Geopolitiek en de Europese Unie

De nationale soevereiniteit is niet langer verenigbaar met het politieke proces van de Europese Unie. De conservatieven hebben hun eigen visie op hervorming, maar zijn door de eurofederalisten feitelijk al uit het script geschreven. Sinds de brexit is de verantwoordelijke rem verdwenen binnen de EU. Tegelijk ontbreekt het aan realisme wat betreft de langetermijnrelaties met Rusland en de VS.

De voorgaande jaren werkte ik als beleidsadviseur voor ECR (European Conservatives and Reformers) in het Europees Parlement. Groot-Brittannië fungeerde altijd als ‘de verantwoordelijke rem’ op de Europese ambities van de progressieve regeringsleiders. Inmiddels zijn de Britten vertrokken. Dit heeft twee direct voelbare gevolgen. Ten eerste remt geen enkele grote lidstaat de ambities tot Europese eenmaking nu nog af. Ten tweede wordt Polen niet meer in balans gehouden door de aanwezigheid van Britse conservatieven binnen de ECR.

Conservatieven uit het script geschreven

Het ‘conservatieve’ beleid binnen het Europarlement gaat nu om het binnenslepen van zoveel mogelijk economische voordelen voor Polen. Desnoods ten koste van de portemonnee van hun West-Europese bondgenoten, die fiscaal behoudend zijn. Dit bondgenootschap tussen Poolse conservatieven en West-Europese eurosceptici is inhoudelijk een farce. Onder geopolitieke pressie zal Polen uiteindelijk moeten kiezen tussen Rusland of de EU. En die keuze zal zijn voor de EU. De partijen die zich bij de Poolse conservatieven aansluiten, doen dit omdat ze liever tot die club behoren dan zich te afficheren met partijen als Front National of PVV.

De fiscaal conservatieve politiek is binnen de huidige EU een doodlopende weg. Via de coronabonds werkt de EU toe naar ‘eigen middelen’. Zo wordt ze minder afhankelijk van de lidstaten. Ook leent de EU van kapitaalmarkten. Dat is feitelijk een schending van artikelen 310 en 311 van de EU. Ze zullen echter niet worden gestopt, want ook de conservatievere lidstaten in Centraal- en Oost-Europa zijn nog altijd netto ontvangers.

De zuinige landen zijn nu totaal outvoted en outnumbered binnen de EU. Daardoor is er nog maar één manier om een land als Nederland binnen boord te houden. Namelijk  premier Rutte PR-cadeaus geven in ruil voor het laten bloeden van de Nederlandse belastingbetalers en spaarders voor de EU-transferunie. De elite sticht de mediawerkelijkheid van het ‘keihard onderhandelende zuinige Noorden’. En de media spannen zich in om de noordelijke bevolking in die mediawerkelijkheid te vangen. Rutte wordt neergezet als ‘meester-onderhandelaar’ en de media likken zijn bilnaad tot aan de endeldarm schoon.

Hervormen en meewegen: überhaupt mogelijk?

Dit wil zeggen dat, buiten wat oppositie voor de beeldvorming, de rol van het conservatisme binnen de EU voorlopig onbeduidend blijft. Een europarlementariër als Geert Bourgeois (N-VA) gaf een interview op Doorbraak waarin hij hoog opgaf van ‘inbrengen en meewegen‘. Dat gaf intern wat consternatie, want feitelijk was hij op dat moment al buitenspel gezet in de commissie AFCO (nvdr: Commissie constitutionele zaken). Toen de grote EU-burgerconferentie werd aangekondigd hadden de communistische, sociaaldemocratische, christendemocratische, groene en liberale families al een deal gesloten. ECR en ID hadden het nakijken. Zij werden uitgesloten van vergaderingen en kregen zelfs geen stukken aangeleverd. Tot zover voor ‘hervormen’ en ‘meewegen’.

Hoe kan het dat de verkiezingsretoriek en de bestuurlijke realiteit zó uiteen lopen? Dit is deels simpelweg een kwestie van personeelsaanwerving. Wie komen er af op baantjes bij multinationale organisaties zoals de EU? Wereldburgers, avontuurlijk ingestelde mensen met een grootstedelijk leefpatroon die in een losse relatie staan met hun wortels. Zelfs als een europarlementariër uit een conservatief plattelandsdorpje wordt gekozen, dan moeten ze deze mensen inhuren omdat zij de dossiers kennen en de bestuurlijke processen begrijpen.

