Frederick Douglas draait zich om in zijn graf

Frederick Douglass was een Afro-American die vanuit de slavernij opklom tot politicus. Zijn autobiografie beschrijft hoe hij de kunst der welsprekendheid bestudeerde om met meer overtuigingskracht het afschaffen van slavernij te bepleiten. Hij las Britse politieke sprekers als William Pitt, Richard Sheridan, Edmund Burke en Liam Fox. ‘Het lezen van deze speeches’, zo zei hij, ‘voegde veel toe aan mijn woordenschat – ik was in staat interessante gedachten te verwoorden die door mijn geest zwierden maar voordien een stille dood stierven door gebrek aan uitdrukkingskracht.’ Douglass vroeg zich niet af of hij zijn brein beschadigde door zich te scholen in ‘blanke’ literatuur. Toch zijn dit soort auteurs vandaag in veel westerse landen uit de schoolprogramma’s geschrapt. Dan wordt gezegd dat het niet-blanke studenten zou ‘uitsluiten’ of ‘demotiveren’ en andere politiek-correcte redenen waarbij Douglass zich omdraait in zijn graf.

De Amerikaanse geschiedenishoogleraar Christopher Lasch concludeerde dat men het falen van zwarte studenten goedpraatte met een vorm van culturele segregatie: ‘Waarom zouden zwarte studenten blanke kennis moeten leren?’ Als het hen uitkomt haalt links het Verlichtingsdiscours van universele mensenrechten aan – als het hen uitkomt geldt er per bevolkingsgroep een eigen ethiek. Zo maakte Premtime ooit een documentaire over Sinti-meisjes die in Nederland op 14-jarige leeftijd werden uitgehuwelijkt. Toen was het huwelijk even géén ‘onderdrukkend manneninstituut’ – zie ook de discussie over vrouwenbesnijdenis. Vanuit hetzelfde denken wordt de oproep van Martin Luther King om onze medemensen te beoordelen op ‘de inhoud van hun karakter’ en niet ‘de kleur van hun huid’ verketterd als een knieval aan de blanke normen.

Voor deze geschiedenis moeten we even terug naar de omwenteling van 1968. Toen de socialistische revolutie tegen het kapitaal mislukte werd een nieuw aanknopingspunt gezocht. Dat was niet langer het kapitaal, zoals in het klassieke marxisme, maar werd nu het schuldgevoel. ‘Nieuw Links’ speelde in op de christelijke cultuur van Europa, op waarden als zondebesef, zelfwegcijfering en ‘het liefhebben van de vreemdeling zoals uw naaste en gelijke’. De arbeider haakte af maar minderheden werden met gevoelens van achterstelling opgestookt om de socialistische rebellie voort te zetten.

In de VS ontspoorde dit met de terreurgroep Black Panthers; in Europa verloor Nieuw Links de controle wegens de factor ‘islam’. De belofte van martelaarschap en het hiernamaals bleek een krachtiger bindmiddel dan de linkse economische plannen die in de praktijk mislukten. De Franse schrijver Michel Houellebecq wees er in een interview op dat ‘de islam geen rassenkenmerk is en dat kritiek op de islam dus geen racisme is. Precies hierom is de nieuwe misdaad “islamofobie” uitgevonden.’[1] De postmodernen hadden natuurlijk al Edward Saïd met diens ‘Oriëntalisme’, maar die term raakte in onbruik. Dus vond Nieuw Links een vervangwoord. Geleidelijk verruilden zij de marxistische idee van revolutie voor de cultuurstrijd. De westerse hoge cultuur zien zij nog steeds als moralistisch en repressief. De aristocratische waarden moesten worden uitgebannen en het onderwijsdebat bood mogelijkheid daartoe. In de VS zijn er speciale minority scholarschips om minderheden de instituties in te pushen. Het gaat dan niet om Ierse of mormoonse minderheden maar om ‘people of colour’. Dat is een vorm van omgekeerd racisme en dat botst.

Mensen als Douglass zagen de waarde van de westerse beschaving heel duidelijk in: via de abolition movement tegen de slavernij wilden zij hun plek veroveren. Ze waren voor gelijkheid omdat ze wilden bewijzen dat ze iets konden toevoegen. Vandaag zijn de antiracismebewegingen juist uitermate nihilistisch (zie de discussie rond Zwarte Piet en de vernietiging van het bijbehorende kinderfeest). Ze bestempelen de grote westerse tradities als ‘blanke mannengeschiedenis’ – van de klassieke oudheid tot de Renaissance en de Verlichting – maar kunnen er eigenlijk niets van gelijke waarde tegenover stellen. Rancune blijft over. Toen er in de Arnhemse gemeenteraad over cultuur werd gedebatteerd zei de migrantenpartij Verenigd Arnhem dat allochtone jongeren subsidie moeten krijgen ‘om hun culturele wortels te ontdekken.’ Ze zeiden daarbij ‘dat de economische crisis komt door blanke mannen’.[2]

