabouters in Amsterdam aan de macht, Homo Ludens op het Leidseplein. De vrijmarkt namen ze op de koop toe. Al die Hollanders die hun bric-a-brac op straat verkochten, zomaar, op de stoep voor hun huis. Ach, na een stikkie was je er wel aangewend. Edoch, helaas, de koningin is niet meer. Uit Prins Pils is Koning Willem-Alexander geworden en Kingsday is alleen voor liefhebbers.

De koning en zijn gemaal komen dit jaar naar De Rijp, een pittoresk dorpje in het midden van Noord-Holland, en naar Amstelveen, een keurig nette slaapstad geplakt tegen Amsterdam. De plaatselijke oranjevereniging organiseert het feest samen met de gemeente en de VVV. De middenstand wil ook wel eens wat. De NOS zendt het uit. De hele koninklijke familie komt. Recht op de troon hebben ze niet, maar aan het jaarlijkse feest mogen ze wel meedoen. Dit laten ze zich niet ontgaan!

Het koekhappen en zaklopen voor prinsjes en prinsesjes – het oranjevolk had altijd veel jolijt – was al vervangen door wc-pot-gooien en zeepkist racen. Per slot van rekening zijn het nu volwassen mannen en vrouwen. In De Rijp, in de 17de eeuw een welvarend vissersdorp, doen ze nog aan Keien smijten, Katknuppelen en ‘Boekhappen, een knipoog naar het traditionele koekhappen’, zoals het programma vermeld. In Amstelveen nemen ze de koninklijke familie ‘mee voor een reis met een internationale dimensie door de groene, sportieve en culturele wereld van Amstelveen.’

De kosten voor Koningsdag zijn in totaal 1,5 miljoen euro. Voor Amstelveen gaat het om 900 duizend euro waarvan een kwart door de provincie Noord Holland betaald wordt.

In de 19de eeuw was Waterloodag op 18 juni de nationale feestdag, maar met Koningin Wilhelmina veranderde dit in Koninginnedag op 31 augustus, haar verjaardag. Voor Scheveningen, toen nog een internationale badplaats, betekende Koninginnedag tevens het einde van het badseizoen. Het werd met een groot vuurwerk gevierd. Wilhelmina zelf was nooit bij de festiviteiten aanwezig.

Toen Juliana op de troon kwam werd Koninginnedag verplaatst naar haar verjaardag op 30 april. Jaarlijks trok het Oranjevolk langs het bordes van het paleis Soestdijk. Juliana liet het allemaal vriendelijk wuivend over zich heen komen. De kruidkoeken, bloemen en andere geschenken werden welwillend door haar hofhouding in ontvangst genomen. Ze flikkerden het achter de coniferen, zoals de cabaretier Wim Sonneveld ons in een van zijn conferences heeft doen geloven.

Ook Beatrix, die eind januari jarig is, hield 30 april in ere. Het werd in de tachtiger jaren een groot volksfeest. In het hele land worden vrijmarkten gehouden en openluchtfeesten georganiseerd, een Oranjeverbroedering, net als bij successen van het Grote Oranje (het Nederlands voetbalelftal). De laatste jaren verschuiven de activiteiten zich naar de avond er voor. Koningsnacht dus, want een mens wilt tijdens zijn vrije dag ook wel eens uitslapen niet waar.

Traditioneel daalt ook de lintjesregen op de dag voor Koningsdag neer. Duizenden Nederlanders krijgen dan een koninklijke onderscheiding.
Willem-Alexander heeft Koningsdag verplaatst naar 27 april, zijn geboortedag. Maar ja, dit jaar valt dat op zondag en dan kun je als Christelijke Oranjeklant niet feesten. Dan maar op zaterdag dus.

Een dag eerder, op 25 april, vinden de Koningsspelen voor basisschool kinderen plaats. Het is een initiatief van Willem-Alexander om schoolkinderen aan het sporten te krijgen. Zelf is hij een grote sporter. Hij heeft de Friese Elfstedentocht geschaatst, de marathon van New York gelopen en was lid van het Internationale Olympisch Comité. Vorig jaar, toen hij koning werd, zijn de spelen voor het eerst georganiseerd. Ruim 1,1 miljoen kinderen doen dit jaar mee. De organisatie is in handen van de Johan Cruyff Foundation en de Richard Krajicek Foundation. De kinderen beginnen de dag met een gezamenlijk ontbijt, het Koningsontbijt.

De feestvierders van de Koningsnacht slaan het Koningsontbijt meestal over.

www.henkjurgens.nl

Foto: (c) Reporters