Gouden Spoor voor Luc Devoldere

Pantheons. Is dat het juiste meervoud van pantheon? Hééft pantheon wel een meervoud? Er is toch maar één groep goden aan het hemelspan? De gewezen leerkracht klassieke talen – achttien jaar lang – die in Luc Devoldere (1956) schuilt, zou zoniet corrigeren, dan toch minstens een hele cultuurgeschiedenis geven van het statige oud-Romeinse gebouw in het hartje van de eeuwige stad, anekdotes en literatuurverwijzingen incluis. Of wijzen op de dubbele betekenis, en het Nachleben van het pantheon – wist u dat allerheiligen uit een heidense ritus stamde, die in het Romeinse pantheon jaarlijks plaatsvond? Devoldere zeker wel.

Italië-liefhebber, classicus, literatuurkenner, voornaam. Op karaktereigenschappen gaan we hier niet in. Wie jarenlang jongeren heeft mogen ‘vormen’ aan een jezuïetencollege heeft voldoende ‘karakter’. Sinds 2002 is Devoldere hoofdredacteur van het prestigieuze culturele maandblad Ons Erfdeel. Een naam als een klok voor een blad dat jammer genoeg in ons taalgebied enkel kan overleven mits zware subsidies van noord en zuid van de kloof die het blad in oorsprong betreurde: die tussen Essen en Roosendaal, om prof. Ludo Simons te parafraseren. Als hoofdredacteur en afgevaardigd bestuurder van de Vlaams-Nederlandse culturele instelling Ons Erfdeel vzw bekleedt Devoldere volgens de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren (KANTL), waar hij ook lid van is, ‘een belangrijke plaats binnen het cultureel-maatschappelijk leven in Vlaanderen en Nederland. (…) De standpunten die hij in toespraken en geschriften daaromtrent verwoordt, zijn erg relevant en bepalen mede het debat.’

Luc Devoldere is een echte letterenman. Lesgeven deed hij tot voor zijn hoofdredactie van Ons Erfdeel aan het Sint-Barbaracollege in Gent ‘waar Maeterlinck, Verhaeren, Rodenbach en Van Lerberghe geweest zijn’. Over de meeste van deze beroemde namen heeft hij gepubliceerd. En dat hij in het Rodenbachjaar is geboren, zal hem ook niet koud laten, gevoelig als hij is voor geschiedenis en traditie van volk, cultuur en literatuur. ‘Als iets hem verontrust,’ schrijft Cyrille Offermans in het VWS-Cahier dat aan Devoldere is gewijd, ‘is het de onverschilligheid waarmee eigentijdse mensen afstand doen van tradities, ook als die hun vitale culturele waarde ruimschoots bewezen hebben.’ Dat komt dan ook naar voren in zijn talloze essays, artikels en toespraken, waar de KANTL op alludeert. Devoldere is filosoof – Spinoza-kenner overigens – en classicus, en in zijn vele reisessays over Italië en literatuur komt het spanningsveld tussen traditie en moderniteit telkens weer aan het oppervlak. Zelf noemt hij zich ‘postkatholiek’. Niet-gelovig, maar wel doordrongen door 2000 jaar rooms-katholieke erfenis, uitgebouwd op het Romeinse Rijk dat hem zo lief is. Tot vandaag, het schiereiland waar dat Oude Rome tot bloei kwam, draagt eeuwig zijn bijzondere interesse weg. Getuige daarvan zijn vele essays en geschriften, gebundeld in boeken met titels als Mijn Italië en Grand hotel Italia.

Met zijn engagement in Ons Erfdeel en de KANTL is Devoldere duidelijk een ‘uomo culturale’, als we ons een neologistische Spielerei gunnen. Een hoge-cultuurmens weliswaar. Als het woord niet bestaat, moet het voor hem worden uitgevonden. En toch, hij vergeet zijn afkomst niet. Kind uit een groot en onbemiddeld West-Vlaams gezin. Zeven broers en zusters. Vader vlaswerker, later werkzaam als RTT-ambtenaar. Geschud uit een werkmansbroek. En de sociale welvaartsstaat zo dankbaar, want daardoor en door haar gedemocratiseerd onderwijs, kon kleine Luc de Grote Cultuurmens worden, gevierd in alle Lage Landen als uitgever van Ons Erfdeel, Septentrion en jaarboeken over de Lage Landen in het algemeen en de Franse Nederlanden in het bijzonder, in het Nederlands, Frans en Engels, maar ook van kwaliteitsvolle boeken als het recente Grens/Frontière of Ces fleuves qui nous unissent. Want hoe bewust van eigen cultuur en sociale afkomst ook, en hoe behept ook met een mooi en correct Nederlands, een echt cultuurmens drukt zich ook correct uit in een vreemde taal, en dat hoeft niet altijd een dode te zijn.