Op de gesubsidieerde opiniesite Joop beschreef PvdA-activiste Britt Hendrix het ‘blanke mannen probleem’: ‘Blanke mannen. In strakke pakken, met perfect geknoopte stropdassen. Blanke mannen. Met Confederatievlaggen en hakenkruizen. Blanke mannen. Schietend in een kerk vol gekleurde gelovigen.’[3] Nieuw Links is al een halve eeuw het establishment, maar wil zichzelf nog steeds rebels voelen. Via dit soort afleidingsmanoeuvres wordt net gedaan alsof de wandaden van westerlingen een taboe-onderwerp zijn. Het is andersom. De Britse politicus Brian Wilson werd ontslagen bij de West Highland Free Press nadat hij het opnam voor theoloog Donald Macleod, die een artikel schreef over de verspreiding van de islam in het Verenigd Koninkrijk. Volkskrant-Ombudsvrouw Annieke Kranenberg kondigde aan dat de krant stopte met woorden als ‘Turk’, ‘Marokkaan’ en ‘allochtoon’.[4] Interessant dat diezelfde krant een interview publiceerde met ene Ernst Akil, een café-eigenaar. Over de Schilderswijk-rellen meldde hij namelijk het volgende: ‘Kijk om je heen: ze slopen alleen de Hollandse zaken. Turkse en Marokkaanse winkels laten ze heel.’[5]

Deze week besloten de Democraten in Connecticut om de namen van Thomas Jefferson en Andrew Jackson te schrappen bij hun fundraising diner. Nu hielp Jefferson met het schrijven van de Onafhankelijkheidsverklaring en was Jackson zelfs medeoprichter van de Democratische Partij. Maar alles om de National Association for the Advancement of Coloured People (NAACP) te vriend te houden. De genoemde boegbeelden van de Amerikaanse geschiedenis zouden het beeld uitstralen van ‘oude dode blanken mannen’. Dit zou herinneren aan het slavernijverleden en dus stemmers afschrikken. Deze actiegroep wenst tevens een historisch plakkaat in een bergwand te vernietigen. Op Stone Mountain staan namelijk drie Confederatie-generaals afgebeeld. De NAACP doet alsof dit plakkaat puur om slavernij gaat – dat is een herschrijving van de geschiedenis naar Orwelliaans voorbeeld. In werkelijkheid lagen er complexere motieven, zoals de onenigheid rondom vrijhandel en invoertarieven, aan de Amerikaanse Burgeroorlog ten grondslag.

Hierbij is opmerkelijk dat het racistische aspect van de aanslag in South Carolina in diverse media breed wordt uitgemeten (de moordenaar fotografeerde zichzelf met de vlag van de Geconfedereerden), terwijl het islamistische aspect van de recente moordaanslag in Chattanooga, Tennessee bewust onvermeld bleef. Het CNN-artikel kopt met ‘questions of motive’ – in het hele artikel komt het woord ‘islam’ niet voor terwijl de moordenaar blogde over jihadisme.[6] Een boeiende aanvulling hierop is de actie van Vlaams minister-president Geert Bourgeois, die op 11 juli een islamitische iftar-maaltijd bijwoonde in Gent. Hij prees eerst de verworvenheden van het Ottomaanse Rijk en roemde vervolgens de soldaten uit de koloniën die met Engeland en Frankrijk meevochten in de Eerste Wereldoorlog. Wat er niet bij werd gezegd is dat het Ottomaanse Rijk met diezelfde landen in oorlog was. Wederom George Orwell: ‘Zijn wij ooit met Turkije in oorlog geweest? Welnee, wij zijn nooit met Turkije in oorlog geweest…’ (1984)

Precies wegens de progressieve mars door de instituties worden minderheden ‘uit de wind gehouden’, zoals al deze voorbeelden aantonen. Hiervan werd ik me bewust op de middelbare school. Een scholiere las een gedicht uit haar agenda voor. Het heette ‘Indo pride’ en beschreef etnische kenmerken, zoals de vurige nationale trots die fonkelde in de donkerbruine ogen. ‘Mooi gedicht’, zo zei ik, ‘Maar vraag me wel af wat hier op school zou gebeuren als een Nederlander zo’n gedicht zou voordragen over zijn afkomst.’ De Vlaamse cultuurwetenschapper Koenraad Elst wees hierop reeds in 2001: ‘Er is een trend gelanceerd die ertoe zal leiden dat de Amerikaanse blanken, zeker naarmate zij naar een numerieke minderheidspositie afglijden, het “white consciousness” zullen gaan cultiveren net zoals de zwarten het nu met hun “black consciousness” doen.’

Wie voorgenoemde bevindingen bij elkaar optelt ziet dat het Westen steeds sterker verdeeld raakt tussen twee kampen. Zij die de Westerse cultuurhistorie willen opheffen en zij die zich tegen die opheffing verzetten. Oproepen tot nuance en goed fatsoen is zinloos: dit conflict is existentieel en zal voortschrijdend escaleren. De groep met meer kinderaanwas zal waarschijnlijk winnen.