Eurofederalisme

Ook worden binnen de EU meer dan tien verschillende talen gesproken. Zelfs als een vertaler zijn uiterste best doet om een conservatieve toespraak getrouw weer te geven, zal dit minder goed lukken dan met een linkse, pro-federalistische speech. In hun opleiding en leefmilieu zijn ze immers veel meer aan eurofederalistische ideologie en links vakjargon blootgesteld. Het geheel wordt vanzelf linkser.

Als we het dan hebben over eurofederalisme, komen we vanzelf op het boek Auf dem Weg ins Imperium (2014) van prof. David Engels. Hij concludeert dat de EU onvermijdelijk steeds meer een ‘empire’ wordt. Derk Jan Eppink, voormalig europarlementariër voor JA21 en FvD, schrok zich een hoedje toen hij de analyses las die Engels schreef in opdracht van ECR.

Deze dwingende conclusie valt de meeste burgerlijke conservatieven rauw op het dak: ofwel wordt de EU tot een ‘grossraum’ c.q. ‘empire’, ofwel valt de EU uiteen in kleinere staatjes en naties. Die dobberen dan nog een tijdje semionafhankelijk op de geopolitieke golven van de spanningen tussen de VS, Rusland en China, totdat ze naar alle waarschijnlijkheid alsnóg worden ingelijfd binnen een grotere macht. Tekenend is dat zelfs de ALDE-voorman Guy Verhofstadt inmiddels spreekt in termen van imperia.

Ondertussen wordt de coronacrisis aangegrepen om op alle vlakken beleid naar een federaal EU-niveau te tillen. Regeringsleiders zoals Mark Rutte en andere invloedrijke figuren spreken allen over een Great Reset en roepen: ’Build Back Better!’ De burgerlijke conservatieven zijn in een achtbaan gestapt en kunnen nu geen rem meer vinden. Bij de invoer van de euro bleek al dat je onmogelijk een gezamenlijk monetair beleid kunt voeren als iedere lidstaat zijn eigen begrotingsdiscipline voert. Omdat er dus geen officieel politiek mandaat is voor zo’n begrotingsbeleid, voert de ECB nu een eigen monetair beleid. Ze bepaalt zo de economische koers zonder dat hierop enige democratische controle bestaat. Vanuit het parlement kritiek leveren op dit feit blijkt even effectief als huilen naar de maan.

De EU en Rusland

Bekijken we de EU-geopolitiek vanuit een conservatief standpunt, dan is de onhoudbaarheid van de Poolse positie de ‘olifant in de kamer’. De secretaris-generaal en ‘chief of staff’ van de ECR blijven zich afzetten tegen partijen als Front National, PVV en AFD, omdat ze vinden dat die aanschuren tegen Rusland. Het communistische bezettingstrauma maakt die houding enigszins begrijpelijk.

Maar nu realistisch. Amerika en Canada liggen aan de overkant van de Atlantische Oceaan. Europa hangt als klein landplakje aan het wereld-eiland, vastgeklonken aan machten zoals Rusland en dan Turkije, Iran en China. Als het erop aankomt zijn dat — qua beschavingsmodel — duidelijk geen vrienden van het Westen. Hierom zou het geopolitiek slecht uitpakken voor Europa om Rusland in de armen van China te drijven. Dat maakt niet dat we Rusland moeten goedpraten of moeten wegkijken van Russische misstanden. Voor Europa is het eenvoudigweg de enige steekhoudende geopolitieke benadering.

Dan rest de vraag wat dit betekent voor de trans-Atlantische band. Aangaande de VS neemt Polen aan dat de NAVO eeuwigdurend is en dat Amerika ons altijd zal beschermen. Dit is een wankele aanname. De bevolkingssamenstelling van de VS verandert immers drastisch, zoals president Joe Biden al onderstreepte. Het bevolkingsdeel van de Amerikanen dat van Europese afkomst is, is spoedig geen meerderheid meer. Zodoende zal de gevoelsband tussen de VS en de EU verzwakken. De VS zullen zich dan meer op Azië, Afrika en Latijns Amerika oriënteren. Dat zijn immers groeiende bevolkingen en groeiende afzetmarkten, terwijl de EU vergrijst. Dat het conflict in de Stille Zuidzee de Amerikaanse militaire aandacht opslorpt, is een voorbode.

Vooralsnog is het wereldbeeld van veel Europese conservatieven vastgeroest in de Koude Oorlog. Ook aangaande de transferunie en het eurofederalisme van de ‘ever closer union’ moeten zij nog pijnlijke waarheden confronteren. De tijd dringt niettemin en Europa zal een realistische Rusland-politiek moeten ontwikkelen.